Trafik Kazası Sonrası Ne Yapılmalı?

Trafik kazası sonrası ne yapılmalı? Trafik kazası sonrası yapılması gerekenler son derece önemlidir. Çünkü sonrasında yaşanacak hukuki ve cezai tüm süreçler buna göre şekillenecektir. Ülkemizde ulaşım ve trafik sorunu her geçen gün zorlaşan bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde gözlenen hızlı nüfus ve taşıt sayısı artışı yanında, plansız yerleşmeler, alt yapı, işletme, yönetim ve denetimde köklü radikal çözümler yerine uygulanması kolay yüzeysel önlemlerin tercih edilmesi trafik kazası gibi neticelerin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Karayolu trafiğinde, artan motorlu araç sayısı ve çeşitliliğine bağlı olarak tehlike her geçen gün yükselmektedir. Geçtiğimiz yıl içerisinde ülkemizde bir milyonun üzerinde trafik kazası meydana gelmiştir. Trafik kazası sonrası ne yapılmalı sorusunu iki başlık altında incelemekte yarar var. Kaza sonucunda bedeni bir hasar olması ya da sadece maddi bir hasar meydana gelmesi durumları kaza sonrası adımları değiştirir.

Kazada Ölüm veya Yaralanma Varsa:

• Kaza anında ilk olarak olabildiğince sakin bir biçimde bedeninin herhangi bir yerinde, ağrı, sızı veya kanama gibi bir rahatsızlık var mı bunu kontrol etmelisin. Eğer var ise 112 Acil Çağrı Merkezi’ni aramalısın. Bu aşamada hem ambulans hem trafik polisi çağırmak için 112 Acil Çağrı Merkezi’nin tek hat olarak hizmet verdiğini hatırlatalım.
• Kaza sonrası aracın çalışmıyor olsa bile kontağı mutlaka kapatmalı ve yakıt sızıntısı olup olmadığını da tespit etmelisin. Eğer yakıt sızıntısı tespit ettiysen en kısa sürede 110 numaralı telefonu arayarak itfaiye çağırabilirsin.
• Trafik kazası anında dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise aracın trafiğin akışını bozmayacak bir yere çekilmesidir. Çünkü trafiğin akışını bozan araç, diğer araçların geçişini engelleyerek zincirleme bir kazaya neden olabilir.

Kazada Sadece Maddi Hasar Varsa:

• Eğer kazada bedeni bir hasar yok sadece maddi zarar varsa kazaya karışan tüm sürücülerin kaza tespit tutanağı tutması gerekir. Kaza tespit tutanağı 3 farklı şekilde tutulabilir. İlk seçenek eğer kaza anında araçta boş tutanak bulunuyorsa kağıt form şeklinde olan tutanağın doldurulmasıdır. İkinci seçenek mobil kaza tespit tutanağıdır. Online şekilde kaza tutanağı doldurulabilir.
• Kaza anında yapılması gereken önemli konulardan biri de fotoğraf çekmektir. Kaza tespit tutanağı doldurulurken de kaza fotoğraflarının eklenmesi gerekir. Fotoğraf çekimi, kaza anında araçlarda meydana gelen hasarın nedenini ve kusur oranını tespit etmek açısından önemlidir. Kazaya ilişkin fotoğraflar, hasar tespit tutanağına işlenerek araçtaki maddi hasarların giderilmesi adına kanıt olarak kullanılabilir. Kusur oranı ile ilgili bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsin.
• Eğer kazada alkollü veya ehliyetsiz araç kullanan biri varsa öncelikle sürücünün trafik kurallarına uymadığına ilişkin kayıt tutulması için mutlaka jandarmaya veya polise haber verilmesi gerekir.

Ülkemizde 2024 yılı Ağustos ayına kadar meydana gelen trafik kazası istatistikleri aşağıda yer almaktadır. Buna göre Türkiye genelinde Toplam 402.843 kaza meydana gelmiş. Bu kazalardan 1538 tanesi ölümlü kaza, 172.398 tanesi yaralanmalı, 228.907 tanesi ise maddi hasarlı kazalardır. Yaşanan kazalar nedeniyle 1837 kişi hayatını kaybetmiş, 256.083 kişi ise yaralanmıştır. Maddi hasarın yanı sıra pek çok kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olan trafik kazaları, hukuki ve cezai sorumluluğa ilişkin ihtilafları beraberinde getirmektedir. Yaşanan kaza sonrasında cezai ve hukuki anlamda çok yönlü hukuki mücadeleyi gerektirmektedir. Kadim Hukuk bu makalemizde “Trafik kazası sonrası ne yapılmalı” sorusunun cevabını vereceğiz.

Trafik Kazası Nedir?

