Doğum İzni Hesaplama (İşçi & Memur)

Doğum izni hesaplama programı ile hızlı bir şekilde doğum izni sürenizi hesaplayabilirsiniz. Aşağıdaki doğum izni hesaplama aracındaki ilgili boşlukları doldurarak hesapla butonuna basınız. Hızlıca ne kadar doğum izin hakkınızın olduğunu hesaplayınız.

Doğum izni hesaplama için;

• Doğum izni başlangıç tarihini ve bebeklerin ikiz veya üçüz olma durumunu işaretleyerek (tek çocuksa bu kısmı tıklamayın) doldurmak zorundasınız.
• Doğum izni hesaplama, sadece girilen bilgiler baz alınarak yapılmaktadır.
• Ay: 30, yıl: 360 gün olarak değerlendirilmektedir.
• Doğum izni hesaplama yaparken doğum izni süresini, başlangıç ve bitiş tarihini otomatik hesaplar
• Burada hesaplanan tutarlar bilgilendirme amaçlıdır, hesaplamalara dair hiçbir sorumluluk kabul edilmez, kesin bordro mahiyetinde değildir ve kesin bordro olarak gösterilemez, ibraz edilemez.

Doğum İzni Süresi Nedir?

Doğum izni, bir çalışanın yeni doğan bir çocuğunun bakımı ve diğer ilgili konularla ilgilenmesi için izin almasıdır. Bu izin, genellikle anne ya da baba için verilir. Doğum izni hesaplama yaparken çocukların sayısı önemlidir. Yeni doğum yapan, hamile olan ya da evlat edinen çalışanların doğum izni süreleri ve bu izin hakkının kullanım koşulları kanunlar çerçevesinde koruma altına alınmıştır. Doğum iznine kadar geçen süreçte kadın çalışanlara bir takım özel ayrıcalıklar da yine kanun çerçevesinde sağlanmaktadır. Kadın çalışanların doğum iznine ayrılana kadar elde ettiği ayrıcalıkları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çalışma süresinin kısaltılması
• Gece vardiyalarında çalıştırılmama
• Daha rahat bir ortamda çalıştırılma
• Ücretli izin hakkı

Doğum izni, yeni doğan bir çocuğun bakımı için gerekli olan zamanı sağlamak için tasarlanmıştır. Bu izin, anne ya da babanın yeni bir aile üyesinin hayatında önemli bir rol oynamasına ve çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olur. Doğum izni, doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplamda 16 haftadan oluşmaktadır. Bu doğrultuda doğum izni süresi hesabında gebelik 40 hafta olarak ele alındığından kadın işçi gebeliğinin 32. haftasını tamamlaması itibariyle doğum iznine ayrılabilmektedir. Anne adayının ikiz, üçüz gibi çoğul gebelik hallerinde ise doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye ek 2 hafta eklenerek toplamda doğum öncesi doğum izni 10 haftaya uzamaktadır. Böylelikle çoğul gebeliklerde doğum izni toplamda 18 hafta olarak kullanılabilmektedir.

Doğum İzni Nedir?

Doğum izni mevzuat çerçevesinde aslında hamilelik sürecinin başlamasından itibaren devreye girmektedir. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere hamile çalışanlar diğer çalışanlara nazaran daha farklı ve ayrıcalıklı bir takım haklar elde etmektedirler. Hamile olan kadın işçilerin gebelik dönemi süresince günde en fazla 7,5 saat çalıştırılabileceklerine ve gece vardiyasında çalışamayacaklarına dair hüküm bu kapsamda yer alan önemli düzenlemelerdendir.  Gebe çalışanların daha hafif işlerde çalıştırılmasının kanuni dayanağı İş Kanunu Md.74’ tür. Bu madde göre doktor raporu bulunması halinde, gebe çalışan ağır işlerde çalıştırılamaz.

