Özel hastanelerin acil servisleri ücret talep edebilir mi? Özel hastanede acil servise giden her insan bu soruyu sormuştur. Bu makalemizde özel hastanelerin acil servisleri ücret talep edebilir mi sorusunu cevaplayacağız. Soruya çok net cevap vermek gerekirse; özel hastaneler bazı durumlarda acile gelen hastaneden ücret alamaz. Sağlık, kişinin fiziksel ve ruhsal bakımından bütün olarak iyi olma hali olarak tanımlanabilir. İnsanlar için en temel gereksinim sağlıklı bir hayat sürmektir. Tarihsel süreçte devletler kişilerin sağlıklı bir şekilde hayatlarını sürdürebilmeleri ve sağlık ile ilgili imkanların arttırılması için düzenlemeler yapmış ve uygulamaya koymuşlardır. Gelişmiş ülkelerde sağlık hakkı en temel haklardan olup devlet eliyle de korunmaktadır.

Anayasamızın “yaşam hakkı” nı temel alan 17. Maddesine göre ;” Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbî deneylere tâbi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. Anayasa maddesinin düzenlemesi ile tüm vatandaşların yaşama hakkı devlet güvencesi altına alınmıştır.

Yine Anayasanın “Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması” başlıklı 56. Maddesi ile; “Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Herkes Anayasamızda düzenlenen sağlıklı yaşama hakkına sahiptir. Bu kapsamda hasta olan kişiler aile hekimlerine, hastanelere başvurabilir ve muayene olabilir. Acil durumlarda ise hastanelerin acil servislerine başvurulur. Genel mevzuat hükümlerine göre acil servislerde belirlenen durumlarda ücret alınmadan hizmet verilmesi gerekir. Bugünlerde özel hastanelerin acil servislerine müracaat edenlerden kendilerinden ücret alındığı şikayetinde bulunanlar artmaktadır. Peki özel hastanelerin acil servisleri ücret talep edebilir mi? Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu soruya cevap vermeye çalışacağız.

Acil Sağlık Hizmetleri Nelerdir?

Bizim acil olarak gördüğümüz her durum uluslararası mevzuatlar bakımından acil durum olarak kabul edilmemiş olabilir. Ülkemizde insanlar muayene sırası beklemek istememesi veya muayeneye randevu bulamaması nedeniyle acil bir durum olmasa dahi hastanelerin acillerine başvurabilmektedir. Bu gibi durumlar için acil servislerde gerçekten acil durumda olanların mağdur olmaması adına başvuran kişinin hastalığının veya durumunun ciddiyet derecesine göre renklendirilmesi uygulaması yapılır. Bu uygulamaya göre başvuran kişiler;

• Yeşil Alan,
• Sarı Alan,
• Kırmızı Alan olarak adlandırılan bölümlere yönlendirilerek tedavi edilir.

Sağlık Uygulama Tebliği”nin 2.3 maddesi ile, “Acil hal; ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda olayın meydana gelmesini takip eden ilk 24 saat içinde tıbbi müdahale gerektiren durumlar ile ivedilikle tıbbi müdahale yapılmadığı veya başka bir sağlık kuruluşuna nakli halinde hayatın ve/veya sağlık bütünlüğünün kaybedilme riskinin doğacağı kabul edilen durumlar ile pandemi süresince pandemi olgularına yönelik tanı ve tedavileri kapsamaktadır. Bu nedenle sağlanan sağlık hizmetleri acil sağlık hizmeti olarak kabul edilir.” düzenlemesi yapılmıştır. Aynı maddenin devamı ile de acil sağlık hizmeti vermekle yükümlü sağlık hizmeti sunucuları acil servis hizmetlerini Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ile konuya ilişkin yayımlanan genelge ve Kurum mevzuatı doğrultusunda yürütmek zorundadır.

Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul Ve Esasları Hakkında Tebliğ’in 8. Maddesine göre ;”   Acil servislerde etkin bir hizmet sunumu için renk kodlaması uygulanır. Triyaj işlemi başvuru sırasında yapılır. Triyaj uygulaması için muayene, tetkik, tedavi, tıbbi ve cerrahi girişimler bakımından öncelik sırasına göre kırmızı, sarı ve yeşil renkler kullanılır.” Şeklinde belirtilmiştir. Renklere göre kişinin durumunun ciddiyeti değişkenlik göstermektedir.