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. Maddesinde trafik kazası; “Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve maddi zararla sonuçlanmış olay” olarak tanımlanmıştır. Trafik kazası, bir karayolu taşıtının diğer bir taşıta, yayaya, hayvana, ağaca veya herhangi başka bir nesneye çarpmasıdır. Trafik kazaları sonucu yaralanma, maddi zarar ve ölüm meydana gelebilir. Trafik kazaları genellikle yaralanma, ölüm ya da maddi hasarla sonuçlanır. Öyleyse bir olayın “trafik kazası” sayılabilmesinin koşulları şunlardır:

• Kaza, karayolu üzerinde meydana gelmiş olmalıdır.
• Olaya hareket halinde olan bir veya birden fazla araç karışmış olmalıdır.
• Olay sonunda ölüm, yaralanma yahut maddi bir zarar meydana gelmiş olmalıdır.
• Olay ile ölüm, yaralanma yahut maddi zarar arasında nedensellik bağı kurulabilmelidir.

Yukarıda ki unsurların tamamının bir arada olması halinde hukuki anlamda trafik kazası sayılabilmektedir. Zira kaza sonrasında maddi zarar meydana gelmemişse trafik kazası söz konusu değildir. Ayrıca kaza ile ölüm yaralanma yahut maddi zarar arasında nedensellik bağı bulunmuyorsa bu yaşanan hukuki anlamda trafik kazası değildir.

Trafik Kazası Sonrası Ne Yapılmalı Detaylı Rehber

Yukarıda da bahsedildiği gibi kaza sonrasında ölüm, yaralanma ve maddi hasar meydana gelmektedir. Öncelikle yaşanan kazanın neticesinde ölüm, yaralanma veya maddi hasara göre farklı farklı adım atmak gerekir.

Eğer ölüm ve yaralanma olması halinde,

• Kaza sonrasında öncelikle sakin olmaya ve kendisinde veya başkasında cismani zarar olup olmadığını kontrol edilmesi gerekmektedir. Eğer kendinizde veya başka bir insanda yara, sızı veya kanama gibi durumların olması halinde 112 aranmalı ve hem ambulans, hem de trafik polisi çağırmalısınız. Ölüm ve yaralanma varsa tutanağı polis veya jandarmanın tutma zorunluluğu vardır. Polis olay yerine intikal ettiğinde gerekli incelemeleri yaparak olayı raporlayacaktır. Bu rapor doğrultusunda oluşan cismani ve maddi hasardan sorumlu olunacaktır. Trafik kazası sonrasında başka birini yaralanmasına sebep verdiyseniz ve ambulansa haber vermediyseniz Yardım ve Bildirim Yükümlülüğü Yerine Getirmeme (TCK  98)  suçu uyarınca cezai anlamda sorumlu olabilirsiniz.
• Ardından kaza sonrası aracı kontrol etmeli, kontağı kapatmalı, yakıt sızıntısı olup olmadığı kontrol edilmeli, yangın olması halinde yangın tüpüyle müdahale edilmelidir. Başka araçta sıkışan kişi olup olmadığı kontrol edilmeli, ilk yardım kriterlerine bağlı kalınarak kişi araçtan çıkarılmalıdır. Kendi aracında veya başka bir araçta yakıt sızıntısı varsa en kısa sürede 110 numaralı telefonu arayarak itfaiye çağırabilirsiniz.
• Trafik kazası sonrasında dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise kazaya karışan araçların kaza anını gösteren fotoğraflarının çekilmesidir. Bu fotoğraflar olabildiğince kaza anını gösterecek şekilde ayrıntılı bir şekilde, plakaları görünecek şekilde çekilmelidir. Bu işlem hızlıca yapıldıktan sonra trafik akışını bozmamak için araçlar dikkatli bir şekilde trafiğin akışını bozmayacak bir yere çekilmelidir. Zira trafiğin akışını bozan araç, zincirleme bir kazaya neden olabilir.