Bahse konu haklar gebe çalışanlara kanuni düzenlemeler çerçevesinde verildiğinden ücretlerinde herhangi bir azalma söz konusu olmayacaktır. Bu haklara ilave olarak doktor kontrolüne gitmesi gereken kadın çalışana ücretli izin verilmek zorundadır. Verilen bu izinler yıllık izinden düşmeyecektir. Birçok ülke, işçilere doğum izni verilmesini zorunlu kılan yasalara sahiptir. Örneğin, ABD’de Federal Yasalar, işverenlerin çalışanlarına 12 haftaya kadar ücretli doğum izni vermesini gerektirirken, İngiltere’de yasal olarak 52 haftalık bir izin hakkı vardır. Bu izinler, ücretli ya da ücretsiz olabilir ve işverenin şartlarına ve çalışanın iş pozisyonuna göre değişebilir.

Doğum izni hesaplama, kadın ve erkek çalışanların doğum nedeniyle alacakları izin süresinin hesaplama işlemidir. Doğum izni, bir çalışanın doğum yapması durumunda, yasal olarak işten ayrılma hakkı veren bir tür izindir. Bu izin, çalışanın anne ya da baba olarak yeni doğan bir çocuğunun bakımıyla ilgilenmesine ve aileye uyum sağlamasına olanak tanır. 29.01.2016 tarihli ve 6663 sayılı Yasanın 22. maddesi ile değiştirilen İş Kanunu’nun 74. maddesine göre,

• Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalışmayacağı süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır. Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hali izni kullandırılır.
• Birinci fıkra uyarınca kullanılan doğum sonrası analık hali izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri halinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum halinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması halinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır. Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.
• Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir. Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.
• Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
• İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme halinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Madde, hamile veya doğum yapan yahut emziren kadınlarla çocuklarını koruyucu nitelikte ve emredicidir. Maddenin son fıkrasında, söz konusu hükmün hangi Yasa kapsamında olursa olsun iş sözleşmesi ile çalışan bütün işçilere uygulanacağı belirtilmiştir.

Babalık İzni Nedir?

Doğum izni hesaplama babalar için de geçerlidir. Babalık izni, bir babanın yeni doğan bir çocuğunun bakımı ve diğer ilgili konularla ilgilenmesi için izin almasıdır. Bu izin, genellikle annenin doğum izninden sonra verilir. Kadın çalışan doğum yaptıktan sonra babaya verilen izine babalık izni denilmektedir. Doğum izni esasen doğum yapmış kadın çalışanlara verilen bir izin olmakla birlikte günümüz modern dünyasında, sosyal devlet olma yolunda atılan önemli adımlardan bir tanesi de babalık iznidir. Babalık izni, yeni bir baba için önemli bir fırsattır, çünkü bebeğiyle vakit geçirme ve ona bakma imkanı verir. Bu izin, anne veya baba için iş-yaşam dengesini sağlamak için de önemlidir ve aile birliğinin güçlenmesine yardımcı olabilir.

Babalık izni bakımından işçi ve memur olma noktasında birtakım farklılıklar bulunmaktadır. Memur olan babalar bakımından bir ayrım yapılmaksızın izin süresi 10 gün olarak kullandırılmaktadır. İşçiler bakımından ise karşımıza iki farklı senaryo çıkmaktadır. Buna göre kadrolu işçilerin 5 günlük izin hakları bulunmaktadır. Bahse konu izin için işçinin maaşından bir kesinti yapılmayacaktır. İşçinin sözleşmeli olması halinde ise babalık izni süresi 2 gün olarak tespit edilmiştir. Babalık izni sürelerini çalışan babanın çalışma şekline ve farklı senaryolara göre kısaca aşağıdaki gibi özetleyebiliriz :

1. Babanın Memur Olması: Memur olarak çalışan babaların babalık izin süreleri aynı olup kanun koyucu tarafından 10 gün olarak belirlenmiştir.

2. Babanın İşçi Olması: İşçiler yönünden iki farklı senaryo göze çarpmaktadır.

• Kadrolu İşçiler : 5 gün ücretsiz izin hakkı bulunmaktadır.
• Sözleşmeli İşçiler : 2 gün ücretsiz izin hakkı bulunmaktadır.

Doğum Raporu Nedir?