• Yeşil Alan; Ayakta başvuran, genel durumu itibarıyla stabil olan, akut semptomları nedeniyle beklemesi hayatı tehdit, morbidite veya komplikasyon oluşturmayacak basit sağlık sorunu bulunan hastaların yöneltildiği birimdir. (Hafif derecede ağrı, düşük riskli hastalık durumları gibi)
• Sarı Alan, Hayatı tehdit etme olasılığı, uzuv kaybı riski ve önemli morbidite oranı olan durumlar. Orta ve uzamış dönem belirtileri olan ciddiyet potansiyeli taşıyan durumlar ve basit kanama durumlarında hastaların yönlendirildiği birimdir. (Nöbet geçirme, kan basıncı yükselmesi gibi)
• Kırmızı Alan; Hayatı tehdit eden, hızlı agresif yaklaşım, acil olarak eş zamanlı değerlendirme ve tedavi gerektiren durumlar. Hayatı tehdit etme olasılığı yüksek olan ve acilen tedavi edilmesi gereken hastaların yönlendirildiği birimdir. (Kalp durması, solunum durması, ciddi yaralanmalar gibi)

Özel Hastanelerin Acil Servisleri Ücret Talep Edebilir Mi?

Özel hastanelerde acil servise başvuran hastalardan ücret alınıp alınmayacağı kişilerin kafasını karıştıran bir durum olmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekmektedir ki hastanın acil statüsünde bir durumunun bulunması durumunda ücret talep edilmesi yasal değildir. Acil statüsüne giren hastalar bakımından ise Sağlık Bakanlığı’nın Acil Sağlık Hizmetleri kapsamında Yeşil Alan Uygulaması kapsamına giren hastalardan ücret alınamayacağı kabul edilmiştir. Yeşil alan muayenesi ibaresi ile belirtilenler;

• Her ne boyutta olursa olsun travma vakaları,
• Acil servis başvuruları sonrası hastaneye yatışı yapılan vakalar,
• Tıbbi müdahale uygulanan vakalar,
• Müşahede altına alınan vakalar,
• Başka bir sağlık hizmet sunucusuna sevk edilen ya da başka bir sağlık hizmet sunucusundan sevkli gelen vakalar, dışında kalan, Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ’de yeşil renk kodu adı altında tanımlanmış sağlık hizmetlerinin anlaşılması gerekmektedir.

Acil servislere başvuran tüm hastaların ilk müracaatta acil hasta olarak değerlendirilerek acil servislere kabul edilmesi ve buna göre işlem yapılması esastır. Ancak yapılan muayenesi sonucunda hekim değerlendirmesine göre yeşil alan muayenesi kapsamına girdiği belirlenen hastalar için 520.021 Kodu ile tanımlanan “Yeşil Alan Muayenesi” kodlama işleminin yapılması gerekmektedir. Bu kodlama işlemi, hastanın acil servisteki işlemleri tamamlandıktan sonra yapılmalıdır.

Özel Hastanelerde Acil Servis Ücreti Alınmayan Durumlara Örnekler Nelerdir?

Özel hastaneler ile SGK arasında yapılan anlaşma gereğince aşağıdaki örneklerde belirtilen durumlarda kişiden ücret talep edilebilmesi mümkün değildir. Liste örnek şeklinde olup çoğaltabilmek mümkündür.