Kazada bedeni bir hasar yok sadece maddi zarar varsa,

• Öncelikle güvenlik tedbirleri alınmalı. Yukarıda da anlatıldığı gibi öncelikle araçları hareket ettirmeden olabildiğince kaza anını gösterir şekilde fotoğraf ve videosunun çekişmesi gerekmektedir.
• Ardından kazaya karışan tüm sürücülerin kaza tespit tutanağı tutması gerekir. Karşılıklı anlaşma sağlanamadığı durumlarda polise haber vererek olaya müdahale etmesi istenebilir.  Kaza tespit tutanağı ise 3 farklı şekilde tutulabilir. Eğer boş kaza tespit tutanağı bulunabilirse bu form doldurularak kaza tespit tutanağı düzenlenebilir. İkinci seçenek mobil kaza tespit tutanağıdır. Online şekilde kaza tutanağı doldurulabilir. İnternet tarayıcısına “Mobil Kaza Tutanağı” yazarak aratılması halinde çıkacak tutanağı doldurularak kaza tespit tutanağı doldurulabilir. Son seçenek ise SBM’nin ALO KTT Çağrı Merkezi hattıdır. SBM çağrı merkezi 0 850 222 0 SBM (726) numarasını arayarak telefon üzerinden kaza tespit tutanağı için destek alabilirsin.
• Kaza tespit tutanağı doldurulurken de kaza fotoğraflarının mutlaka tutanağa eklenmesi gerekir. Kaza anını gösteren fotoğraf, kaza anında araçlarda meydana gelen hasarın nedenini ve kusur oranını tespit etmek açısından önemlidir.
• Eğer kaza sadece maddi hasara yol açmışsa ve aracı kullanan kişi alkollü veya ehliyetsiz araç kullanan biri ise sürücünün trafik kurallarına uymadığına ilişkin kayıt tutulması için mutlaka jandarmaya veya polise haber verilmesi gerekir.

Kaza Tespit Tutanağının Sigorta Şirketine Bildirilmesi

Kaza sonrasında mutlaka kaza tespit tutanağı düzenlenmelidir. Eğer düzenlenmezse sigorta şirketleri zararı tazmin prosedürünü başlatmayacak ve herhangi bir ödeme yapmayacaktır. Ardından kaza tespit tutanağı doru bilgilerle doldurulmalıdır. Bu tutanak ile birlikte kaza anına ilişkin fotoğraf sigorta şirketine iletilmesi gerekmektedir. Bu fotoğraflar kaza anına ilişkin delil niteliğindedir. Bazı sigorta şirketleri fax bazıları ise e-mail olarak tutanak ve kazaya karışan kişilerin kimlik ve araç bilgilerini istemektedir. Bunları şöyle sıralayabiliriz.

• Kazada yaralanma veya ölüm varsa 112 aranarak ekiplere durum bildirilir.
• Kaza sonrasında can ve mal güvenliğinin sağlanması için olay yerinde gerekli tedbirler alınır. Diğer sürücülerin kazaya karışmasının önüne geçilir.
• Kaza yapan araçların fotoğrafları çekilir ve araçlar trafiğe engel olmayacak yere alınır.
• Meydana gelen kazada yaralı ve ölü yoksa sürücüler kaza tespit tutanağı doldurur.
• Herhangi bir anlaşmazlık durumunda trafik polisi çağrılır.

Sigorta şirketi kaza tutanağını inceleyip hasar dosyası açar. Hasar dosyasını sigorta bilgi merkezine iletilir. Sigorta Bilgi Merkezi tarafından görevlendirilen eksper tarafından kusur oranı tespit edilir. Kusur oranı karşı taraftan daha az olan taraf karşı tarafın sigortasından tazminat isteyebilir. Ancak bu tazminat kendi kusur oranına göre azaltılır. Bazı durumlarda kusur oranınız karşı tarafa göre az olmasına rağmen hasarı sigorta şirketi karşılamayabilir. Örneğin ehliyetsiz trafik kazası sonucunda oluşan hasarı sigorta şirketi karşılamaz. Hasarın karşılanması için aracı kullanan kişinin ehliyetinin olması gerekir. Karşılasa bile sigorta şirketi ancak ehliyetsiz sürücünün kusuru oranında rücu edebilir. Rücu etmek, sigorta şirketinin karşı tarafa ödemek durumunda kaldığı tazminat tutarını araç sahibinden geri istemesi anlamına gelir

Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası

Trafik kazası nedeniyle tazminat davası, bir veya birden fazla aracın karıştığı kazada ölüm, yaralanma gibi bedensel zararlar ile üçüncü kişilere ait ev, araba, arazi gibi malvarlıklarında meydana gelen zararlarının giderilmesi amacıyla zarara uğrayan kişiler tarafından trafik kazasında sorumluluğu bulunan kişilere karşı açılan bir tazminat davası türüne denir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda yer alan hükümlere göre trafik kazasında kusurlu olan araç sürücüsü haksız fiilinden dolayı sorumlu olur. Araç sahibi, aracı işleten sıfatına sahip olup, kaza sonrası meydana gelen zararlardan sorumlu olur. Araç işleten birden fazla kişi ise kaza sonrası oluşan zararlardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır.

Meydana gelen bir trafik kazasında birçok kişi zarar görebilir. Bu kişilerin araçta kaza esnasında olmasına gerek de bulunmamaktadır. Örneğin trafik kazasında vefat eden bir kişinin yakınları da ölenin desteğinden yoksun kaldıkları için dava açabilir. Açacakları bu dava maddi tazminat davası olabileceği gibi manevi tazminat davası da olabilir. Önemle belirtmek gerekir ki ölen kişinin desteğinden yoksun kalanlar sadece eşi ve çocukları değildir. Kendisine bakmakla yükümlü olduğunu ispat eden herkes destekten yoksun kalma tazminatını talep edebilir.

