Araştırma Görevlisi Bilim Sınavına İtiraz

Araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz, idare mahkemesine iptal davası açarak yapılır. Bilindiği üzere araştırma görevlisi kadrolarına atanmada Üniversite tarafından gerçekleştirilen bilim sınavı notları belirleyici olmaktadır. Bu bilim sınavlarının veya bilim sınavının notlandırmasının şüpheli bulunduğu durumlarda Araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz edilir. Bilim sınavında düşük puan verilerek elenen kişilerin 60 gün içinde idari dava açmaları gereklidir. Kadim Hukuk olarak “araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz nasıl yapılır?” sorusunun cevabını sizlere vereceğiz.

Araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz yolu Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Esaslar Hakkındaki YÖK Yönetmeliği‘nde düzenlenmiş değildir. Bu nedenle araştırma görevlisi bilim sınavı sonuçlarına itiraz açıklandıktan sonra ilgili Üniversite’nin rektörlüğüne veya Dekanlığa gönderilen araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz dilekçesi hukuken geçerli bir başvuru yolu değildir. Araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz edilmek isteniyorsa, bilim sınavı sonuçları da bir idari işlemdir. Bu nedenle araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz, bu sonuçlarının ilanından itibaren başlayan 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılmalıdır.

Araştırma Görevlisi Bilim Sınavı Nedir?

Bazı üniversiteler yüksek lisans başvurularında kişinin yüksek lisans konusuyla ilgili yetkinliğini ölçmek için yaptığı sınavdır. Her üniversitenin her yüksek lisans programı başvurusunda bilim sınavı uygulanmaz. Ender uygulanan bir sınav türü olduğu için de yüksek lisans yapmak isteyen öğrenciler bilim sınavı ile ilgili yeterli açıklamalar ve sınav örnekleri bulamamaktalardır. Bilim sınavı genel olarak az sayıda sorulardan oluşur. Çoğunlukla klasik formatta yani yazılı olarak yapılmaktadır. Test usulü sınav ender de olsa yapılabilir. Ayrıca yazılı sınavın yanında sözlü sınav da yapılabilmektedir. Sorular genelde geniş kapsamlıdır. Eğer başvuru yaptığınız yüksek lisans programı spesifik bir alan değilse, detaya inerek uzmanlık seviyesinde sorular sorulmaz. Bilim sınavınızda alacağınız puan yüksek lisans programına alınıp alınmayacağına dair belirleyici bir etki eder.

Bilim sınavının içeriği yapılacak ilanla duyurulur. Her üniversitenin bilim sınavı şekli uygulama şekli değişmektedir. Bilim sınavına ön şartı sağlayan adaylar alınır. Ön şartlar ise genel olarak adayların lisans ortalaması, ALES puanı ve yabancı dil sınavı puanı belirli olarak belirtilebilir. Bilim sınavına kayıt işlemleri öğrenci kayıt işleri bölümünden yapılır. Bilim sınavı genellikle 2 bölümden oluşur. Birinci bölümde sınava girecek olan adaylara almış oldukları ilk 2 yıllık eğitimle ilgili 8 soru sorulur. İkinci bölümde 3. ve 4. sınıf konuları ile ilgili 5 soru sorulur. Sınav sırasında kısa bir sürede bilgilerinizi ve yorumlarınızı harmanlamanız gerekeceği için bilim sınavına girmeden önce kendi kendinize temel bilgilerinizi kağıda dökme alıştırması yapabilirsiniz. Örneğin Mustafa Kemal Üniversitesi Biyoloji Bilim sınavı soruları şu şekildedir;

• Ökaryot ve prokaryot arasındaki farklar
• Bitkilerde su ve mineral taşıma yolları
• Böceklerde dolaşım sistemi
• Tür kavramını açıklayınız
• insanda boşaltım sistemi hakkında bilgi veriniz
• Çiçeğin kısımlarını şekil çizerek açıklayın
• Kan hücreleri hakkında bilgi veriniz
• Epitel doku hakkında bilgi veriniz
• Hücre zarının yapısı ve özellikleri
• Plastit nedir ? Çeşitlerini açıklayınız.

Araştırma Görevlisi Bilim Sınavına İtiraz Nasıl Yapılır?

Mevzuatta araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz şeklinde bir başvuru yolu mevcut değildir. Aslında bunun adı iptal davasıdır. İtiraz ihtiyari bir yol olarak kabul edilebilir. Bilim sınavına itiraz yapılabilir ama hukuken geçerli bir başvuru yolu olmadığı için de bu itiraz başvurusu 60 günlük idari işlemin iptaline ilişkin iptal dava açma süresini durdurmaz. Yani asıl yapılması gerekilen yol idari dava açmaktır.

