Cezaevinde Telefon Hakkı (Açık ve Kapalı Cezaevi)

Cezaevinde telefon hakkı belli şartlarda vardır. Hapiste telefon serbest değildir. Yani kişi içeri telefon sokamaz. Sadece cezaevinin telefonunu kullanabilir. Ama bunun da şartları vardır. Cezaevleri, mahkemeler tarafından hapis cezasına çarptırılan kişilerin kendilerine verilen süre içerisinde kapalı/açık olarak kalmaları için yapılan binalardır. Cezaevinde kalan kişiler hükümlü ve tutuklulardır. Hükümlüler, ceza mahkemeleri tarafından (Asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri) suçlu bulunduğu takdirde kendisine hapis cezası verilen ve mahkumiyeti kesinleşen kişilerdir. Tutuklu ise, suçu işlediğine dair yeterli şüphe bulunan veya kaçma/delil karartma şüphesi bulunduğundan hakkında hürriyeti kısıtlama kararı verilen kişilerdir. Cezaevinde telefon hakkı şu şekildedir: “belgelendirmeleri koşuluyla eşi, dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ve vasisi ile telefon görüşmesi yapabilir.”

Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik’in “Telefonla Görüşme Hakkı” başlıklı 74. maddesinin 1. fıkrası hükmü gereğince hükümlü ve tutuklular, eşi, dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ve vasisi, gerekli evrakların kuruma ulaştırılması koşuluyla telefon görüşmesi yapabilir. Ancak bazı durumlarda hükümlü-tutukluya tanınan telefonla görüşme hakkı kullandırılmaz. Cezaevinde telefon hakkı kanun ve yönetmelikte düzenlenmiştir.

Sonuç olarak cezaevinde kalan kişiler hükümlüler ve tutuklular olarak ikiye ayrılır. Bu kişiler gerek açık cezaevlerinde gerekse kapalı cezaevlerinde cep telefonu ve sair iletişim araçları (Telsiz vb.) taşıyamazlar. Cezaevinde kaldıkları süre boyunca da bu araçları kullanamazlar. Ancak bu kişilere 5275 sayılı yasa gereği belirli kişilerle telefon görüşmesi yapma hakkı tanınmıştır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda cezaevinde telefon hakkını nasıl kullanılacağından bahsedeceğiz.

Cezaevinde Telefon Hakkı Şartları Nelerdir?

Cezaevinde telefon hakkı Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelikte düzenlenmiştir. 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a göre, cezaevinde kalan hükümlü ve tutukluların cezaevinde telefon hakkı bulunmaktadır. Yasanın 66. Maddesi hükümlünün telefon ile haberleşme bağlığını, 116. Maddesi ise tutukluların yükümlülükleri başlığı altında telefonla haberleşme konusunu ihtiva etmektedir. Yasa maddesine göre hükümlülerin görüşebileceği kişiler sınırlı olarak kanun kapsamında sayılmıştır.

Hükümlü olan kişiler, cezaevinde bulunan ve idarenin kontrolündeki telefonlardan yararlanarak yasada sayılan kişilerle iletişim kurabilirler. Ancak bazı durumlarda hükümlünün telefonla görüşmesi yasaklanamaz. Bu durumlar disiplin cezası olsa dahi, anne-baba-eş-çocuk ve kardeşlerin ölümü ağır yaralanması ve doğal afet durumlarıdır. Söz konusu bu durumlarda kişilerin telefonla görüşmesine kesinlikle izin verilir. Ayrıca telefon görüşmeleri haftalık konuşma hakkı kapsamında yapılsa da zorunlu olan bu durumlar dahilinde konuşma hakkı kapsamında sayılmaz. Özetle cezaevinde telefon hakkı şartları şu şekilde sıralanmıştır:

• İdarenin cezaevine yerleştirdiği iletişim araçlarından yararlanılır.
• Yasada yer alan anne, baba, eş, çocuk ve kardeş ile iletişim kurulabilir.
• Telefon görüşmeleri tutanak ile özel dosyalarda saklanır.
• Kurumdaki personeller ile hükümlüler aynı iletişim araçlarını kullanamaz.
• Hükümlüler telefon ile görüşme hakları kapsamında bilgilendirilirler.

