Apostil Nedir? Apostil Nerede ve Nasıl Yaptırılır?

Apostil, bir belgenin gerçekliğinin tasdik edilerek Lahey Konferansı’na üye veya taraf devletler arasında yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir belge onay sistemidir. Apostil’in kuralları 6 Ekim 1961 tarihli Lahey Konvansiyonuyla tespit edilmiştir. Apostil kuralları yalnızca Lahey Konferansı’na üye veya taraf devletler arasında geçerlidir.  Şerhin amacı, şerhe sahip olan belgenin konferansa üye devletlerce resmi belge olarak kabul edilebilmesidir. Apostil hem ulusal hem de uluslararası alanda önemli bir yere sahiptir. Resmi belgelere konulması gereken bu apostil şerhinde bulunması gereken bazı zorunlu unsurlar yer almaktadır. Bu unsurlar;

• Belgenin düzenlendiği ülke
• Belgeyi düzenleyenin kim olduğu
• Belgeye imza atan kişinin resmi sıfatı
• Belgede yer alan mührün hangi makam tarafından basıldığı
• Apostil şerhinin tarihi
• İşlemleri gerçekleştiren makama ait kaşe veya mühür
• Apostil şerhini düzenleyen yetkilinin imzası
• Şerh numara, tarih ve basıldığı yer

Bununla beraber yurt dışından alınan belgelerin de, belgeye ilgili ülke tarafından apostil şerhi konulması şartı ile Türkiye’de de geçerli olmasına olanak sağlanır. 6 Ekim 1961 tarihinde “Lahey Konvansiyonu” ile apostil şerhinin temel kuralları ve koşulları belirtilmiştir. Apostil, resmi belgeler için alınır ve bu belgelerin yurt dışında geçerli hale gelmesine olanak sağlar. Başka bir ülkede alınan mahkeme kararı bu karara şerh aldıktan sonra bu karar direkt olarak Türkiye’de geçerli hale gelmemektedir. Mahkeme kararının kabul edilebilmesi için tanıma ve tenfiz prosedürünün tamamlanması gerekmektedir. Tanıma ve tenfiz prosedürünün takip edilebilmesi için ise mahkeme kararında söz konusu apostil şerhinin konulması gerekmektedir. Apostil şerhi nedir nasıl yapılır, apostil nasıl yapılır ve nereden alınır, apostil şerhi uygulaması, apostil tasdik şerhi hakkında bu yazımızda bilgi verilecektir.

Apostil Şerhinde Bulunması Gereken Unsurlar

Apostil şerhi bahsedildiği üzere hem uluslararası hukukta hem de ulusal hukukta önemli bir yere sahiptir. Resmi belgelere  konulan şerhte zorunlu olarak yer alması gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bahsi geçen unsurların şerhte bulunmaması durumunda şerhin geçerliliği konusunda sorunlar yaşanabilmektedir. Bu zorunlu unsurlar şu şekildedir:

1. Belgenin düzenlendiği ülke,
2. Belgeyi imzalayan merci ya da kişi,
3. Belgeyi imzalayan kişinin resmi sıfatı,
4. Belgede bulunan mührün hangi makam tarafından basıldığı,
5. Şerhin tarihi
6. İşlemleri gerçekleştiren makama ait mühür ya da kaşe,
7. Şerhin düzenleyen yetkilinin imzası.
8. Şerh numarası
9. Şerhin verildiği yer
10. Tasdik edildiği yer

Apostil Yapılabilen Belgeler

1. Savcı, zabıt katibi veya adliye memuru tarafından verilmiş belgeler de dahil olmak üzere, devleti bir yargı organına veya mahkemesine bağlı makam veya görevli memur tarafından düzenlenmiş olan belgeler,
2. İdari belgeler,
3. Noter senetleri,
4. Kişilerce özel sıfatla imzalanmış belgeler üzerine konulmuş olup belgenin kaydının veya belirli bir tarihte mevcut olduğunun ve imzaların doğruluğunun resmi makam ve noterlerce tasdiki gibi resmi beyanlardır.

