Mera, devlet hüküm ve tasarrufu altında olan yerlerdendir. 3402 sayılı kanunun 16/b maddesinde orta mal olarak kabul edilmiştir. Meranın amacı hayvanların otlatılması için tahsis edilen yerlerdir.  Meralar özel mülke geçirilemez fakat meraların kullanım hakları kiralanabilir. Dikkat edilmesi gerekir ki mera kiraya verilemez meranın kullanım amacı ancak devredilebilir.   Kullanım hakkını elinde bulunduran kişi  elatmanın  önlenmesi, tapu iptali vb.  gibi davaları açabilir. Meranın tahsis amacı değişirse Devlet Hazinesine devredilir. Zamanaşımı ile mülkiyeti kazanılamaz.

Hayvancılık iş kolu ile geçimini sağlayan insanlarımız ve dolayısıyla ülkemiz ekonomisi bakımından hayati öneme haiz olan mera vasfındaki araziler özel bir hukuki niteliğe sahiptir. Bu arazilerin  kişiler tarafından ekilmesi yani tecavüz edilmesi Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre suç teşkil etmektedir. Mera Nedir? Mera, 4342 sayılı Mera Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3.maddesinde; “Hayvanların otlatılması ve otundan yararlanılması için tahsis edilen veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yeri ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır. Mera Kanunu’nun “İnşaat yasağı” başlıklı 20. maddesinde ise “Yaylak ve kışlaklarda, 442 sayılı Köy Kanunu’nda öngörülen inşaatlar ile valiliklerden izin alınmak suretiyle imar mevzuatına uygun yapılacak kullanma amacına uygun mandıra, sulak, sundurma ve süreklilik göstermeyen barınak ve ağıllar ile Turizm Bakanlığının talebi üzerine turizme açılması uygun görülen bölgelerde ahşap yapılar dışında, ev, ahır ve benzeri inşaatlar yapılamaz.” hükmü getirilmiştir.

Mera, Yaylak ve Kışlakların Hukuki Durumu

Mera Kanununda; mera, yaylak, kışlak ve kamuya ait otlak ve çayırların tespitine, tahdidine, köy veya belediye tüzel kişilikleri adına tahsislerinin yapılmasına, kurallara uygun bir şekilde kullandırılmasına, bakım ve ıslahının yapılarak verimliliklerinin artırılmasına ve sürdürülmesine, kullanımlarının sürekli olarak denetlenmesini, korunmasını ve gerektiğinde kullanım amacının değiştirilmesine ilişkin hükümler yer almaktadır. Hayvancılık iş kolu ile geçimini sağlayan insanlarımız ve dolayısıyla ülkemiz ekonomisi bakımından hayati öneme haiz olan mera vasfındaki araziler özel bir hukuki niteliğe sahiptir. Bu arazilerin kişiler tarafından ekilmesi yani tecavüz edilmesi Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre suç teşkil etmektedir.

Mera, yaylak ve kışlakların kullanma hakkı köylere veya belediyelere aittir. Bu yerler devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Mera, yaylak ve kışlaklar; özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zaman aşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz. Ancak, kullanım hakkı kiralanabilir. Amaç dışı kullanılmak suretiyle vasıfları bozulan mera, yaylak ve kışlakları tekrar eski konumuna getirmek amacı ile yapılan veya yapılacak olan masraflar sebebiyet verenlerden tahsil edilir.

Hayvancılık iş kolu ile geçimini sağlayan insanlarımız ve dolayısıyla ülkemiz ekonomisi bakımından hayati öneme haiz olan mera vasfındaki araziler özel bir hukuki niteliğe sahiptir. Bu arazilerin  kişiler tarafından ekilmesi yani tecavüz edilmesi Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre suç teşkil etmektedir. Mera Nedir? Mera, 4342 sayılı Mera Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3.maddesinde; “Hayvanların otlatılması ve otundan yararlanılması için tahsis edilen veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yeri ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır.

Mera Kullanımı Nereye Şikayet Edilir?

3091 sayılı taşınmaz mal zilyedine yapılan tecavüzlerin önlenmesi hakkındaki kanun gereğince, meralardan yararlanan köy ve beldede ki vatandaşlarımız, valilik ve kaymakamlıklara müracaat ederek şikayet bildirimi yapabilirler. Köylerde muhtarlar, belediyeliklerde belediye başkanları bu tür mera, kışlak ve yaylakların korunmasından ve bizatihi en iyi biçimde kullanıma tahsis edilmesinden sorumlu olan kişilerdir. Bu sebeple kendi belde ve köy alanları kapsamına giren mera, yaylak ve kışlakların hukuka aykırı bir biçimde kullanıldığını öğrenen muhtar ve belediye başkanları durumu derhal Bakanlık il veya ilçe müdürlüğüne, il ve ilçe müdürlükleri de valilik veya kaymakamlığa bildirmeleri gerekmektedir.

