İş göremezlik raporu; sigortalı kişinin iş kazası geçirmesi, meslek hastalığının ortaya çıkması, hamile veya hasta olması hallerinde çalışamaması durumunda verilen rapordur. Çalışamama süresi ise kişinin sağlık kurulundan aldığı raporda uzman doktor veya heyet tarafından belirtilen istirahat süresini kapsar. Böyle bir durumda kişinin çalışamadığı süre boyunca gelirindeki azalmayı telafi etmek için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından raporlu kişiye bir ödenek verilir. Bu ödenek de halk arasında rapor parası, hastalık parası veya istirahat parası olarak bilinen geçici iş göremezlik ödemesidir.  İş göremezlik raporu, bir çalışanın geçici olarak iş yapamayacağı bir süre için doktor tarafından verilen resmi bir belgedir. Bu rapor, genellikle bir sağlık sorunu, hastalık veya yaralanma nedeniyle çalışanın iş yapamayacak kadar hasta veya yaralı olduğunu gösterir. İş göremezlik raporu, işveren ve çalışan arasındaki iş ilişkisinde önemli bir role sahiptir. İş göremezlik raporu alınan haller şunlardır:

• İş kazası
• Meslek hastalığı
• Hastalık hali
• Analık hali

İş göremezlik ödeneği, çalışanların iş kazası, annelik ve hastalık gibi kanunda belirtilen durumlar sonucu geçici iş göremezlik raporu süresince gelir kaybını telafi etmeye yardımcı olan ödemedir. İş göremezlik ücreti; çalışanın ücreti, çalışanın son 1 yılda almış olduğu brüt ücretinin %60’ıdır ve bu ödeme, en fazla 1 yıl boyunca devam eder. Bu ödenekten faydalanmak için çalışanların yerine getirmesi gereken koşullar mevcuttur. SGK iş göremezlik raporu almaya hak kazanan kişiler için bu ödenek oldukça avantajlıdır. Halk arasında rapor parası, hastalık parası ve istirahat parası olarak da bilinen ödemeyi işveren değil Sosyal Güvenlik Kurumu gerçekleştirir. Ödenek hakkı elde edilmesi için hastalık ve iş kazası gibi farklı durumların gereklilikleri de kanunda yer alan koşullara bağlıdır.

İş Göremezlik Raporu Nedir?

İş hayatında iş kazası, meslek hastalığı, gebelik veya iş yapamayacak duruma gelmeniz neticesinde istirahat etmenizi gerektiren durumlar ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlar için iş göremezlik raporu alınması gündeme gelmektedir. İş göremezlik raporu, Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı olarak çalışan kişilerin hastalık, iş kazası ya da gebelik gibi durumlarda gelir kaybı yaşamamasını sağlayan belgedir. Genel olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı çalışanların raporlu oldukları gün sayısı kadar maaş kesintisi gerçekleşir. Bu mağduriyet durumunun azaltılması için çalışanlara Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gelir kaybına uğramamaları ve mağdur olmamaları için ödeme yapılır. İş göremezlik raporu alınabilmesi için SGK tarafından yetkilendirilmiş uzman hekim veya hastane tarafından verilmiş olması gerekmektedir. İş göremezlik raporunun iki türü mevcuttur;

• Geçici iş göremezlik: Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine göre, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinde Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama hâlidir.
• Sürekli iş göremezlik: 5510 sayılı İş Kanunu’na göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlarda meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu belirtilen ve Kurum Sağlık Kurulunca bu durumu onaylanan sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

İş göremezlik raporu herhangi bir sağlık kuruluşu veya hekimden değil; Sosyal Güvenlik Kurumunun yetkilendirdiği hekim veya sağlık kuruluşlarından alınır. Bunların arasında devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri ya da SGK ile bu hususta yetkilendirilmiş özel hastaneler bulunur.

İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?