Gebe çalışanın, gebelik nedeniyle sağlık durumu bozulmaya başlamışsa ve bu durum bir doktor raporu ile de belgelendirilmişse doğum iznine ilave olarak doğumdan önce 3 hafta kadar izin hakkı daha elde etmiş olacaktır. Kanundaki doğum izninin esas amacı anne ve doğacak olan bebeğinin sağlığıdır. Doğum izni esasen annenin inisiyatifine bırakılmakta ise de kanunen annenin çalışabileceği süre maksimum gebeliğin 37.haftasına kadardır.

Doktor raporu dahilinde annenin çalıştığı süreler doğum iznine doğum sonrası ilave edilecektir. Normal koşullarda doktorun çalışmasında engel bir hali olmadığına ilişkin bir raporu olmadıkça, gebe çalışanın doğumdan önceki 8 hafta çalışmaması gerekmektedir. Birden fazla gebelik halinde ise bu süre kanunda 10 hafta olarak düzenlenmiştir. Doğum izni hesaplama yapmadan önce kişinin doğum raporu alması gereklidir. Aksi durum doğum izni alma durumu sıkıntıya düşebilir.

Doğum İzni Çeşitleri Nelerdir ?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi doğum veya analık izni hesaplanırken 40 haftalık gebelik süresi temel alınıyor. Anne adayı çalışan, gebeliğin son 8 haftası ve doğumdan sonraki ilk 8 hafta için izin hakkından faydalanabiliyor. Ancak her zaman süreç böyle işlemiyor ve gebelik sürecine göre izin dönemi değişiklik gösteriyor. Doğum izni çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Ücretsiz İzin
• Süt İzni
• Yarım Çalışma Hakkı
• Kısmi Çalışma Hakkı

Ücretsiz İzin: Kadın çalışanlar ücretli izinlerinin bitimlerinde 6 aya kadar ücretsiz izin haklarını da kullanabilirler. Dayanağını İş Kanunundan alan bu iznin kullanılması açısından işverenin rızası aranmayacaktır.

Süt İzni: doğum nedeniyle verilen izin kapsamında, yeni doğum yapmış olan çalışanlara günde 1.5 saat olacak şekilde izin verilmesini amaçlayan bir izindir. Bu izin süresinin günün hangi saat dilimlerinde kullanılacağını izni kullanacak olan kişi kendisi karar vermektedir. Süt izni günlük çalışma sürelerinde sayılır ve çocuk 1 yaşına geldiği andan itibaren geçerliliğini yitirmektedir.

Yarım Çalışma Hakkı: doğum sonrası çocuğun bakımı ve diğer birtakım ihtiyaçlarının karşılanması bakımından anneye verilen bir haktır. Bu hakka göre çalışan istemesi halinde haftanın yarısında ücretsiz izne ayrılabilecektir. Tam çalışma haline geri dönmesi halinde ise çocuğunun 1 yaşını doldurmaması şartı ile süt izni hakkını kullanmaya devam edebilecektir.

Kısmi Çalışma Hakkı: Anne ve babanın ilköğretim çağına gelen çocuklarının okula başlayacağı tarihi takip eden aybaşına kadar talep edebildikleri bir haktır. Dayanağını yine 4857 Sayılı İş Kanunundan almaktadır. Bir çocuk için yalnızca bir defa kullanılabilen bir haktır. Bu hak kullanılmadan en az 1 ay önce işverene bilgi verilmesi gerekmektedir. Bu izin ve hakka dair bilinmesi gereken en önemli hususlardan birisi de anne ya da babasından sadece birisi çalışıyorsa çalışan ebeveynin bu haktan yararlanamayacak olmasıdır.

Doğum İzni Hesaplama

Doğum izni hesaplama, kadın çalışanlar için doğum izni düzenlemelerine göre, normal doğumlarda doğum öncesi izin süresi 56 gün (8 hafta) ve doğum sonrası izin süresi de 56 gün (8 hafta) olarak toplamda 112 gün (16 hafta) olarak uygulanır. Ancak, çoğul gebeliklerde (örnek; ikiz, üçüz vb.) doğum öncesi izin süresine iki hafta eklenerek toplam izin süresi 126 gün (18 hafta) olarak belirlenir. Bu şekilde, çalışanların durumlarına göre farklı izin süreleri sağlanmış olur.