İtiraz başvurusu dekanlık makamına verilebilecek bir dilekçe veya CİMER üzerinden şikayet yoluyla yapılabilir. Araştırma görevlisi bilim sınavına itiraz maddi hata dilekçesine benzer özelliklere sahiptir. Bu yolla sınav kağıdının yeniden değerlendirilmesi talep edilebilir. Dilekçede yapılan sınavın nesnel değerlendirilme hususlarına uygun olmayan bir şekilde puanlama yapıldığına ilişkin itiraz yapılır.

Araştırma Görevlisi Bilim Sınavı bir idari işlemdir. Hukuki olarak bilim sınavına itiraz değil, iptal davası açılması gerekmektedir. İptal davasında bilim sınavında almış olduğunuz notlara itiraz edilmektedir. Bu durumda bir bilirkişi görevlendirilerek sınav kağıdınız incelenir ve düzenlenecek bilirkişi raporuna göre karar verilir.

Araştırma Görevlisi Nedir?

Araştırma görevlileri, yükseköğretim kurumlarında akademik araştırma projelerine ve incelemelere destek olan aynı zamanda katkı sağlayan ve ilgili diğer görevleri yerine getiren akademik personeldir. Üniversiteler stratejik önem kazanabilmek için özellikle bilgi toplumu olmak adına ülkemizde akademik personelin temelini oluşturan ve akademik kariyerin ilk adımı olan araştırma görevlilerinin üniversitelere yerleştirilip geliştirilmelerinde titiz davranmak durumundadırlar. Araştırma görevliliği kadrosuna ne şekilde istihdam sağlanırsa sağlansın geleceğin öğretim üyeleri için kaynak oluşturan akademik çalışan olarak nitelendirilmektedir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 33. maddesinde araştırma görevlilerinin görev tanımları açık olarak yapılmıştır. Buna göre  “Araştırma görevlileri, yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcılarıdır.” Bu kanun maddesi açık ve net olarak belirtmese de araştırma görevliliğinin üniversite öğretim üyeliğinin temel basamağını oluşturduğu ve öğretim üyeliğinin genelde araştırma görevliliğinden başladığı uygulamada en sık rastlanan durumdur. Araştırma görevlilerinin görev, yetki ve sorumlulukları ise genel olarak şunlardır;

• Fakültenin yıllık ve dönemlik ders ve sınav programlarının hazırlanmasına yardım eder.
• Sınav dönemlerinde sınavlara gözetmen olarak girer ve dersin öğretim üyesine yardımcı olur.
• Fakültede farklı amaçlar için kurulmuş komisyon/komite/çalışma gruplarında görev alır.
• Fakültede öğrencilere dönük sosyal ve kültürel etkinliklere (Müzik, Halk Oyunları, Tiyatro, Mezuniyet Törenleri, gibi) ve öğrencilerin kurdukları topluluklara rehberlik eder ve yardımda bulunur.
• Fakültede bilimsel toplantıların (sempozyum, panel, konferans, seminer gibi) düzenlenmesine yardımcı olur.
• Uygun görülen ve görevlendirildiği toplantılara ve etkinliklere fakülteyi/anabilim dalını temsilen katılır.
• Eğitim-öğretim programlarının laboratuvar uygulamalarında ve klinik/alan uygulamalarında öğretim üyesinin gözetiminde görev alır.
• Lisansüstü öğretimine (yüksek lisans, doktora programları) yönelik çalışmalarını yürütür.
• Bilimsel araştırma faaliyetlerinde bulunur, yayın yapar.
• Fakültede/bölümde ve anabilim dalında yapılacak her türlü akademik ve idari faaliyetler hususunda destek olur.
• Anabilim Dalı Başkanlığı, Bölüm Başkanlığı ve Dekanlığın vereceği diğer görevleri yapar.

