KTK 31/1-a Kusur Oranı Nedir?

KTK 31/1-a kusur oranı, araçlarda; özelliklerine ve cinslerine göre yönetmelikte nitelik ve nicelikleri belirtilen gereçleri bulundurmayan, kullanmayan veya kullanılabilir durumda bulundurmamak” olarak tanımlanmıştır. KTK 31/1-a kusur oranı tali kusur maddesidir. Başka bir deyişle kazanın meydana gelmesinde ikincil bir etkendir. Kazada kusur oranının asli-tali olması oldukça önemlidir. Zira gerek maddi hasarlı ve gerekse de araç değer kaybı-araç hasar bedeli belirlenirken bu oran üzerinden ödeme yapılmaktadır. Araçlarda bulundurulması zorunlu gereçleri 31. Maddede düzenlenmiştir. Araçlarda bulunması gereken araç gereçler listesi:

• Yangın söndürme tüpü
• Reflektör
• Bijon anahtarı
• Dış ışık donanımları için yedek ampul
• Pense
• Tornavida
• Seyyar lamba
• El feneri
• Kar zinciri
• Çekme Halatı
• Stepne veya stepne görevi görebilecek alternatif sistem)
• İç lamba (Yolcu taşımacılığı yapılan araçlarda)
• Taksimetre (Ticari amaçla yolcu taşımacılıklarında)
• Takograf (Ticari amaçla yük taşımacılıklarında)
• Hız sınırlayıcı (Çekici, tır ve otobüslerde)
• Ayırıcı işaretler (taksi, dolmuş, okul taşıtlarında)
• Geri yansıtıcılı şerit (romörk, yarı römorklarda)
• Flaşörlü yanıp sönen sarı lamba (traktörlerde)

Bir çoğumuzun aracında bu malzemelerin bir çoğu eksik. Ancak zorunlu olduğunu bilmemizde fayda var. 2918 sayılı 13.10.1983 tarihli Karayolları Trafik Kanunu; karayollarında kişilerin can ve mal güvenliğinin sağlanması için trafikte düzen ve güvenlikle ilgili usul ve esası içeren bir kanundur. Kusur oranları ise trafikte olası bir kaza halinde belirlenen oranlardır. Bu oranlar Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nce belirlenir. Trafik kazalarında, kusur oranı belirlenirken asli kusur ve tali kusur olarak ikili bir ayrım yapılır. Asli kusurlu taraf, kazanın asıl nedenine yol açan kişidir. Tali kusurlu taraf ise, trafik kazasında alınması gereken önlemleri almayan veya dikkatli davranmayan kişidir. Asli ya da tali kusur oranının belirlenmesi trafik kazalarında araçların değer kaybının, hasar oranının belirlenmesi ve sigortadan/ karşı taraftan ne kadar para alınacağı konularında önem arz etmektedir. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda KTK 31/1-a maddesindeki kusur oranından bahsedeceğiz.

KTK 31/1-a Kusur Oranı

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 31. Maddesi araçlarda bulundurulması zorunlu gereçleri düzenlemektedir. Bu maddenin 1. Fıkra A bendinde ise şu şekilde bir hüküm yer almaktadır: “Özelliklerine ve cinslerine göre yönetmelikte nitelik ve nicelikleri belirtilen gereçlerin, (…) bulundurulması ve kullanılır durumda olması zorunludur.” Araçlarda bulunması zorunlu olan bu gereçlerin bulunmaması halinde, bulundurmayan kişiler olası bir trafik kazasında kusurlu sayılacaktır.

Trafik kazalarında asli ve tali kusur ayrımından yukarıda bahsetmiştik. Asli kusurlu taraf, kazanın asıl nedenine sahip olan kişiyken; tali kusurlu taraf, kazada gerekli önlemi almayıp dikkatli davranmayan kişidir. KTK m. 31/1-a’da yer alan araçta bulunması zorunlu gereçlerin olmaması da tali kusur olarak değerlendirilmektedir. Yani kazaya sebep olan asıl olay/durum değil ikincil bir faktördür. Tazminat davalarında da kusur oranının tali olduğu belirlenerek ona göre bir miktar belirlenecektir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre; araçlarda bulunması gerekli gereçlerin bulunmaması halinde kişiler tali kusurlu sayılmaktadır. Bununla birlikte kişilere belli bir yüzde üzerinden kusur atfedilir. Bu hesaplamalar yapılırken çeşitli etkenler de göz önünde bulundurulur. Örneğin yaya ya da kazaya karışan diğer araçların durumu gibi. Kusur oranları genel olarak %0, %25, %50, %75 ve %100 olarak belirlenir. Ancak trafik kazasına karışan karşı tarafın kusur durumu, tali kusurlu olarak belirlenen kişinin kusur oranını da etkilemektedir. Şu şekilde örneklemek gerekirse;

KTK 31/1-a Kusur Oranına İtiraz

KTK 31/1-a maddesindeki kusur oranının tali kusur olduğundan bahsetmiştik. Trafik kazasında polis gelirse polis bir tutanak hazırlayabilir, bunun dışında kişiler kendi aralarında da kaza tespit tutanağı hazırlayabilir. Kişilerin kendi aralarında hazırladığı tutanağa e-devlet sistemi üzerinden itiraz edilebilir. Çünkü sigorta şirketleri de bu tutanakları baz alabilmektedir.

Bunun dışında polisin ya da jandarmanın trafik kazasında tuttuğu tutanaklar resmi belge sayılmaktadır. Resmi belgelere e-devlet üzerinden itiraz mümkün olmadığı için mahkemeye başvurarak bu tutanaklara itiraz edilmesi gerekmektedir. Eğer tutanak tarafların kendi aralarında tuttuğu kaza tespit tutanağı ise, sigorta şirketi de bu belgeyi teyit ettiyse kişi 7 gün içerisinde e-devlet üzerinden itiraz edebilir. Ancak tutanak, polisin ya da jandarmanın tuttuğu kaza tutanağı ise; mevzuatta bir süre öngörülmediği için her zaman mahkemeye itiraz edilebilir. İtirazlar Sulh Ceza Hakimliklerine yapılmaktadır.