Doğum izni süresini düzenleyen İş Kanunu Md. 55/B’ ye göre; gebe olan çalışanın doğum öncesi ve sonrası çalıştırılmadığı süreler hesaplanırken, bu süreler çalışmış gibi hesaplanacak ve yıllık izin süreleri de buna göre belirlenecektir. Buna ilave olarak çalışanın kendi inisiyatifinde olarak kullanmış olduğu ücretsiz izinleri çalışma sürelerinden sayılmayacak ve yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınmayacaktır. Gebeliğin 32. Haftasından itibaren doğum izni talep edilebilir. Çoğul gebelik hallerinde ise 30. Haftadan itibaren doğum izni talep edilmesi mümkün olabilecektir. İş Kanunu gereğince gebeliğin 37. Haftasından, yani doğuma 3 hafta kala doğum iznine ayrılmak zorunludur.

Doğum İzni Hesaplama Formülü:

• Son 12 aylık brüt maaş/son 12 aylık toplam prim günü sayısı işlemi ile günlük brüt kazanç bulunur.
• Günlük brüt kazanç x 2/3 formülü ile günlük doğum parası hesaplanır.
• 112 gün için günlük doğum parası x 112 ile toplam doğum raporu parası hesaplanır.

Doğum İzni Hesaplama Örneği:

2023 yılı ücretli bir çalışanın alacağı doğum parasını hesaplayalım. 2023 yılı için brüt ücreti 15.000 TL olan ücretlimizin geriye dönük 12 aylık toplam brüt ücreti de 180.000 TL olsun.

• 180.000  / 360  (ödenen prim gün sayısı) = 500 TL günlük ücret
• 500 x 112 =56.000 TL
• Doğum izin parası 56.000 TL’ nın 2/3’ü alınır
• 56.000 x 2 / 3= 37.333,3 TL doğum parası alır.

2023 yılı için Doğum parası alırken üst sınır asgari ücretin 6,5 katıdır. Yani 2023 yılı günlük ücret en fazla 2168 TL olarak hesaplanır. Bu ücret yine gün sayısı ile çarpılıp üçte ikisi alınır ve doğum parası hesaplanmış olur.

Doğum İzni Parası Nedir?

Doğum izni parasını esasında bir nevi iş göremezlik ödemesi şeklinde düşünebiliriz. SGK yeni doğum yapmış çalışanlara kazandıkları ücretin 2/3’ünü analık geçici iş göremezliği adı altında çalışamadıkları halde ödemektedir. Gebe çalışanlar doğumdan önceki üç haftadan itibaren bu ödemeyi almaya başlamaktadırlar. Ödemeyi alabilmenin tek şartı; doğum yapmadan önceki yıl içerisinde 90 gün boyunca sigorta priminin ödenmiş olmasıdır.

Erken doğum olması halinde doğum izni: İlgili kanuni düzenlemeye göre; doğum öncesinde kullanılması gereken fakat erken doğum nedeniyle kullanılamayan doğum öncesi analık izni süreleri, doğumdan sonra kullanılacak izin sürelerinin üzerine eklenerek kullanılabilecektir.

Doğum İzni Borçlanması Nedir?

Eski yasa hükümlerine göre doğum iznine ayrılan kadınların çalışamadıkları süreler içerisinde sigorta primleri yatmıyor ve emeklilik süreleri uzuyordu. Yaşanan bu mağduriyeti gidermek amacıyla yapılan yasal düzenlemeler sonrasında hizmet akdi kapsamında çalışan kadın işçilere doğum sebebiyle çalışmadıkları 2 yıllık süreyi borçlanma olanağı getirilmiştir. Doğum yapan çalışanların bahse konu 2 yıllık süreyi borçlanmaları bir takım özel şartların gerçekleşmesine bağlanmış olup bunları kısaca şu şekilde sıralayabiliriz:

• Borçlandığı süre boyunca çocuğunun yaşaması
• Doğum yapıldıktan sonra adına prim ödenmemesi
• Doğumdan önce sigortalı olması

İşçiye Doğum İzninin Kullandırılmaması

Doğum izninin asıl amacının aile kurmanın desteklenmesi olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebepten dolayı da gerek bizim hukukumuz açısından gerekse de Avrupa İnsan Hakları açısından toplumların yapı taşı olan aile kavramı çok önemli olup bir takım yasal düzenlemeler kapsamında korunmaya çalışılmıştır.