Tehlikeli hükümlüler; işlediği suç itibariyle toplum için büyük bir tehlike arz eden hükümlülerdir. Bu hükümlüler için 15 günde bir 10 dakikalık sesli görüşmelere izin verilmektedir. Bu durumda kişinin görüşebileceği kişiler eşi anne babası ve çocuklarıdır. Diğer hükümlüler gibi kardeşleri ile dahi görüşememektedirler. Eğer kişinin tekrar bir tehlike oluşturacağı hususu göz önüne gelirse görüşmeleri derhal sonlandırılır ve hükümlü hakkında adli-idari soruşturmalar başlatılır. Aynı şekilde terör örgütlerinin yöneticileri ve suç işleme amacıyla örgüt kuran şahıslar haftada 10 dakikalık sesli görüşmeler yapabilir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan kişiler de 15 günde 1 10 dakikalık sesli görüşmeler yapabilir. Bu görüşmeleri eş, çocuk, anne-baba, kardeşleri ve vasisi ile gerçekleştirebilirler.

Hükümlünün Telefon İle Haberleşme Hakkı – Madde 66

• Kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlüler, tüzükte belirlenen esas ve usullere göre idarenin kontrolündeki ücretli telefonlar ile görüşme yapabilirler. Telefon görüşmesi idarece dinlenir ve kayıt altına alınır. Bu hak, tehlikeli hâlde bulunan ve örgüt mensubu hükümlüler bakımından kısıtlanabilir.
• Açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerinde hükümlüler, ücretli telefonlarla serbestçe görüşme yapabilirler.
• Açık ve kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlüler altsoy, üstsoy, eş ve kardeşlerinin ölüm, ağır hastalık veya doğal afet hâllerinde, kuruma ait telefon ve faks cihazından derhâl yararlandırılırlar. Görüşmeler, tutanak ile belgelenir ve tutanaklar özel bir dosyada saklanır.
• Hükümlüler açık ve kapalı ceza infaz kurumlarında, çocuk eğitimevlerinde araç telefonu, telsiz telefon veya cep telefonu ve benzeri iletişim araçlarını bulunduramaz ve kullanamazlar. (5275 sayılı Kanun)

Telefonla Görüşme Hakkı – Madde 88

• Kapalı kurumda bulunan hükümlüler, belgelendirmeleri koşuluyla eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ve vasisi ile telefon görüşmesi yapabilir.

Tutuklunun Telefon ile Haberleşme Görüşmesi

Tutuklu olan kişilerin telefonla görüşmeleri hükümlüler gibi belirli mevzuatlara bağlanmıştır. Ancak tutuklu olan şahsın telefon görüşmeleri hakim ya da savcı tarafından kısıtlanabilir. Eğer tutukluluk soruşturma evresinde ise Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde ise hakim tarafından telefon ile haberleşmelerine bir kısıtlama getirilebilir. Ancak tutuklunun müdafisi ile görüşmelerine kurum tarafından engel olunamaz. Nitekim müdafinin etkili bir savunma yapabilmesi için bu hususlar önem arz etmektedir. Cezaevinde telefon hakkı kullanımı belli şartlara bağlıdır.

Ayrıca şüpheli veya sanık olan kişiler yani tutuklu kişiler vekaletname şartı aranmaksızın müdafisi (Avukatı) ile her zaman görüşebilir. Hatta konuştukları şeyleri diğer kişilerin duyamayacağı durumlarda dahi görüşmelerine izin verilebilir. Bu kişilerin müdafileri ile yazışmaları da herhangi bir denetime tabi tutulmaz. Ancak soruşturma evresinde olan bir kişi en fazla 3 avukatla aynı anda görüşebilir. Avukatlar ise aynı anda birden fazla tutuklu ile görüşemezler. Ayrıca hükümlü veya tutuklunun bazı durumlarda ödüllendirilmesi de mümkündür. Bu ödüller telefon görüşme süre ve sayılarının 2 katına çıkması şeklinde gerçekleşebilir.