Çalışanların işe gidemedikleri dönemde maruz kaldıkları maddi kaybın telafisi için gerekli olan iş göremezlik raporunun alınabilmesi için ilk olarak meydana gelen rahatsızlık veya gebelik sebebi ile işe gidilmeme süresinin en az 3 gün olması gerekmektedir. Raporun 2 gün gibi kısa bir süre için verilmiş olması halinde işveren maaştan herhangi bir kesinti yapmaz. Bu durumda SGK tarafından iş göremez raporuna dayanılarak ödenek alınamaz. İş göremez ödeneğinin gündeme gelebilmesi için raporun en az 3 gün veya üzeri olması gerekmektedir. Ayrıca çalışanların iş göremezlik raporunu SGK tarafından yetkilendirilmiş hastane ve uzman hekimlerden alması gerekmektedir. İş göremezlik raporunun geçerli olabilmesi ve kişilerin ödenekten faydalanabilmesi için bir diğer şart son bir yıl içerisinde 90 günlük primin yatırılmış olmasıdır. SGK gerekli kontrolleri yaparak süreci tamamlamaktadır.

• İş Kazası

Çalışma hayatında 5510 sayılı Kanunda sayılan hallerden birisiyle ilgili meydana gelen ve sigortalıyı bedenen veya ruhen engelli hale getiren olaylar iş kazası olarak tanımlanıyor. 5510 sayılı Kanunda iş kazası halleri, sigortalının işyerinde bulunduğu sırada; işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle; bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, hizmet akdi ile çalışan emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda; sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında; kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle meydana gelen olaylar olarak sıralanıyor.

• Meslek Hastalığı

Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütülüş şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleri olarak tanımlanıyor. Bir olayın meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesi için yetkili bir sağlık kurulundan heyet raporu düzenlenmesi, raporun ve ilgili tıbbi belgelerin Kurum Sağlık Kurulu tarafından incelenmesi ve tespit edilmesi gerekiyor.

• Hastalık Hali

Sigortalıların, iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklarının tümü hastalık hali olarak kabul ediliyor.

• Analık Hali

Sigortalı olarak çalışan kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı tarihten itibaren; doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve engellik halleri analık hali olarak kabul ediliyor. Bu süre çoğul gebelik halinde on haftaya uzuyor.

İş göremezlik ödemesi; çalışanların hastalık, iş kazası, meslek hastalığı ya da analık gibi geçici olarak iş yapamaz duruma gelmeleri halinde yaşayacakları gelir kaybının önüne geçmek için SGK tarafından yapılan sigorta ödemesidir. Sigortalı çalışanın geçici olarak işe devam edemeyeceği bu durumlarda maaş ödemeleri işveren değil SGK tarafından yapılır. Bu ödemeler bazen mahsuplaşma yoluyla da gerçekleşebilir. Çalıştığınız kurum ve SGK arasında imzalanmış bir mahsuplaşma protokolü varsa raporlu olduğunuz süre boyunca ödemeniz şirketiniz tarafından yapılır ve ardından SGK tarafından şirketinizin prim borçlarından mahsup edilir.

İş Göremezlik Rapor Parası Nedir ve Nasıl Alınır?

İş göremezlik ödeneği bir diğer değişle rapor parası, çalışanların iş kazası, annelik ve hastalık gibi kanunda belirtilen durumlar sonucu geçici iş göremezlik süresi boyunca meydana gelen gelir kaybının telefi edilmesi amacıyla SGK tarafından yapılan ödemedir. Çalışamama süresi kişinin hastane ve uzman doktordan aldığı raporda belirtilen istirahat süresini kapsamaktadır.  Halk arasında rapor parası, hastalık parası veya istirahat parası olarak adlandırılan ödemeyi işverenler değil SGK iş göremezlik ödeneği ile yapmaktadır. İş göremezlik raporunu alabilmek için gerekli şartlar:

• Hastalık, meslek hastalığı, analık, iş kazası nedeniyle iş göremez durumda olduğunu belirten sigortalının, Yetkili hekim ve sağlık kuruluşuna başvurması,
• Raporun en az 3 gün süreli olarak alınması,
• Alınan en az 3 gün süreli raporun işverene en kısa sürede teslim edilmesi gerekmektedir.