Trafik kazaları sonucu meydana gelen kayıp ve zararların eksiksiz bir şekilde tazmin ve telafisi için zararın doğru bir şekilde tespiti ve ayrıca dava ve takibin kusur oranıyla birlikte tazmin kabiliyeti en yüksek sorumlulara yöneltilmesi gerekmektedir. Bu da bilgi, tecrübe ve uzmanlık gerektirmektedir. Bu nedenle tazminat taleplerinizi bir hak kaybına uğramadan alabilmek için uzman bir trafik kazası avukatı ile çalışmak yararınıza olacaktır.

Trafik Kazası Sonrası Ne Yapılmalı İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

• Kazadan bir gün sonra tutanak tutulur mu?

Öncelikle kaza anına ait fotoğrafların kaza anını gösterecek şekilde çekilmelidir. Bu husus hasar tespiti açısından oldukça önemlidir. Kazaya dair fotoğrafları sıcağı sıcağına çekmek, hasarın boyutunu ve kaza anını belgelemek açısından önemlidir. Fotoğraflar olay anına ait olup tutanağın bir gün sonrasında düzenlenmesinde sakınca yoktur.

• Kazadan Sonra Tutanak Tutulmazsa Ne Olur?

Kazadan sonra tutanak tutulmaması sigortadan hasarın giderilmesi için talepte bulunamama durumuna neden olur. Tutanak, kazanın oluş şeklini ve kusurlu tarafı belirlemek için en önemli belgedir. Tutanağın tutulmaması halinde sigorta şirkeri kusur oranını belirleyemeyecektir. Tutanağın tutulmaması halinde kişiler masrafları kendi bütçelerinden karşılamaları gerekecektir.

• Maddi Hasarlı Trafik Kazasında Hasarı Kim Karşılar?

Bu durum kusur oranına göre değişir. Eğer kazada siz daha az kusurlu iseniz, sizin hasarınız karşı tarafın sigortasından karşılanacaktır. Eğer siz daha kusurluysanız ve sadece trafik sigortasınız var ise kaza sonrası sigorta şirketi sizin değil, karşı tarafın veya kazaya karışın üçüncü kişilerin mallarına ilişkin maddi hasarı karşılayacaktır. Yani kusurlu sizseniz karşı tarafın masrafları senin trafik sigortadan karşılanacak sizin maddi hasarınız ise karşılanmayacaktır. Şayet kaskonuz var ise sizin kusurlu olduğunuz kazalarda dahi sizin hasarınız sigorta şirketi tarafından karşılanacaktır.

• Kaza sonrası sigortaya başvuru süresi ne kadardır?

Kaza sonrasında sigortadan hasarın giderilmesi işlemlerinin başlatılabilmesi için tutanağın 5 iş günü içerisinde sigorta şirketine bildirilmesi gerekmektedir. Bu süre içerisinde bildirimde bulunulmaması halinde zararın tazmin hakkı kaybedilebilir. Ve sigorta hakları kaybedilebilir. Ayrıca Borçlar Kanununa göre  kazanın neden olduğu hasarların karşılanması için kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde tazminat davası açılabilir. Ayrıca, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıl içinde de tazminat davası açma hakkı saklı tutulur.

• Kaza Sonrasında Hangi Durumlarda Polis Çağırmak Gerekir.

1. Trafik kazası sonrasında ölüm veya yaralanma olması halinde,
2. Trafik kazasına karışan taraflar anlaşma sağlayamıyorsa,
3. Kazaya karışan sürücülerden en az birinin 18 yaşın altında olması
4. Karşı taraftaki sürücünün geçerli ve kullandığı aracın tipine uygun bir ehliyet ibraz edememesi
5. Araçlardan birisinin veya her ikisinin de zorunlu trafik sigortası yoksa
6. Karşı taraftaki sürücünün alkol veya benzeri bir maddenin etkisi altında olması
7. Kaza sonrası sürücülerden birinin akıl sağlığı hakkında şüphe uyandıracak davranışlar sergilemesi
8. Kazaya karışan sürücülerden en az birinin 18 yaşın altında olması
9. Karşı taraftaki sürücünün geçerli ve kullandığı aracın tipine uygun bir ehliyet ibraz edememesi
10. Karşı taraftaki sürücünün alkol veya benzeri bir maddenin etkisi altında olması
11. Kaza sonrası sürücülerden birinin akıl sağlığı hakkında şüphe uyandıracak davranışlar sergilemesi