Hükümlünün Telefonla Konuşma Kuralları Nelerdir?

Hükümlü ve tutuklu konuşmasına kendi adını, soyadını söyleyerek başlar. Görüştüğü karşısındaki kişiye adını, soyadını ve telefon numarasını tekrar etmesini isteyerek konuşmasına devam eder. Bu işlemin yapılması zorunludur. Hükümlü / tutuklulara dışarıdan aramak suretiyle telefon görüştürülmesi yaptırılmaz. Telefon görüşmeleri Türkçe yapılır. Ancak hükümlü veya tutuklunun Türkçe bilmemesi veya görüşeceği yakınının Türkçe bilmemesi durumunda tüzükte yapılan değişiklik gereği Türkçe bilmeyen yakını için dilekçe de belirtmesi sonucu görüşme yaptırılır.

Hükümlüler, haberleşme veya iletişim araçlarından yoksun bırakılma veya kısıtlama cezası ile hücreye koyma cezasının infazı sırasında olmamak koşuluyla, idarenin kontrolünde bulunan ve kurumun uygun yerlerine yerleştirilen telefonlardan yararlandırılır. Disiplin cezaları olsa bile, anne, baba, eş, çocuk ve kardeşlerin ölüm veya ağır hastalıkları veya doğal afet hâllerinde, hükümlülerin telefon görüşme hakları hiçbir şekilde engellenemez.

Açık ve kapalı kurumlardaki hükümlüler; altsoy, üstsoy, eş ve kardeşlerinin ölüm, ağır hastalık, salgın hastalık veya doğal afet hâllerinde, kuruma ait telefon ve faks cihazından derhal yararlandırılır. Bu hâlde, yapılan telefon konuşmaları o haftaya ait konuşma hakkından sayılmaz. Görüşmeler, tutanak ile belgelenir ve tutanaklar özel bir dosyada saklanır. Kurum personeli hükümlülere tahsis edilen telefonları kullanamaz. Hükümlüler, telefon görüşmesi hakkına sahip oldukları konusunda bilgilendirilir. Hükümlülerin telefonla görüşme gün ve saatleri, kurumda bulunan telefon adedi, başvuru sırası, kurumun asayiş ve güvenliği dikkate alınarak idare tarafından belirlenir.

Hükümlü ve tutuklular, Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik‘in 74. Maddesinin 6. Fıkrası hükümleri gereğince;

1. Genel ve kısmi aramalar sırasında,
2. Yemek dağıtım saatlerinde,
3. Kurum asayiş ve güvenliğini bozucu her türlü bireysel veya toplu olaylar sırasında kullandırılmaz.

Cezaevi Telefon Hakkı İçin Başvuru Süreci ve Gerekli Evraklar

Hükümlünün telefonla görüşme yapabilmesi için öncelikle “Telefonla Görüşme Formu” nu doldurması gerekmektedir. Form içerisinde telefonla görüşme yapmak istediği kişilerin listesi de yazılmaktadır. Ayrıca görüşme yapmak istediği telefon numarası ve kişilerin adresleri de açıkça belirtilir. Evraktaki bilgilerin doğruluğunu araştırmak idarenin takdirinde kalmaktadır. Formda yer almayan telefon numaraları ile hükümlünün görüştürülmesi mümkün değildir. İdare tarafından hükümlünün talebi belirli defter ve sisteme kayıt edilir. Bu defterlerin denetlenmesi her an mümkün olduğundan sürekli hazır halde bekler.