İş göremezlik raporunun işverene tesliminin en kısa sürede gerçekleştirilmesi raporun 5 gün içinde e-rapor sistemine girilmesi için önem arz etmektedir. İş göremezlik raporunun sisteme yüklenmesi sonrasında Sosyal Güvenlik Kurumu görevlileri tarafından incelenir ve uygun görülmesi halinde iş göremezlik ödemesi PTT aracılığıyla gerçekleştirilir.

İş Göremezlik Ödeneğinden Nasıl Faydalanılır?

Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan iş göremezlik raporu alabilmek için hangi sebeple rapor alındığının incelenmesi gerekmektedir. Hastalık, gebelik, meslek hastalığı veya iş kazası durumlarında farklı şartlar bulunmaktadır. Hastalık durumlarında iş göremezlik raporu ile ödeme alabilmek için sigortalının iş göremezlik halinin başladığı tarihe kadar son 90 gün içinde kısa vadeli sigorta priminin yatırılmış olması gerekmektedir. Ancak )0 gün prim şartı iş kazası durumunda aranmamaktadır. Ayrıca meslek hastalığı sebebiyle iş göremezlik ödemesinden faydalanabilmek için meslek hastalığının uzman doktor tarafından rapor edilmesi gerekmektedir. Rapor alma sebebine göre değişmekle birlikte genel olarak iş göremezlik ödeneğinden faydalanabilmek için şartlar:

• Sigortalı kişi, istirahatinin başlayacağı günden bitiş süresine kadar geçerli bir sigortaya sahip olmalıdır.
• Bir sağlık kuruluşundan iş göremezlik raporu alınmalıdır.
• Rapor süresince iş yerinde çalışılmamalıdır.

SGK hükümlerine Tabi Kişiler Bakımından İş Göremezlik Raporu Süresi ve Geçerlilik Süresi

İş kanununa tabi kişiler bakımından, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine Göre;

• Bakanlıkça yetkilendirilmiş olan işyeri hekimi sigortalıya bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebilir.
• Sigortalılar ayaktan tedavilerde tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 günlük iş göremezlik raporu alabilir. İstirahat sonrasında kontrol muayenesi raporda belirtilmiş ise toplam süre 20 günü geçmesi şartıyla rapor uzatılabilir. İş göremezlik raporunun 20 günü aşması durumu söz konusu olduğu zaman raporun sağlık kurulundan alınması gerekmektedir.
• Sağlık kurulunun ilk vereceği istirahat süresi sigortalının tedavi altına alındığı tarihten başlamak üzere 6 ayı geçemez. Tedaviye devam edilmesi hâlinde malullük hâlinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği sağlık kurulu raporu ile tespit edilirse bu süre uzatılır.

Devlet Memurları Bakımından İş Göremezlik Raporu Süresi ve Geçerlilik Süresi

Devlet memurları bakımından, Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları İle Hastalık Ve Refakat İznine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’ e göre, “Memurların hastalık raporlarının, 5510 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatında belirtilen usûl ve esaslar çerçevesinde kendilerini tedavi eden kurum tabipliği, aile hekimliği veya SGK ile sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenmesi esastır.” hükmü mevcuttur. Anılan sebeple SGK mevzuatında yer alan düzenleme ve sınırlamalar aynen Devlet memurları açısından da geçerlidir. Ayrıca Devlet Memurları ile  ilgili olarak aynı Yönetmelikte;