Apostil Yapılamayan Belgeler

1. Uluslararası sözleşmeler TBMM tarafından onaylanmasının ardından kanun vasfını kazanmakta ve milli kanunlar gibi yürürlüğe girmektedirler.
2. Ticaret veya gümrük işleriyle direkt ilgili olan idari belgeler.
3. Sözleşmenin 6. maddesine göre “Her Akit Devletin, şerh vermek üzere yetkili kılınan makamları belirlemesi, bunlarda değişiklik olduğunda da keyfiyeti Hollanda Dışişleri Bakanlığına bildirmesi” gerekmektedir.
4. Sözleşmenin 9. maddesine göre “Her Akit Devlet, işbu Sözleşmede tasdik bağışıklığının öngörüldüğü hallerde kendi diplomasi veya konsolosluk memurlarınca tasdik işlemi yapılmamasını sağlamak üzere gerekli önlemleri alacaktır” denmekte ve usulüne göre şerh uygulanmış bir belgenin başkaca bir tasdike gerek olmadığı belirtilmektedir.
5. Diplomasi veya konsolosluk çalışanlarının düzenlediği belgeler.

Apostil Nereden Yapılır?

Apostil şerhinin yapılacağı yer, her ülkenin kendi inisiyatifi ile belirlediği bu nedenle ülkeden ülkeye değişkenlik gösterebilen yerlerdir. Türkiye’de ise yetkili merci ise idari ve adli belgelerde farklılık göstermektedir.

İdari belgeler için:

• Valilikler,
• Valileri,
• Vali adına vali yardımcıları,
• Vali adına hukuk işleri müdürlükleri
• Kaymakamlıklar tarafından konulmaktadır.

Adli belgeler için:

Ağır ceza mahkemesi kurulmuş olan merkezlerdeki Adli yargı Adalet Komisyonu Başkanlıkları tarafından konulur. Apostil tasdikinin geçerli olmadığı yani sözleşmeye taraf olmayan ülkelerde resmi belgelerin doğruluğunu ve geçerliliğini teyit edebilmek için konsolosluklara başvurulur. Fakat bu tasdik, konsolosluklardan alınamamaktadır.

Bunun haricinde 2018 yılından bu zamana yürürlükte olan yeni bir düzenleme ile sadece tanıma için nüfus müdürlüğüne müracaat edilerek işlem yapılabilmektedir. Yurt dışından alınan bir mahkeme kararı hakkında mahkemenin vereceği kesin hüküm haricinde mahkemenin vereceği bağlı kararlar ve ara kararların tanınması için tenfiz davası davası açılması zorınludur. Fakat tanıma ve tenfiz prosedürlerinin uygulanabilmesi için öncelikle tasdik yapılması zorunludur. Diğer türlü alınan mahkeme kararının tanınması ya da tenfiz edilmesi mümkün değildir.

Tanıma ve Tenfiz Davalarında Apostil  İçin İhtiyaç Duyulan Belgeler

1. Yurt dışında görülen mahkemeye ilişkin mahkemede verilen kesin kararın aslı,
2. Bu mahkeme kararı için verilen apostil şerhi,
3. Ölçülere uygun düzenlenen şerhin çevirisi
4. Şerhin ve mahkeme kararının yeminli mütercim tercüman tarafından çevrilip daha sonra noterlikçe verilmiş onay.

Diğer ülke vatandaşlarından bazen şerh tasdikli adli sicil ve sabıka kaydı istenmektedir. İzin, oturum ve benzeri işlemler için başvuruda bulunan diğer ülke vatandaşlarının kendi ülkelerinde suç olan eylemleri gerçekleştirip gerçekleştirmediklerinin tespiti bu sayede yapılmaktadır.

