İş kazası tutanağı, bir işyerinde meydana gelen iş kazasının detaylarını, sebeplerini ve sonuçlarını belgeleyen resmi bir rapordur.  Diğer bir ifadeyle iş yerinde çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen iş kazalarında işveren tarafından tutulması gereken tutanağa iş kazası tutanağı denir. İş kazası tutanağı tutulurken çalışan ile ilgili bilgilerin tutanak üzerinde eksiksiz bir şekilde yer alması gerekir. Bunun yanında kazanın tam olarak nasıl meydana geldiği yine tutanak üzerinde ayrıntılı bir şekilde anlatılmalıdır. İş kazası tutanağı, iş kazası geçirilmesi halinde işverenler tarafından hazırlanması gereken bir belgedir. Kaza sonrası açılan davalar açısından ispat aracı olması sebebiyle çok büyük bir öneme sahiptir .Ayrıca iş kazası tutanağın tutulması işveren açısından bir zorunluluktur. Davalarda, tutanağın tutulup tutulmadığı veya ne şekilde tutulduğu büyük önem taşır. Uygulamada bunun önemli şekil şartları bulunmaktadır.

İşverenin buradaki bazı ihmalleri Yargıtay uygulamasında işçi lehine yorumlanma nedeni olarak yer almıştır. Bu tür bir durumda hak kaybı yaşamamak adına muhakkak önce avukata sorarak hareket edilmelidir. Makalemizde iş kazası tutanağı nedir, iş kazası tutanağı nasıl tutulur, işveren tarafından tutanağın düzenlenmemesi halinde işçi neler yapabilir, iş kazası sonrasında işçinin talep edebileceği haklar nelerdir gibi merak edilenleri açıklayacağız. Yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

İş Kazası Nedir?

İş Kazası 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3. maddesinin 1. fıkrasının g bendinde tanımlanmıştır. Bu maddeye göre iş kazası “işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay” olarak tanımlanır. Bir kazanın iş kazası olarak nitelendirilebilmesi için şu şartlar gerçekleşmelidir:

• İş yerinde meydana gelen olayın kaza niteliği taşıyor olması gerekir.
• Bu olayın ya iş yerinde ya da işin yürütüldüğü sırada meydana gelmesi gerekir.
• İş kazası ölüme neden olmalı ya da ruhsal veya fiziksel olarak vücut bütünlüğüne zarar vermelidir.
• İş kazası geçiren çalışanın sigortalı olması gerekmektedir.
• İş kazası ile sonuç arasında bir nedensellik ilişkisinin varlığı gerekir.
• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında yer alan 13. Maddenin A bendine göre çalışanın iş yerinde olduğu sırada yaşadığı bir olayın işle ilgili olup olmadığına bakılmadan iş kazası sayılması gerekmektedir.

İş Kazası Tutanağı Nedir?

İş yerinde çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen iş kazalarında işveren tarafından tutulması gereken tutanağa iş kazası tutanağı denir. İş kazası tutanağı tutulurken çalışan ile ilgili bilgilerin tutanak üzerinde eksiksiz bir şekilde yer alması gerekir. Bunun yanında kazanın tam olarak nasıl meydana geldiği yine tutanak üzerinde ayrıntılı bir şekilde anlatılmalıdır. Ayrıca işveren tarafından tutulan iş kazası tutanağı zaman kaybetmeden SGK’ya bildirilmeli ve bu süre 3 iş gününü geçmemelidir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda belirtilenlere göre işveren kendi iş yerinde meydana gelen tüm iş kazalarını ve meslek hastalıklarını kayıt altına almalıdır. Çünkü iş kazası tutanakları ilerleyen zamanlarda işverene karşı açılacak davalar açısından ispat niteliği taşır. İş yerinde meydana gelen iş kazasının nedenlerinin araştırılması ve aynı zamanda benzer iş kazalarının tekrarlamaması adına bu tutanaklar her zaman için yol gösterici niteliktedir.

İş yerinde veya işin yürütüldüğü sırada bir iş kazasının meydana gelmesinden sonra bu kaza ile ilgili tutanak tutulması gerekmektedir. İş yerinde çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen iş kazalarında işveren tarafından tutulması gereken tutanağa iş kazası tutanağı denir.  İş kazasına ilişkin bir dava açılacağı zaman bu tutanak çok önemli bir ispat aracı olacaktır. İş kazası tutanağına ilişkin düzenlemeler şu kanunlarda bulunmaktadır:

• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu,
• 4857 sayılı İş Kanunu
• 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

Bu düzenlemelere göre işveren kendi iş yerinde veya kendi işinin yapılması nedeniyle meydana gelen tüm iş kazalarını kayıt altına almalıdır. Çünkü iş kazası tutanakları, işverene karşı iş kazası nedeniyle açılacak davalar açısından ispat niteliği taşımaktadır.