• Memura, aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek lüzum üzerine, kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı hâlinde 18 aya kadar, diğer hastalık hâllerinde ise 12 aya kadar izin verilir. Azamî izin sürelerinin hesabında, aynı hastalığa bağlı olarak fasılalarla kullanılan hastalık izinleri de iki izin arasında geçen sürenin bir yıldan az olması kaydıyla dikkate alınır.
• İzin süresinin sonunda, hastalığının devam ettiği resmî sağlık kurulu raporu ile tespit edilen memurun izni, birinci fıkrada belirtilen süreler kadar uzatılır, bu sürenin sonunda da iyileşemeyen memur hakkında emeklilik hükümleri uygulanır. Memurun, hastalığı sebebiyle yataklı tedavi kurumunda yatarak gördüğü tedavi süreleri, birinci fıkrada belirtilen hastalık iznine ait sürenin hesabında dikkate alınır.
• Görevi sırasında veya görevinden dolayı bir kazaya veya saldırıya uğrayan veya bir meslek hastalığına tutulan memur, iyileşinceye kadar izinli sayılır.
• Memurlara tek hekim raporu ile bir defada en çok on gün rapor verilebilir. Raporda kontrol muayenesi öngörülmüş ise kontrol muayenesi sonrasında tek hekim tarafından en çok on gün daha rapor verilebilir. (5)
• Kontrol muayenesi sonrası hastalığın devam etmesi sebebiyle verilecek hastalık raporlarının on günü aşması durumunda bu raporun sağlık kurulunca verilmesi zorunludur. Ancak o yerde sağlık kurulu bulunan SGK ile sözleşmeli bir sağlık hizmet sunucusu bulunmaması ve hastanın tıbbî sebeplerle sağlık kurulu bulunan SGK ile sözleşmeli sağlık hizmet sunucusuna nakline imkân bulunmaması hâlinde tek hekimler en çok on gün daha hastalık raporu düzenleyebilir. Raporda nakle engel olan tıbbî sebeplerin hekim tarafından belirtilmesi zorunludur. Bu şekilde tek hekim tarafından düzenlenen hastalık raporlarının geçerli sayılabilmesi için, bunların İl Sağlık Müdürlüğünün belirleyeceği sağlık kurullarınca onaylanması şarttır. (6)
• Memurlara bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından verilecek raporların toplamı kırk günü geçemez. Bu süreyi geçen hastalık raporları sağlık kurulunca verilir. Tek hekimlerin değişik tarihlerde düzenledikleri hastalık raporlarında gösterdikleri zorunluluk üzerine yıl içinde toplam kırk gün hastalık izni kullanan memurların, o yıl içinde bu süreyi aşacak şekilde tek hekimlerden aldıkları ilk ve müteakip raporların geçerli sayılabilmesi için bunların resmî sağlık kurullarınca onaylanması gereklidir.

İş Göremezlik Raporu Veren Sağlık Kuruluşları

İş göremezlik raporunun Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hekim tarafından verilmiş olması gerekir. İnternet üzerinden düzenlenen istirahat raporları SGK’nın sitemine otomatik olarak düşer. Fiziki olarak kağıt ortamında düzenlenen sağlık raporları ise sağlık hizmet sunucuları tarafından SGK Müdürlüklerine gönderilir. Her iki durumda da raporun bir nüshasının, işverene/işyerine ibraz etmek üzere sigortalıya verilmesi gerekir. İş göremezlik raporu veren sağlık kuruluşları;

• Devlet hastaneleri ve sağlık merkezleri: Birçok ülkede devlet hastaneleri ve sağlık merkezleri, iş göremezlik raporları veren ana sağlık kuruluşlarıdır. Bu kuruluşlar genellikle birçok doktor ve uzman sağlık personeline sahiptir.
• Özel hastaneler: Özel hastaneler de iş göremezlik raporu verebilir. Ancak, özel hastaneler genellikle devlet hastanelerine kıyasla daha yüksek ücretler talep ederler.
• Aile hekimleri: Bazı ülkelerde aile hekimleri de iş göremezlik raporu verebilir. Ancak, bu raporun geçerliliği ve kabul edilirliği bazı durumlarda sınırlı olabilir.
• İşyeri hekimleri: Bazı büyük işletmelerin veya kurumların kendi işyeri hekimleri vardır ve bu hekimler iş göremezlik raporu verebilirler.

Bu sağlık kuruluşlarından birini ziyaret ederek, iş göremezlik raporu almak için doktor veya uzman sağlık personeli ile görüşebilirsiniz. Ancak, işyerinizin politikalarına göre önceden randevu almanız veya işvereninizin size belirli bir sağlık kuruluşunu önermesi gerekebilir.