Apostil Tasdik Şerhi Nerede Yaptırılır?

• İdari belgelere: Valilikler, Valiler, Vali adına Vali Muavinleri ve Hukuk İşleri Müdürleri, Kaymakamlıklar;

• Adli Belgelere: Ağır Ceza Mahkemesi kuruluşu olan merkezlerdeki Adalet Komisyonu Başkanlıkları.

Apostil Yapılan Örnek Belgeler

Apostil şerhi yukarıda da bahsedildiği üzere birçok belge için yapılabilen bir şerhtir. Gerektiğinde ilgili makamdan talep halinde yapılmaktadır. Kural olarak yetkili makam kendiliğinden apostil şerhi düşememektedir. Apostil şerhine ihtiyaç duyulması durumunda yetkili makamdan talep edilmesi gerekmektedir.

• ÖSYM Belgesi

Türkiye’de üniversite sınavlarına giren öğrenci, yurt dışında üniversite okumak isterse bu üniversite kendisinden Türkiye’de nereleri kazandığına dair bir ÖSYM belgesi ve lise diploması ister.

Bu öğrencinin yapması gereken:

• Tercüme Bürosu: ÖSYM sonuç belgesi ile lise diplomasının orijinali ile yeminli bir tercüme bürosuna veya yeminli bir tercümana gidip, belgeyi ibraz edeceği ülkenin lisanına çevirisini yaptırır.

• Noter: Bu çeviri, tercüme bürosunun veya tercümanın yemin zaptının bulunduğu noterlikte onaylattırılır.

• Valilik/Kaymakamlık: Noterde onaylanan bu tercüme illerde valiliğe, ilçelerde kaymakamlığa (noterin bulunduğu il ve ilçedeki) götürülerek tasdik ettirilir. Artık bu belge taraftar diğer bir ülkede ibraz edilebilir.

• Kimlik Belgesi: Kimlik belgesi “Apostil” yapılmak istenirse noter onaylı olması gerekmektedir. Aksi takdirde işlem gerçekleştirilemez.

• Vekaletname: Farklı bir ülkeden avukat veya bir özel kişiye vekalet çıkarırsanız bu belgenin Türkiye’de apostil yapılması gereklidir.

• Ticari Evraklar: Türkiye’de bir şirket, başka bir ülkede şube veya temsilcilik açmak ister. Bu ülke ise şirketten ana sözleşmeyi, kuruluş sözleşmesini ister.

Apostil Şerhi Örneği

Tasdik şerhi en az dokuz santimetre, kare ve kenarlı biçimde olmalıdır. Bizzat tasdik edilecek belgenin üzerinde olabileceği gibi ek bir kağıdın üzerine de hazırlanabilir. Ayrı bir belge halinde olması durumunda tasdik edilen belge ile bitiştirilmeli ve bitiştirilen kısma tasdiğe yetkili makamın mührü basılmalıdır.

Tasdik Şerhi en az 9 cm. kenarlıklı kare biçiminde olacaktır.

TASDİK ŞERHİ (5 Ekim 1961 tarihli Lahey Sözleşmesi) APOSTILLE (Convention de La Haye du 5 Octobre 1961) 1. Ülke TÜRKiYE – LA TURQUIE İşbu resmi belge: 2. ………… tarafından imzalanmıştır. 3. İmzalayanın sıfatı …………. dır. 4. …………’nin mühür/damgasını taşımaktadır. TASDİK 1. ………… ‘da 2. ………… günü 3. ……….. tarafından 4. No ………….. ile tasdik edilmiştir. Mühür/Damga                    İmza ……………………             ………………..

ANNEX TO THE CONVENTION

Model of certificate

The certificate will be in the form of a square with sides at least 9 centimeters long

APOSTILLE

(Convention de La Haye du 5 octobre 1961)

1. Country: ………….

This public document

2. has been signed by ………….

3. acting in the capacity of ………….