İş Kazası Tutanağı Hazırlama Süreci ve Bulunması Gereken Hususlar

İş kazası tutanağı, bir işyerinde meydana gelen iş kazasının detaylarını, sebeplerini ve sonuçlarını belgeleyen resmi bir rapordur. İş kazası, çalışanların işlerini yaparken yaşadıkları ve bedensel veya ruhsal zarara yol açan olaylardır. İş kazası tutanağı, işveren, işçi ve ilgili diğer tarafların haklarını korumaya yönelik olarak kullanılır ve iş kazalarının değerlendirilmesinde önemli bir araçtır. İş kazası tutanağı genellikle şu bilgileri içerir:

1. Kazanın meydana geldiği tarih ve saat.
2. Kazanın meydana geldiği yer.
3. Kazayı yaşayan işçi veya işçilerin adı, soyadı ve işe başlama tarihi.
4. Kazanın meydana geldiği esnada çalışanın yaptığı iş ve görev.
5. Kazaya sebep olan etkenler ve oluşum süreci.
6. Kazanın tanıkları (varsa) ve onların beyanları.
7. Kazadan etkilenen kişi veya kişilere uygulanan ilk yardım ve tıbbi müdahaleler.
8. İşveren ve/veya yönetici temsilcilerinin açıklamaları.
9. Kazayla ilgili alınan önlemler ve düzeltilmesi gereken hususlar.

İş kazası tutanağı, iş kazasının meydana geldiği andan itibaren en kısa sürede hazırlanmalı ve ilgili taraflar tarafından imzalanarak onaylanmalıdır. İş kazası tutanağı, işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi, sigorta şirketlerine başvurular ve devlet otoritelerine bildirimler için kullanılır. Ayrıca, gelecekte benzer iş kazalarının önlenmesine yönelik olarak alınması gereken önlemleri belirlemekte de önemli bir rol oynar.

İş Kazası Tutanağı Nasıl Tutulur?

İş kazasının meydana gelmesinden sonra yapılacak olan ilk ve en önemli işlem, iş kazası tutanağının tutulmasıdır. Bu tutanakta dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

• Çalışan ile ilgili bilgiler tutanak üzerinde eksiksiz bulunmalıdır.
• Çalışanın görevi, görev yaptığı bölüm ve işe başlama tarihi gibi bilgiler de tutanak içerisinde yer almalıdır.
• Kazanın nasıl meydana geldiği ayrıntılı bir şekilde anlatılmalıdır.
• İş kazasının meydana geldiğini gören işçilerin tanık olarak gösterilmesi gerekmektedir.
• İş kazası geçiren işçiye olay yerinde iş yeri doktoru tarafından tıbbi müdahale yapılıp yapılmadığına ilişkin kayıtlar bulunmalıdır.
• İş kazası tutanağında kaza sonucu işçide uzuv kaybı olup olmadığının belirtilmesi gerekmektedir.
• İş kazasına sebep olan araç gereçler de belirtilmelidir.
• Kazanın meydana geldiği yere ilişkin fotoğraflar tutanağa eklenmesi gerekir.

İş kazası tutanağı bu önemli detaylara dikkat edilerek hazırlanmalıdır. İşveren tarafından tutulan iş kazası tutanağı SGK’ya bildirilmelidir. Tutanağın bildirilmesi, kazanın meydana gelmesinden itibaren 3 iş gününü geçmemelidir. Böylece iş kazasının meydana geliş sebepleri ve olayın nasıl gerçekleştiği detaylı olarak belirlenebilir.  Ayrıca tutanağa geçirilmesi ileride ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların önüne geçilebilmesine imkan sağlamaktadır.

İş Kazası Tutanağı Örneği

İŞ KAZASI TUTANAĞI

Beyan Tarihi:  …/…/…

Kaza Geçiren İşçinin

Tc.Kimlik No       :

Adı-Soyadı           :

Kurum Sicil No   :

Sigorta Sicil No  :

Baba Adı              :

Doğum Yeri        :

Doğum Tarihi    :

Görev Yaptığı Birim  :

Görevi                   :

İşe Başlama Tarihi   :

Kaza Tarih Ve Saati :

Kaza Adresi               :

Kaza Günü İşbaşı Saati             :

Kaza Sonucu Tıbbı Müdahale :  Yapıldı (  )        /       Yapılmadı (  )

Tıbbi Müdahaleyi Yapan         :

Ev Adresi                                    :

Telefonu                                     :

Uzuv Kaybı                                :  Vardır (  )         /        Yoktur (  )

Kazanın Nasıl Olduğu             :

Tanık İfadeleri:

……………………………………………………………………………………………………………………..

Birim Amiri   :

Kimlik No    :

Adı-Soyadı  :

Görevi          :

Adresi          :

Telefonu      :

İmza             :

Kazalı          : 

Kimlik No  :

Adı-Soyadı :

Görevi         :

Adresi         :

Telefonu     :

İmza            :

Tanık(Varsa)  :

Kimlik No  :

Adı-Soyadı :

Görevi         :

Adresi         :

Telefonu     :

İmza            :

İş Kazası Tutanağı Tutulmadığı Takdirde Ne Yapılması Gerekir?

