Boşanmadan Önce Satılan Mallar

Boşanmadan önce satılan mallar, boşanma davası açan eşler arasında boşanma davasından önceki 1 yıl ve daha öncesi süreler içerisinde satılan mallardır. Bu malların satan eşin mal kaçırma amacıyla yapıp yapmadığının tespit edilmesi ve tarafların boşanma davasında mal rejimlerinde paylaşıma konu olup olmayacağının tespit edilmesi gerekmektedir. Kural olarak taraflar arasında 01.01.2002 tarihi ve sonrasında edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanıyor olsa da eşin mal kaçırdığının tespit edilmesi halinde kişiye bu malın telafisinin yapılması gerekecektir. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, 1 Ocak 2002 tarihinden sonra Türk Medeni Kanunu’nda yapılan değişiklikle getirilen ve eşler arasında farklı bir anlaşma yapılmadığı sürece otomatik olarak uygulanan yasal mal rejimidir.

Türk Medeni Kanunu’nun 229. Maddesinde “Eklenecek değerler” başlığı altında düzenleme alanı bulan bu durum aşağıda da ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Zira bir eşin boşanmadan önceki 1 yıl içerisinde diğer eşin rızası olmadan yaptığı satışlar karşılıksız kazandırma olarak tespit edilir. Bunun dışında 1 yıldan önceki yapılan satışlar için de katılma alacağının azaltılması amacıyla satışın yapıldığı tespit edildiği takdirde karşılıksız kazandırma kabul edilir. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda boşanmadan önce satılan mallardan bahsedeceğiz.

Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallar

Türk Medeni Kanunu’nda yer alan hükümlere göre boşanmadan önce 1 yıl içerisinde satılan mallar açısından birtakım hükümler belirlenmiştir. Boşanmadan önceki 1 yıl içinde bir eşin diğer eşin rızasını almadan yaptığı kazandırmalar ve evlilik birliğinde eşten mal kaçırmaya yönelik değerlendirilen mallar boşanmadan önce 1 yıl içinde satılan mallar satım vs yapıldıysa yapılmamış sayılır ve mal rejimine tabi tutulur. Ancak olağan hediyeler bu kapsama dahil değildir.

Yasada boşanmadan önceki 1 yıl içerisindeki karşılıksız kazandırmalar düzenlenmiştir. Nitekim bir kişinin boşanmadan 1 yıl önce sattığı malları kaçırma amacıyla sattığı varsayımından hareket edilmektedir. Her ne kadar satılan malların kişisel mal olması halinde ise bu malların paylaşımı mümkün olmayacaksa da bunun dışındaki mallar için boşanmadan 1 yıl önce satılmaları halinde paylaştırılıp paylaştırılmayacağı noktasında bir düzenleme yapılmamıştır. Elbette eşin malları kaçırmak için böyle bir yola başvurduğu tespit edilirse kişinin bu mallar üzerindeki katılma alacağını alma imkanı da olacaktır. Kanun’un 229. Maddesinde bu konuda ayrıntılı bir hüküm düzenlenmiştir:

Madde 229

Aşağıda sayılanlar, edinilmiş mallara değer olarak eklenir:

1. Eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan, olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmalar,
2. Bir eşin mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı devirler.

Bu tür kazandırma veya devirlere ilişkin uyuşmazlıklarda mahkeme kararı, davanın kendisine ihbar edilmiş olması koşuluyla, kazandırma veya devirden yararlanan üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir.”

Boşanmadan 2 Yıl Önce Satılan Mallar

Boşanmadan önceki 1 yıl içerisinde satılan mallar açısından kanunda 229. Madde kapsamında bir düzenleme getirilmiştir. Yukarıda yer alan madde hükmünün dışında ise boşanmadan 2 yıl önce satılan mallar açısından kanunda bir düzenleme yapılmamıştır. Ancak bu boşanmadan önceki 2 yıl içerisinde satılan malların korunmayacağı anlamına gelmemektedir. Zira 229. Maddesinin 2. Fıkrasında bu konu hakkında bir düzenleme yapılmıştır.

Türk Medeni Kanunu’nun 229. Maddesinin 2. Fıkrasında göre, “2. Bir eşin mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı devirler. Bu tür kazandırma veya devirlere ilişkin uyuşmazlıklarda mahkeme kararı, davanın kendisine ihbar edilmiş olması koşuluyla, kazandırma veya devirden yararlanan üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir.” Dolayısıyla eşin katılma alacağının azaltılması amacıyla satış işlemi yapıldıysa ve bu işlem 2 ya da 15 yıl önce yapılmış olsun fark etmez mal kaçırma amacıyla yapıldıysa eşin hakları korunur. Ve söz konusu malların satılmamış gibi tasfiyesi yapılır.