Köy merasının haksız kullanımı yani meraya tecavüz suçu, 765 sayılı kanunun 513.maddesinde hakkı olmayan yere tecavüz suçunun bir alt türü olarak düzenlenmiştir. Burada suçun unsurları;

• Merayı Kısmen veya Tamamen Zapt Etme
• Üzerinde Tasarrufta Bulunma
• Sürüp Ekmek

Olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu suçun düzenlenmesi ile vatandaşların mülkiyet ve ortak kullanım hakları korunmaktadır.  Aşağıda meranın haksız kullanım biçimleri ve cezaları yer almaktadır.

Mera Ekmek Suç mu? Mera Sürmekten Kaç Yıl Ceza Alırım?

Türk Ceza Kanunu 154. madde uyarınca mera süren/mera eken kişiler 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Önceden cezası yoksa ve zararı karşılamışsa bir defaya mahsus hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına (Hagb) karar verilebilir. Şayet önceden cezanız varsa; suçun işleniş biçimi, sanığın kastının yoğunluğu, suç konusunun önem ve değeri ile özel olarak ekilen mera alanının genişliği dikkate alınarak hapis cezasına hükmedilir.

Mera işgali cezası 2024 yılında bir çok sanığı mağdur ettiği görülmektedir. Zira buradan alınacak ceza kişinin adli para cezası ödemesine hatta hapse girmesine neden olabilecektir. Aynı zamanda Hagb aldığınız taktirde daha sonradan ceza işlemeniz durumunda hem önce ki mera cezanız açıklanacak, hem de yeni işlemiş olduğunuz suçtan ceza alacaksınız.

• Meraya Ev Yapma Suçu ve Cezası: 442 sayılı Köy Kanununda sayılan yapılar ile valiliklerden izin alarak imar mevzuatına uygun olarak yapılan kullanma amacına uygun mandıra, ve süreklilik göstermeyen barınak ve ağıllar ile Turizm Bakanlığının talebi ile turizme açılması uygun görülen bölgelerde ahşap yapılar dışında, ev, ahır ve benzeri yapıların inşa edilmesi mümkün değildir. Yani köy merasına şahsi sebeple ev yapmak mümkün değildir.
• Mera Alanında Tarım Yapılması Suçu ve Cezası: Mera alanlarında taarım yapılaması mümkün değildir. Meraların tarlaya çevrilmesi durumunda yukarıda bahsedildiği üzere şikayette bulunmak suretiyle kişi hakkında adli işlem yapılması ve ceza ile karşılaşması mümkün olacaktır.
• Mera Alanına Ağaç Dikme Suçu ve Cezası: bu konuda kişinin cezalandırılabilmesi için ağaç dikmekteki amacının sorgulanması gerekmektedir. Kişi kişisel tasarrufları sebebi ile meraya ağaç dikmiş ve bu ağaçtan fayda sağlıyor ise kişi hakkında şikayette bulunmak mümkün olacaktır

T.C.K  MADDE 154

Hakkı olmayan yere tecavüz

1. Bir hakka dayanmaksızın başkasına ait taşınmaz mal veya eklentilerini malikmiş gibi tamamen veya kısmen işgal eden veya sınırlarını değiştiren veya bozan veya hak sahibinin bunlardan kısmen de olsa yararlanmasına engel olan kimseye, suçtan zarar görenin şikayeti üzerine altı aydan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası verilir.
2. Köy tüzel kişiliğine ait olduğunu veya öteden beri köylünün ortak yararlanmasına terk edilmiş bulunduğunu bilerek mera, harman yeri, yol ve sulak gibi taşınmaz malları kısmen veya tamamen zapt eden, bunlar üzerinde tasarrufta bulunan veya sürüp eken kimse hakkında birinci fıkrada yazılı cezalar uygulanır.
3. Kamuya veya özel kişilere ait suların mecrasını değiştiren kimse hakkında birinci fıkrada yazılı cezalar uygulanır.

Bu düzenlemelere göre mera, yaylak ve kışlaklara kural olarak ev, ahır ve benzeri inşaatlar yapılamaz. İzin alınmak ve imar mevzuatına uygun olmak koşuluyla ahşap yapılar, barınak ve ağıllar yapılabilir. Kanun maddesinde yer verilen yaylak kavramı; çiftçilerin hayvanları ile birlikte yaz mevsimini geçirmeleri, hayvanlarını otlatmaları ve otundan yaralanmaları için tahsis edilen veya kadimden beri, bu amaçla kullanılan yeri kışlak kavramı ise hayvanların kış mevsiminde barındırılması ve otundan yararlanması için tahsis edilen veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yer şeklinde tanımlanmıştır. Mera nedir sorusunun cevabı ceza yargılaması için önemlidir. Mera ekmek TCK 154. madde kapsamında suçtur.