4. bears the seal/stamp of ………….

CERTİFİED

1. at ………….

2. the ………….

3. by ………….

4. No ………….

Seal/stamp                   Signature

……………….                 ………………

Apostil Uygulaması

Lahey Konferans’ına üye olan ülkeler evrak tasdik işlemlerinin hızlandırılması amacıyla Apostil uygulamasını bilişim sistemlerine entegre etme sürecina başlamış bulunmaktadır. Bu program ülkelere kendileri hazırlayacakları bilişim sistemlerini kabul etmelerine izin vermektedir. Her ülke belgelerin PDF formatında olması kaydıyla apostil sistemini online olarak gerçekleştirebilmektedir. E-Apostillerin geçerli olabilmesi için dijital sertifikalı elektronik imza ile imzalanması yeterlidir. E-Apostil uygulaması için sözleşmeye taraf devletlerce resmi bir bir anlaşma imzalanmasına gerek yoktur.

Ülkemizde de 2019 yılından itibaren E-Apostil uygulamasına geçilmiş bulunmaktadır. Apostil şerhine ihtiyaç duyulması halinde https://www.eapostil.gov.tr/ adresinden başvuru yapılması durumunda istenilen belge şerhli olarak elde edilebilmektedir. Bahsi geçen sistem aynı zamanda şerh alınan belgelerin çevrimiçi olarak da kontrol edilmesine olanak sağlamaktadır. Sistem şimdilik adli sicil kaydı, mahkeme kararı ve nüfus kayıt örneği belgelerinin şerhli olarak teminine izin vermektedir. Diğer belgeler üzerinde çalışmalar devam etmektedir.

Apostil Yapılabilen Ülkeler

Apostil sözleşmesine taraf olan ülkeler İçişleri Bakanlığının resmi sitesinde yer almaktadır. Bahsedilen bu şerhin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken koşul; şerh konulduğu zaman sözleşmeye taraf olan tüm ülkeler için geçerli olmaktadır ama bu durum, şerh konulan belgenin diğer ülkelerde direkt olarak kullanılabileceği anlamına gelmemektedir. Şerh sadece bahsedilen bu uluslararası anlaşmanın tarafları açısından geçerlidir. Anlaşmaya taraf olmayan ülkeler kullanıp sağladığı imkanlardan faydalanamamaktadır.

• ABD
• İrlanda
• Slovakya
• Almanya
• İspanya
• Slovenya
• İsrail
• Antigua
• İsveç
• Svaziland
• Arjantin
• İsviçre
• Arnavutluk
• İtalya
• Avustralya
• İzlanda
• Türkiye
• Avusturya
• Japonya
• Ukrayna
• Azerbaycan
• Karadağ
• Venezuela
• Bahamalar
• Kazakistan
• Yeni Zelanda
• Kolombiya
• Yunanistan
• Barbuda
• Kuzey İrlanda
• Belarus
• Belçika
• Letonya
• Belize
• Liberya
• Birleşik Krallık (İngiltere)
• Lihtenştayn
• Bosna-Hersek
• Litvanya
• Lüksemburg
• Macaristan
• Bulgaristan
• Makedonya
• Çek Cumhuriyeti
• Malta
• Çin Halk Cumhuriyeti
• Danimarka
• Meksika
• Dominik
• Moldova
• Ekvador
• Monako
• El Salvador
• Namibya
• Ermenistan
• Estonya
• Norveç
• Fiji
• Panama
• Finlandiya
• Polonya
• Fransa
• Portekiz
• Grenada
• Romanya
• Rusya
• Güney Afrika
• Güney Kore
• Gürcistan
• Hırvatistan
• Hindistan
• San Marino
• Hollanda
• Sırbistan

Apostil Ücreti

Şerhin ücreti yoktur. Yani bu işlem için bir para ödenmez. Fakat prosedürel işlemlerin takibinin külfeti vardır. Bunlar yeminli tercüman, noter ve avukatlık ücretidir. Bunlar devlete ödenmez. Sadece işlemi yapan kişilere ödenir. Ayrıca yukarıda ayrıntılı bir şekilde bahsettiğimiz üzere bu işlemlerde avukat yardımı zorunlu olmasa da önemlidir. Avukat ücreti, müvekkil ile avukat arasında serbest bir şekilde ve somut olayın özelliklerine göre belirlenir.