Sürekli İş Göremezlik Ödeneği

Sürekli iş göremezlik geliri, işçinin iş kazası veya meslek hastalığı geçirmesinden sonra yapılan tedavi sonucu tamamen iyileşmemesi halinde meslekte kazanma gücünden mahrum olması sebebiyle bağlanan gelirdir. SGK mevzuatına göre, İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlarda meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu belirtilen ve Kurum Sağlık Kurulunca bu durumu onaylanan sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır. Sürekli iş göremezlik raporu iki çeşittir;

• Sürekli tam iş göremezlik raporu, sigortalının meslekte kazanma gücünün %100’ünün kaybedilmesi halinde verilir.
• Sürekli kısmi iş göremezlik raporu, sigortalının meslekte kazanma gücünün %10 ilâ %99,99’unun kaybedilmesi durumunda verilir.

İş Göremezlik Raporu İtiraz Süreci ve İtiraz Usulleri

İş kazası, meslek hastalığı, annelik, hastalık gibi durumlarda çalışanın yetkili doktorlardan veya sağlık kurulundan rapor alarak istirahat etme hakkı bulunmaktadır. Ancak uygulamada zaman zaman çalışanların talepleriyle hekimler tarafından rapor düzenlenebilmesi mümkündür. Türkiye şartlarında yaygın olan sahre rapor düzenlenmesi nedeniyle ciddi iş kayıpları yaşanmaktadır. Çalışan hakkında düzenlenen sahte raporlar sebebi ile işveren mağdur duruma gelebilmektedir.

İşverenin kendisine rapor sunan çalışana iş vermemesi ve rapor süresince çalıştırmaması esastır. Ancak bazı çalışanların gerçek dışı raporlar sunarak kanunun verdiği hakkını kötüye kullanması sebebiyle işverenin sahte olduğunu düşündüğü rapor hakkında itiraz hakkı bulunmaktadır. İşverenin rapora itiraz yolu kanunda düzenlenmemiş ancak uygulamada sorunlarla karşılaşılması sebebiyle Sağlık Bakanlığı tarafından düzenleme yapılması söz konusu olmuştur. Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan genelge ile çalışan hakkında düzenlenen raporlara itiraz prosedürü oluşturulmuştur.

• Sağlık Raporuna Kimler İtiraz Edebilir?

Sağlık Raporları Usul Ve Esasları Hakkında Yönerge hükümlerine göre, sağlık raporlarına itiraz edebilecek kişiler;

• Raporu alan kişi,
• Raporu alan kişinin velisi veya vasisi,
• Raporu isteyen kurum ,
• Rapor neticesinde ortaya çıkan hukuki durumdan etkilenen kişiler/kurumlar.

• Sağlık Raporuna İtiraz Usulü Nasıldır?

İş göremezlik raporuna itiraz hakkı tanınan kişiler tarafından itiraz dilekçesi ve sağlık raporunun tasdikli bir örneği ile birlikte, itiraza konu sağlık raporunu tanzim eden sağlık hizmet sunucusunun bulunduğu ilin il sağlık müdürlüğüne başvurulması gerekmektedir. Başvuru üzerine il sağlık müdürlüğü gerekmesi halinde il dışı hakem hastane görevlendirilmesini doğrudan yapabilmektedir. İtiraz üzerine sağlık raporu alacak olan kişi, Bakanlık tarafından ilan edilen listede yer alan Bakanlığa bağlı aynı veya üst kademedeki en yakın sağlık hizmet sunucusuna yönlendirilir. İtiraz edilen sağlık raporu ile itiraz yapılması nedeniyle yeniden alınan rapor sonucunun örtüşmesi halinde rapor kesinleşecektir.

Alınan ilk sağlık raporu ile itiraz üzerine alınan ikinci sağlık kurulu raporunun çelişmesi halinde ilgili kişi Bakanlıkça belirlenen Bölge Hakem Hastaneler Listesi’nde yer alan ve ilgili branşların bulunduğu en yakın hastanelerden birine sevk edilmesi durumu meydana gelecektir. Bu durumda bölge hakem hastane sağlık kurulu tarafından verilen karar kesin olacaktır.

Bölge hakem hastane sağlık kurulu tarafından verilen kararda yazım hataları, imza eksikliği, doldurulması gereken alanların doldurulmaması, kişi bilgilerini hatalı olması gibi karar hükmü ile ilgili olmayan eksikliklerin veya hataların bulunması durumunda ise raporu talep eden veya kurum tarafından raporu tanzim eden sağlık hizmet sunucusuna rapor iade edilmesi durumu oluşabilecektir. Raporu düzenleyen sağlık sunucusu sağlık kurulu, raporun iade edilme nedenini inceleyerek, eksiklik veya usulü bir hata tespit etmesi halinde gerekli düzeltmeyi yapar. Bu durumda yapılan düzeltme sadece maddi hataya ilişkindir.