• Kişinin kalp krizi geçirmesi neticesinde gelmiş olması,
• Kişinin ritim bozukluğu şikayeti ile gelmiş olması,
• Kişinin yüksek tansiyon şikayetinin bulunması,
• Solunum yolunda tıkanma vakası,
• Solunum durması vakası,
• Ciddi alerjik reaksiyonlar,
• Uzuv kopması neticesinde gelinmesi,
• Bıçaklanma şikayeti ile gelinmesi,
• Silahla yaralanma neticesinde gelinmesi,
• İntihar girişiminde bulunulması neticesinde gelinmesi,
• İş kazası sebebi ile gelinmesi,
• Elektrik çarpması sebebi ile gelinmesi,
• Trafik kazası sebebi ile gelinmesi,
• Boğulma sebebi ile gelinmesi,
• Yoğun bakım gerektiren durumlar,
• Yanık tedavisi gerektiren durumlar,
• Yeni doğan bebekler için sağlık hizmeti gereken durumlar,
• Diyaliz hizmetleri gereken durumlar,
• Isı çarpması durumları,
• Zehirlenme durumları,
• Beyin kanaması durumları gibi durumlarda acile gidilmesi halinde ücret talep edilmesi mümkün değildir.

Özel Hastaneler Acil Servisi Hizmeti İle Nasıl Ücret Talep Edilebilir?

Sağlık Uygulama Tebliği hükümlerine göre acil servislerdeki kırmızı ve sarı alan kapsamına giren hastalardan herhangi bir şekilde ücret alınamaz. Yeşil alan kapsamına girenler için ücret talep edilmektedir. Özel hastanelerde kar gütme amacı güdüldüğü için hastane yönetimin doktorları etkileyerek yaptıkları alan değerlendirmelerini ücret alınacak şekilde belirtmelerini talep ettikleri görülmüştür. Bu şekilde çalışan hastanelerde hasta hangi alan kapsamına girerse girsin %200 ve üzeri oranda ücret talep edildiği görülmüştür. Hatta ilave ücret ödemeyen vakaların geri çevrilmesi de uygulamada görülmektedir.

Bazı özel hastanelerde ise acil servis hizmeti için hastalara belgeler imzalatılmaktadır. Bu belgelere dayanılarak da hastane ücret talep eder. Hasta veya hasta yakını acil bir durum içerisinde olması ve panik halinde olması sebebi ile imzaladığı kağıdı okumaz ve bu belgeler her ne kadar hukuki olarak geçerli olmasa da ücret talep edilebilir. Hastalar kendilerinden haksız olarak ücret alındığını öğrenmesinden itibaren hukuki olarak haklarını arayabilir. Acil vaka olarak özel hastaneye gelen vakalardan ücret alınabilmesi için uygulanan bir başka yöntem ise hastanın acilden değil poliklinikten giriş yapmış gibi gösterilmesidir. Poliklinikten gelen hastalar acil kapsamında olmaması sebebiyle ücret ödemek durumunda kalacakladır.

Özel Hastane Acil Servisinde Ücret Talep Edilen Kişiler Neler Yapabilir?

Acil serviste belirtilen sarı ve kırmızı alan kapsamına giren durumlarda herhangi bir ücret alınması mümkün değildir.  Yeşil alan kapsamına giren durumlarda ise hastalığın Yeşil Alan Genelgesinde belirtilen durumlara uyup uymadığının incelemesi yapılmalıdır. Eğer hastanın durumu genelge hükümlerine uyuyor ise yine ücret talep edilmesi yasal olarak engellenmiştir. Hastanın durumu genelge kapsamında değil ise ücretlendirme yapılması gündeme gelebilir.

Acil serviste kendisinden ücret talep edilen iade için ;

• Hastaneye dilekçe verebilir,
• 184 numaralı Sağlık Bakanlığı iletişim Merkezini arayabilir,
• Tüketici Hakem Heyetine Başvurabilir.

Acil servise başvurması neticesinde kendisinden ödeme talep edilen kişilerin öncelikle yapması gereken ödeme fatura veya makbuzunu talep etmektir. Kişi, kendisine uygulanan tedavinin Yeşil Alan Uygulaması kapsamında değerlendirilmesini hastaneye vereceği bir dilekçe ile talep edebilir.  Hastaneye yapılan başvurudan sonuç alınamaması halinde 184 numaralı Sağlık Bakanlığı iletişim Merkezini aranarak talepte bulunabilir. Son olarak da bu şekilde ücret iadesi alamayan kişiler Tüketici Hakem Heyetine başvurarak ücret iadesi talep edebilir.