Gebe çalışanların doğum izninden yararlandırılmasının hukuki temelini ise en başta anayasamız oluşturmaktadır. İşveren kendisinden doğum izni talep edildiği anda bu talebi yerine getirmek zorundadır. İş Kanunu Md.18’ e göre; çalışanın kanundan doğan doğum izni hakkı nedeniyle hizmet akdi sonlandırılamaz. Bu sebebe dayalı olarak hizmet akdi feshedilirse, işçinin tazminat davası açmak sureti ile haklarını işverenden alabileceği unutulmamalıdır.

Doğum İzni Raporu

Sağlıklı bir doğum için uzman hekimlerin ziyaret edilmesi ve düzenli olarak kontrollerin yapılması gerekiyor. Hekimler, belirli bir süre sonunda tahmini doğum tarihi konusunda anne adaylarını bilgilendiriyor. Bu tarih ise 40. hafta olarak kabul ediliyor. Bu tarihten geriye doğru 8 hafta sayılarak çalışan izne ayrılabiliyor. Bu süreçte verilen rapora ise doğum raporu deniyor.

Doğum raporu uzman hekimlerden alınabiliyor. Uzman hekim, talep edilmesi durumunda rapor oluşturuluyor. Günümüzde raporlara genellikle karekod ekleniyor. Alınan raporda da karekod olması talep ediliyor. Anne adayının raporda karekod olduğundan emin olması özellikle öneriliyor. Aksi takdirde tekrar rapor çıkarmak gerekebiliyor. Hamilelik süresince anne adaylarının doktor kontrolleri oluyor. Çalışma günü ve saatine denk gelen dönemlerde de çalışanlar, doktor kontrolüne gidebiliyor. Doktor kontrolüne giden kadın işçi için maaş kesintisi yapılamıyor.

Doğum İzninin Tamamı Doğumdan Sonra Kullanılabilir mi?

Doğum izninin tamamı doğumdan sonra kullanılamaz. Doğum izni, doğum öncesinde ve doğum sonrasında kullanılabilen belirli bir süreyi kapsar. Öncelikle, doğum izni genellikle doğumdan önce kullanılabilecek bir süreyi kapsar. Bu, hamile bir kadının doğumdan önceki son günlerinde veya haftalarında dinlenmesi ve hazırlıklarını yapması için zaman ayırması için izin verir.

Doğum izni, doğum sonrasında kullanılan bir süreç olmakla birlikte, izin süresinin tamamı doğumdan sonra kullanılamaz. Ancak, birçok ülkede, doğum sonrası dönemde anne veya babanın çocuğunun bakımı için kullanabilecekleri ek izinler de bulunmaktadır. Bu ek izinler, ebeveynlerin çocuklarının sağlığına ve refahına odaklanmalarına yardımcı olur.

Gebe çalışanın çalışmasında sağlık açısından herhangi bir sorun olmayacağına dair uzman hekim raporu olan çalışanlar doğumun gerçekleşeceği tarihe 3 hafta kalana kadar çalışabilirler. Bu halde doğum öncesi hakları olan ancak kullanmadıkları 5 haftalık süreyi doğum sonrası kullanma hakları olan 8 haftalık süreye eklemek suretiyle doğum sonrası 13 hafta olacak şekilde kullanmaları mümkündür. Ancak çalışanların doğum öncesi hakları olan 8 haftalık süreyi doğuma kadar kullanmayarak, doğum sonrası 8 hafta ile birleştirmek suretiyle doğum sonrası 16 hafta olacak şekilde kullanmaları yasal düzenlemeler karşısında mümkün olmamaktadır.