• İş göremezlik Raporuna İtiraz Edilmesi Halinde Masraf Çıkar Mı?

Sağlık raporuna itiraz edilmesi halinde ilgili kişinin sevk edilerek yeniden muayene edilmesi ve yeniden tetkiklerinin yapılması gerekmektedir. Yapılan muayene ve tetkikler ile sağlık raporu yeniden düzenlenecektir. Raporlara itiraz edilmesi halinde, aynı sağlık kurumu veya farklı sağlık kurumuna yapılan başvurular ilk müracaat gibi değerlendirilerek fiyatlandırma yapılacaktır. İtiraz sonucunda düzenlenen rapor bedelinin kanun gereğince ücretsiz düzenlenen rapor türlerinden olmadığı sürece itiraz eden kişi veya kurum tarafından ödenmesi gerekmektedir.

• Sağlık Raporuna İtiraz Edilmesi Halinde Çalışan Üzerine Düşen Yükümlülükleri Yerine Getirmezse Ne Olur?

Sağlık raporuna itiraz edilmesi ve ikinci rapor ile ilk alınan rapor arasında çelişki çıkması neticesinde hakem hastane tayin edilecektir. İşçi eğer hakem hastaneye gitmez ve rapor almaktan imtina ederse, işçiye uygun süre içerisinde işe başlaması için ihtarda bulunulmalıdır. İşçi ihtar süresi içerinde işe başlamaz ise devamsızlık yapmış olacak ve işveren, İş Kanunu 25/II/g maddesi “İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. “uyarınca iş sözleşmesini haklı nedenle fesih edebilecektir. İşveren bu durumda İş Kanunu 25/II/e maddesi “ İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.” uyarınca da haklı fesih hakkını kullanabilecektir.

Geçici İş Göremezlik Ödemesi Nasıl Hesaplanır?

İş göremezlik raporu alan bir kişinin, raporlu olduğu her bir gün için ne kadar ödenek alacağını hesaplamak için aşağıdaki kriterler göz önüne alınıyor:

• Raporun alındığı tarihten önceki son 12 aydaki son üç aylık prime esas kazanç toplamı (Bu dönem içinde hak edilmiş olan prim ve ikramiyeler de hesaba dahil edilir)
• Son üç aylık prim gün sayısının toplamı
• Raporlu olunan gün sayısı
• (İş kazaları ve meslek hastalıklarında raporlu olunan günlerin tamamı hesaplamaya dahil ediliyor. Hastalık halinde ise ilk iki günün hesaplamadan çıkarılması gerekiyor.)

Günlük gelir hesaplaması son üç aylık prime esas kazanç toplamının son üç aylık prim gün sayısına bölünmesi ile yapılıyor. Alınacak rapor ücreti; yatarak tedavilerde günlük kazancın yarısı, ayakta tedavilerde ise günlük kazancın üçte ikisi olarak uygulanıyor. Bu nedenle yatarak tedavi için sonucu ikiye bölmeniz, ayakta tedavi için sonucu üçe bölüp ikiyle çarpmanız gerekiyor.

Örnek vermemiz gerekirse; 10.000 TL brüt maaşa ve 90 gün  prim/gün sayısına sahip bir çalışan için:

• 3 aylık prime esas kazanç: 30.000 TL
  Günlük prime esas kazanç: 30.000/90=333 TL
  Günlük yatarak tedavi ödemesi: 333/2=166,50 TL
  Günlük ayakta tedavi ödemesi: 333/30=111 TL 111×2=222 TL olarak hesaplanıyor.

İş göremezlik ödemeleri SGK tarafından yapılmaktadır.