Boşanmadan Önce Satılan Mallar Nasıl Paylaştırılır?

Kişiler aralarında bir boşanma davası açmadığı müddetçe, davadan önceki 1 yıl içerisinde sattığı malların eşinden mal kaçırma kastı ile hareket edildiği sürece devir yapılmamış gibi hareket edilir. Dolayısıyla mal paylaşımına satılan bu mallar da dahil edilir. Boşanma davası açılmadan satılan bu mallara ev, araba, arsa gibi örnekler verilebilir. Ancak bu malların kişisel mal olmaması önemlidir, zira kişi kendisine ait kişisel bir malı satabilir.

Boşanma davası açılmadan önce kişinin herhangi bir zamanda yapılan devir işleminin geçersiz sayılması için diğer eşin katılma alacağının azaltılmasının amaçlandığı ya da katılma alacağının ortadan kaldırılmasının amaçlandığı tespit edilmelidir. Bu tespit yapıldığı zaman kişinin mal kaçırdığı belirlenir ve satışı yapılmamış gibi taraflar arasında paylaştırılır. Somut olaya göre ve eşlerin ekonomik durumlarına göre bu durumlar tespit edilir. Dolayısıyla devir işleminin boşanmadan önceki 6-10 yıl içerisinde yapılmış olması önem taşımaksızın eşlerin mal kaçırıp kaçırmadığının tespit edilmesi gerekmektedir.

Edinilmiş mallara katılma rejimi günümüzde yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Eşler arasında herhangi bir sözleşme ile mal rejimi kararlaştırılmayan durumlarda yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır. Taraflar arasındaki evlilik birliğinin 01.01.2002 tarihinden sonra akdedilmiş olması halinde yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır.

Edinilmiş mallara katılma rejimi; eşlerin evlilik birliği içerisindeyken edindikleri ortak malların mal paylaşımı yoluna gidildiğinde temelde eşit olarak paylaşılmasını sağlayan mal rejimidir. Eşler arasındaki mallar kişisel mallar ve edinilmiş mallar olarak ikiye ayrılır. Bir eşin kişisel malları mal rejimine tabi olmaz ve boşanma esnasında da paylaşıma konu edilmez. Ancak edinilmiş mallar boşanma davasında eşler arasında eşit miktarda katılır.

Kişisel Mallar (Boşanmada Paylaştırılmayan Mallar)

Kişisel mallar, Türk Medeni Kanunu’nun 220. Maddesinde düzenlenen ve eşlerden birine ait olup mal paylaşımının içerisine dahil olmayan mallar olarak tanımlanmaktadır. Kişisel mallar her iki eşe ortak bir şekilde ait olmayıp yalnızca sahibine ait mallardır. Bu nedenle kişilerin boşanmaları halinde mal rejimine dahil edilmez. Kişisel mallara örnek olarak kişisel kıyafetler, evlilikten önce alınan eşya, araba, ev gibi menkuller, kişinin miras yoluyla kazandığı kazanımlar örnek verilebilir. Yasa maddesine göre kişisel mallar şu şekildedir:

• Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya (Kıyafet, bakım ürünü vs.)
• Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan malvarlığı değerleri (Evlenmeden önce satın alınan araba vs.)
• Bir eşin sonradan miras yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri (Dededen miras yoluyla kalan arsa)
• Herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri
• Manevî tazminat alacakları (Trafik kazası sonrasında alınan tazminat)
• Kişisel mallar yerine geçen değerler (Miras kalan evi satıp yeni bir ev alınması)

Yukarıda da açıklandığı üzere kişisel mallar edinilmiş mallara katılma rejiminde taraflar arasında boşanma davası gerçekleştiğinde paylaştırılamaz. Dolayısıyla kişinin dedesinden kalan bir arsayı satıp evlilik birliği içerisindeyken ev satın alması halinde dahi bu ev taraflar arasında paylaştırılmayacaktır zira o eşin kişisel malıdır. Ancak tazminat alacaklarında unutulmaması gereken husus şudur ki, çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen maddi tazminatlar edinilmiş mal iken manevi tazminat alacakları kişisel maldır.