E-Apostil hizmeti için ödenecek ücret ise Adalet Bakanlığı Adli Yargı Adalet Komisyon Başkanlıklarınca verilen Adli Sicil Belgesi için 30 TL, Adalet Bakanlığı Adli Yargı Adalet Komisyon Başkanlıklarınca verilen Mahkeme Kararları için 60 TL’dir. Nüfus kayıt örneği için ödenecek bedel ise 30 TL olarak belirlenmiştir. Henüz uygulamasına başlanmamış belgeler için e-apostil bedeli belirlenmemiştir.

Avukat Yardımı

Apostil bir belgenin bir mahkeme kararının noter tarafından bir takım işlemler uygulanıp kanuna uygun olarak onaylanmasını sağlayan bir onaylama sistemidir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ellerindeki belge ve evrakların yurtdışında doğrulanıp geçerliliğini sağlamak için söz konusu belge ve evraklara apostil tasdiki yaptırmak zorundadır. Geçtiğimiz zamanlarda sadece valiliklerde yapılmakta iken şimdi kaymakamlıklarda da yapılabilmektedir.

Şerh yeminli bir tercüme bürosunda düzenletilmelidir. Düzenletildikten sonra belge ve evrakların kullanılacağı ülkelerin Türkiye elçilikleri tarafından onaylanması gerekmektedir. Bahsedilen onaylanma süreçlerinde tasdiğin geçerlilik unsurlarında problem yaşanabilmektedir. Süreç aynı zamanda birçok  makama başvuru gerektirdiğinden takibi zorlaşabilmektedir. Süreç tamamlanana kadar konusunda uzman avukatlar tarafından takip edilmesi, tasdiğin geçerliliği bakımından hayati önem taşımaktadır.

Apostil Örnek Yargıtay Kararları

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 03.03.2022 tarihli ve 2021/2019 E., 2022/1474 K. sayılı kararı

• Apostil Nedir?

Davalı vekili, temyiz dilekçesinde davacının taraf ehliyetini kaybettiğini ileri sürerek bu konuda bir kısım belgeler ibraz etmiş olup, belge asıllarının davalı yedinde bulunmaması, İsviçre Devletinden temin edilecek olması nedeniyle mahkemece, davalıya apostil şerhli belgeleri ibraz etmek üzere kesin süre verilmesinin hukuki bir geçerliliği bulunmamaktadır.”

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 18.10.2021 tarihli ve 2021/5805 E., 2021/7001 K. sayılı kararı

• Apostil Nedir?

İtiraz Hakem Heyetince hükme esas alınan aktüer raporunda da davacı vekili tarafından sunulan ve maaş bordrosu olduğu belirtilen belgelerde yer alan ödeme miktarı hesap tarihindeki kur üzerinden TL’ye çevrilmiş ve bu miktar üzerinden davacının maluliyet zararı hesaplanmıştır. Ancak davacı vekili tarafından sunulan ve maaş bordrosu olduğu bildirilen belgelerin yeminli tercümesi dosyada yer almadığı gibi belgelerin apostili de bulunmamaktadır. Davalı vekili ise dosyaya sunulan bu belgelerin işsizlik ödeneği olabileceğini iddia etmektedir. Buna göre davacının iddiası ile fotokopi şeklindeki apostili bulunmayan belgeler esas alınarak davacının gelirinin belirlenmesi ve bu gelir üzerinden sürekli iş göremezlik zararının hesaplanması doğru değildir.