İş Göremezlik Raporu

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yetkili kılınmış hekim veya sağlık kurulu tarafından düzenlenecek iş göremezlik raporunun mevzuatta düzenlenmiş resmi şekli şöyledir:

(II) BİRİNCİ ON GÜNE KADAR AYAKTAN İSTİRAHATLER İÇİN DOLDURULACAK BÖLÜM

(III) İKİNCİ ON GÜNE KADAR AYAKTAN İSTİRAHATLER İÇİN DOLDURULACAK BÖLÜM

Örnek No: 25 (Ön Yüz)

AÇIKLAMA

Bu form üç bölümden oluşmakta olup, I. bölümde sigortalı bilgileri, II. bölümde 10 güne kadar ayaktan istirahat halinde doldurulacak bilgiler, III. bölümde kontrol kararı verildiği takdirde ikinci 10 güne kadar ayaktan istirahat halinde doldurulacak bilgiler yer almaktadır.

A

1,2) İstirahatin verildiği sağlık tesisi ile polikliniğe ait bilgiler yazılacaktır.

3,4,5,6) Sigortalıya ait bilgiler yazılacaktır.

7,8,9,10) Hangi sigorta kolundan istirahat verilmiş ise o kutuya (x) işaret konulacaktır.

11,12,13,18,19,20) İstirahat verilmesi gereken teşhis okunaklı ve açık şekilde, poliklinik tarihi ile poliklinik defter sıra numarası yazılacaktır.

14) Birinci satıra istirahat süresini belirtir tarihler yazılacaktır. Alt satıra istirahat süresi sonunda sigortalı çalışacak ise “çalışır” kelimesi, kontrolü isteniyorsa “kontrol” kelimesinin yanındaki kutuya (x) işaret konulacaktır.

15,22) Hastanede yatış varsa yatış-çıkış tarihleri yazılacaktır.

16,23) Raporu düzenleyen hekim tarafından doldurulacak ve açık imza ile imzalanacaktır.

17,24) Sağlık tesisi yetkililerince doldurulup imzalanacaktır.

21) Birinci satıra kontrol muayenesine gerek görülenlere kontrol sonucunda istirahat gerekiyorsa ilk 10 günlük istirahatin bitim tarihinden sonraki tarih ile ikinci defa verilecek 10 güne kadar istirahat bitim tarihi yazılacaktır. Alt satıra istirahat süresi sonunda çalışacak ise “çalışır” kelimesi, kontrolü isteniyorsa “kontrol” kelimesinin yanındaki kutuya (x) işaret konulacaktır.

B- Kontrollü istirahat verilirse, birinci nüsha Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Merkezlerine gönderilecek, ikinci ve üçüncü nüsha kontrol muayenesine gelirken getirilmesi için sigortalıya verilecek, sigortalı kontrol için geldiğinde istirahati uzatılması gerekiyor ise, belgenin ikinci nüshası Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Merkezlerine gönderilecek üçüncü nüshası sigortalıya verilecektir.

Kontrolsüz on güne kadar istirahat verilmiş ise, doldurulmadan birinci nüshası imha edilip, kalan iki nüshasının birinci nüshası Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Merkezlerine gönderilecek, ikinci kopya nüshası sigortalıya verilecektir.

Her iki durumda da asıl nüsha, düzenlendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Merkezlerine gönderilecektir.

Sigortalı geçici iş göremezlik belgesini, işyerinde “çalışmamıştır belgesini” düzenlemesi için işverene ibraz edecektir.

C- Bu form üç nüsha olup, ilk iki nüshanın arka yüzü boş, üçüncü (son) nüshanın arka yüzünde form ile ilgili “açıklama” bilgileri olacak ve bu form sağlık tesislerince basılacaktır.

D- Fenne ve usule uygun olarak düzenlenmeyen belgelerden dolayı oluşacak Kurum zararından, raporu veren hekim sorumlu tutulacaktır.