Bazı işverenler, iş kazalarının sorumluluğundan kurtulabilmek adına iş kazası tutanağı tutmaktan kaçınmaktadırlar. Ancak yasal düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda, iş kazası tutanağı düzenlemek işverenler için yükümlülüktür. Çünkü iş kazası geçiren işçilerin haklarını arayabilmeleri için bu tutanağın tutulmuş olması çok önemlidir.

İşveren iş kazası tutanağı düzenlemediği halde, işçinin iş kazasını ispatlayabilmesi için hastaneye gitmesi ve iş kazası nedeniyle bu hasarların meydana gelmiş olduğuna dair rapor alması gerekmektedir. İşveren iş kazası tutanağı düzenlemeden Sosyal Güvenlik Kurumu’na iş kazasını bildirebilir. Bu durumda hastaneden alınan rapor da iş kazasının ispatı için yeterlidir. İşveren açısından tutanak tutmak bir yükümlülük olduğundan, işveren hem tutanak tutmaz hem de SGK’ ya bildirimde bulunmazsa bu durumda idari yaptırım uygulanacaktır.

İş Kazası Tutanağı Emsal Yargıtay Kararı

21. Hukuk Dairesi 2016/2601 E. 2017/6809 K

• İş Kazası Tutanağı

Dosya kapsamından, davacının 10/07/2009 tarihinde asıl ve 09/08/2010 tarihinde birinci birleşen davayı açarak davalı işyerinde çalışmakta iken 08/10/2001 tarihinde iş kazası geçirdiğini iddia edip 100,00 TL maddi, 20.000,00 TL manevi tazminat istediği, 18/07/2011 tarihinde ikinci birleşen davayı açarak 13/04/2005 tarihinde iş kazası geçirdiğini ileri sürüp 100,00 TL maddi, 30.000,00 TL manevi tazminat istediği, 22/07/2011 tarihinde üçüncü birleşen davayı açarak 29/12/2003 tarihinde iş kazası geçirdiği iddiasıyla 100,00 TL maddi, 30.000,00 TL manevi istediği, son olarak yine 22/07/2011 tarihinde dördüncü birleşen davayı açıp 26/07/2008 tarihinde iş kazası geçirdiğini ileri sürüp 100,00 TL maddi, 30.000,00 TL manevi tazminat istediği, asıl ve birinci birleşen davanın aynı iş kazasına ilişkin oldukları halde diğer birleşen dava dosyalarının farklı tarihlerde geçirildiği iddia olunan iş kazalarına ilişkin oldukları, mahkemece kusur raporu aldırılmadığı, 08/10/2001 tarihinde geçirildiği iddia olunan ilk iş kazasına ilişkin olarak kazanın nasıl cereyan ettiğine dair davalının cevap dilekçesinde açıklamalar bulunduğu gibi yine davalı tarafından ibraz edilen belgeler arasında iş kazası tutanağının bulunduğu, davacıya 08/10/2001 tarihli olayla ilgili olarak 92,16 TL geçici iş göremezlik ödeneği ödendiği, davacının bu 2001 tarihli iş kazasından kaynaklanan sürekli iş göremezlik oranının Kurum tarafından %0 olarak tespit edildiği anlaşılmaktadır. 6100 sayılı HMK’nın 30. maddesinde “Hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür.” şeklinde usul ekonomisi ilkesi getirilmiştir.

Yukarıda yapılan açıklamalara göre davacı tarafından ayrı ayrı açılan toplamda beş adet dava dosyasının dört farklı tarihte gerçekleştiği iddia olunan birbirinden farklı iş kazalarına ilişkin olması nedeniyle bunların birleştirilmesi suretiyle yargılamaya tek dosya üzerinden devam edilmesi usul ekonomisine uygun olmayıp tam aksine bu ilkeye aykırıdır.

Buna göre yapılacak iş, asıl ve birinci birleşen dava dosyasına temyiz incelemesine konu bu dosya üzerinden birlikte devam edip; ikinci, üçüncü ve dördüncü birleşen dava dosyalarının her birini ayrı ayrı bu dosyadan tefrik etmek, elde kalan asıl ve birinci birleşen dava dosyası açısından davaya konu 08/10/2001 tarihli kazanın iş kazası olduğunu, kurum tarafından bu kazaya ilişkin olarak davacının sürekli iş göremezlik oranının %0 olarak tespit edildiğini göz önüne alıp İş Kanunu’nun 77. maddesi ile İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliği hükümleri gereğince üç iş güvenliği uzmanından oluşan bilirkişi heyetinden bu 08/10/2001 tarihli olayla ilgili bilirkişi kusur raporu alarak çıkacak sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.