Araştırma görevlileri yukarıda belirtilen görevleri yerine getirirken, Dekan, Dekan Yardımcısı, Bölüm Başkanı ve Anabilim Dalı Başkanına karşı sorumludur.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile oluşturan YÖK sistemiyle 1981 tarihli değişiklikle “asistanlık” ifadesi kaldırılıp “araştırma görevliliği” ve “yardımcı doçentlik” gibi istihdam türleri ortaya çıkmıştır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle öğretim elemanı kadroları için nitelikli kaynak oluşturan güvenceli asistanlık kadrosu kaldırılarak yerine belirli süreliğine atanan ve bu sürenin bitimiyle görevleri kendiliğinden sona eren araştırma görevliliği statüsü ortaya çıkmıştır. Üniversitelerde eğitim ve öğretim çalışmalarına destek olmak amacıyla öğretim üyesine yardımcı olabilmesi için Araştırma görevlisi görevlendirilir. Araştırma görevlisinin temel sorumlulukları olarak veri toplamak,  deney düzenlemek ve bilimsel araştırma yapmak gösterilebilir. Bağlı olduğu anabilim dalı olmak üzere fakültedeki/bölümdeki her düzeyde eğitim-öğretim, araştırma ve diğer faaliyetlerin düzenli, etkin ve verimli yürütülmesinde görev almaktadır.

Araştırma Görevlisi İstihdam Şekilleri

Araştırma görevliliğiyle ilgili esaslar 2547 Sayılı Kanun’un farklı maddelerinde değişik şekillerde değerlendirilmektedir. Araştırma görevlileri 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nda üç farklı şekilde istihdam edilmektedir.

• 33. Madde Kapsamında Görevlendirilenler

2547 Sayılı Kanun’un 33. maddesi araştırma görevliliğini, “Yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcılarıdır” şeklinde tanımlamaktadır. Araştırma görevlileri akademik kariyer ve öğretim üyeliği için ilk basamaktır. Yükseköğretimin geleceği için oldukça önemli bir kadro türüdür. Bu sebeple görev tanımı önem arz etmektedir. 33. maddede “diğer görevleri yapar” cümlesi görev tanımında belirsizlikler oluşturmakta ve araştırma görevlilerinin her türlü uygulamada çalışmaya yönlendirmektedir. Bu belirsizlikle birlikte yapılacaklar işler net olarak belli olmayıp eğitim, araştırma, uygulama, inceleme çalışmalarının yanı sıra kurumsal işlerde görev verilmektedir

• 50/d Maddesi Kapsamında Görevlendirilenler

Lisan eğitimini tamamlayan, lisansüstü eğitim yapmak isteyenler için veya lisansüstü eğitime devam eden öğrencilere maddi kaynak sağlamak amacıyla düzenlenen bu maddede geçici olarak her seferinde bir yıl için araştırma görevliliği kadrolarına atamaları yapılmaktadır. 2547 Sayılı Kanun’un bu maddesine göre; lisansüstü öğretim gören öğrenciler, kendilerine verilecek burslardan faydalanabilecekleri gibi, her seferinde bir yıllığına araştırma görevlisi kadrosuna da atanabilmektedir. Bu madde kapsamında her yıl kadrosu yenilenen 50/d’li araştırma görevlilerinin lisansüstü öğrenimlerini tamamladıklarında üniversiteyle ilişikleri kesilmektedir. Bu durum kadro güvencesi olmadan istihdam edilen araştırma görevlilerinin umutsuzluğa düşmesine, öz yeterlilik düzeylerinin düşmesine, üniversitelerden nitelikli zihinlerin çekilmesine, öğretim üyesi yetiştirmek için nitelikli insan gücü kaybına neden olmaktadır. 50/d maddesi araştırma görevlileri için geçici ve riskli bir kadro türü olarak görülmektedir.

• 35. Madde Kapsamında Görevlendirilenler

Yükseköğretim kurumlarında öğretim elemanı yetiştirilmesine yönelik hususlara 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesinde yer verilmektedir. 35. Maddenin 1. Fıkrasında “Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirir.” İbaresine yer verilmekte ve yükseköğretim kurumlarına öğretim elemanı yetiştirme görevi verilmektedir. Kadrolarının bulunduğu üniversiteden farklı bir üniversitede lisansüstü eğitimini başarıyla tamamlayan araştırma görevlileri, aldıkları dereceyle beraber kadrolarının bulunduğu üniversitelerine geri dönerler. Yetiştirilen öğretim elemanları, kendi üniversitelerine geri dönüp ve mecburi hizmetlerini yerine getirmek durumundadırlar. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanun’un 35. Maddesi genel olarak değerlendirildiğinde bu maddeye dayanılarak farklı bir araştırma görevlisi statüsü oluşturulmayacağı bahsedilen araştırma görevlisi statüsünün 33. Madde ile aynı araştırma görevlisi statüsü olduğu açıkça belirtilmektedir.