Örnek No: 25 (Arka Yüz)

İş Göremezlik Raporu Yargıtay Kararları

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi, 06.07.2017 tarihli, 2016/17532 E,  2017/12196, K.  Sayılı kararı

• İş Göremezlik Raporu
• İş Göremezlik Raporuna İtiraz

Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacının istirahat raporu aldığı dönemde Giresun iline gittiği ve orada plajda tatil kıyafetleri ile çekilmiş fotoğraflarını paylaştığı, dosya kapsamıyla sabittir. Bu durum, kullanılan istirahat raporunun gerçeğe aykırı olduğunun açık delili olup raporlu olduğunu bildiren işçinin raporun aksine tatile gitmesi doğruluk ve bağlılığa aykırı olup haklı fesih için yeterlidir.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 12.12.2017 tarihli, 2017/5440 E. 2017/8843 K. Sayılı kararı

• İş Göremezlik Raporu
• İş Göremezlik Raporuna İtiraz

Mahkemece, 10. maddenin varlığı ile birlikte toplam %75 kusur ve %68 sürekli iş göremezlik oranına göre bildirilen ilk peşin değerli gelir dikkate alınmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Mahkemenin hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.

Sigortalı Celal Kılıç’ın, işveren Şirkete karşı açtığı İzmir 5. İş Mahkemesinin 12.03.2014 tarih 2010/810 Esas 2014/109 Karar sayılı kesinleşen tazminat davasında; sürekli iş göremezlik oranına yapılan itirazlar sonucu prosedür kapsamında alınan raporlar uyarınca, 21.11.2003 günlü iş kazası sonucu sigortalının iş göremezlik oranı başlangıç itibarıyla %60 olarak kesinleştiğinin anlaşılması karşısında, anılan oran üzerinden belirlenecek ilk peşin değer dikkate alınmak suretiyle yapılacak değerlendirmeye göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar tesisi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 27.09.2018 tarihli,2016/3131 E. 2018/7198 K. Sayılı karar

• İş Göremezlik Raporu
• İş Göremezlik Raporuna İtiraz

Dava; 06.05.1998 tarihinde iş kazası geçiren sigortalıya bağlanan gelir, ödenen geçici iş göremezlik ödemesi ve tedavi gideri nedeniyle uğranılan Kurum zararının davalıdan tahsili istemine ilişkin olup, davanın yasal dayanağı olay tarihinde yürürlükte bulunan 506 sayılı Kanun’un 26. maddesidir. Somut olayda; iş kazasına uğrayan sigortalının …… tarihli raporunda sürekli iş göremezlik derecesinin %100 olarak belirlendiği, davalı tarafından sürekli iş göremezlik derecesine itiraz davası açıldığı ve yapılan yargılama sonucunda sürekli iş göremezlik derecesinin %10 olduğuna karar verildiği ve ilgili kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği anlaşılmakla, mahkemece öncelikle yapılacak iş sigortalının sürekli iş göremezlik derecesinde ki azalma oranının başlangıç tarihinin…….an sorularak belirlenmesi gereklidir. Yapılan araştırma sonucu, sürekli iş göremezlik derecesinin zaman içinde iyileşme göstererek düştüğü tespit edilirse, sürekli iş göremezlik derecesinin düşme tarihinin açıkça belirlenmesi gerekir. Bu durumda, düşmeye bağlı olarak değişime uğrayan gelir, yüksek iş göremezlik oranı nedeniyle bağlanmış olan başlangıçtaki gelir olup; gelir hesabındaki unsurlardan biri olan iş göremezlik oranındaki düşme karşısında, başlangıçtaki gelirin, değişen iş göremezlik oranına uyarlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu durumda, peşin sermaye değerli gelirin, gelir başlangıç tarihi itibariyle, düşen iş göremezlik oranına göre belirlenmesi; yeni oran üzerinden belirlenmiş olan peşin sermaye değerli gelire, gelir başlangıç tarihinden sürekli iş göremezlik derecesinin düştüğü tarihe kadar ödenen gelirin, yüksek iş göremezlik oranı ile düşen iş göremezlik oranı arasındaki fark iş göremezlik oranına karşılık gelen miktarının ilavesi gerekecektir. Öte yandan, başlangıçtaki gelir onay tarihinin esas alınması gereği de sürecektir. Mahkemece sigortalının sürekli iş göremezlik derecesinde ki azalma oranının başlangıç tarihinin……… sorularak belirlenmemesi ve peşin değerli gelirin yukarıda açıklanan maddi ve hukuki ilkelere göre belirlenmeyerek eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.