Başlangıçta hazırlanan formlar ve bu defterler kıyaslanır. İnfaz koruma baş memurluğuna verilen kayıtlar incelendikten sonra hükümlünün telefon ile görüşmesine herhangi bir engel bulunmadığı takdirde tutanağa yazılır ve hükümlüye bildirilerek dosyasına eklenir. Ancak hükümlü yapacağı görüşmeye kendi ad ve soyadını söyleyerek başlamalıdır. Devamında karşısındaki kişiden de adını, soyadını ve telefon numarasını tekrar etmesini ister. Hükümlü belirli odalarda telefon ile görüşmeye başlar. Konuşma bittikten sonra tekrar bir form doldurulur ve hem hükümlü hem de görevli tarafından imzalanır. Ardından bilgiler tekrar deftere kaydedilir.

Hükümlünün yapacağı telefon görüşmeleri Türkçe olarak yapılır. Bununla birlikte hükümlü kişi kendisinin veya görüşeceğini bildirdiği kişinin Türkçe bilmediğini söylediği takdirde konuşmanın yabancı dilde yapılmasına izin verilir ve konuşmalar kayıt altına alınır. Eğer yapılan konuşmada hukuka aykırı herhangi bir durum tespit edilirse kişilerin görüşmelerine bir daha izin verilmez. Yabancı kişilerle görüşmeler yapılırken konsolosluklardan bilgi talep edilebilir. Son olarak kişilerin telefon görüşmesi yapabilmesi için gerekli birtakım evraklar bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Ödenmemiş telefon faturasının aslı.
• Vukuatlı nüfus kayıt örneği. (Nüfus müdürlüğünden alınabilir.)
• Cezaevinde kalan kişinin kimlik fotokopisi.
• Cezaevinde kalanın ikametgah bilgileri.
• Cep telefonlarının fatura ya da abonelik sözleşmelerinin aslı. (Islak imzalı ve kaşeli olmalıdır.)

 Kişilerin yabancı uyruklu olması halinde ise şu evraklar gerekecektir:

• Telefon hattının olduğu operatörden alınan sözleşme.
• Konsolosluktan alınan aile defteri. (Noterden yeminli tercümesi yapılmalıdır.)
• Kimlik fotokopisi.

Hükümlünün Telefonla Konuşma Süresi ve Görüntülü Telefon Görüşmesi

Hükümlüler haftada bir kez ve bir telefon numarası ile bağlantı kurarak kesintisiz bir şekilde telefon ile görüşme yapabilirler. Bu telefon numarasına ulaşılamadığı takdirde öncesinden belirtilen başka bir numara üzerinden de kişilerle iletişime geçilebilir. Konuşma süresi en fazla 10 dakika olarak belirlenmiştir. Ancak zorunlu durumlarda Adalet Bakanlığı kararı ile telefon görüşme süresi arttırılabilir. Bu durumlar doğal afetler gibi örneklendirilebilir.

Görüntülü telefon görüşmeleri ise kimi ceza infaz kurumlarında alt yapı kurulduğu takdirde uygulanabilir. Nitekim bu durumlarda haftalık görüşme süreleri 30 dakika olarak belirlenmiştir. Görüntülü telefon görüşmeleri sistemleri odalara veya ayrıca tahsis edilen bir odaya kurulabilir. Hatta ziyaret hakkını kullanmayan bir hükümlü, sonraki telefon görüşmesine 30 dakika ilave süre ekletebilir. Ancak bu sonraki haftaya aktarılmaz. Terör ve suç örgütü mensupları için ise idare tarafından yapılacak çeşitli değerlendirmelere göre bu hususlar belirlenir.

Telefon Görüşme Hakkının Sınırlandırılması ve Ücreti

Açık cezaevlerinde kalan hükümlüler ile çocuk eğitim evlerinde kalan hükümlüler için herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. Bununla birlikte kişilerin ücretli telefonlarla sesli ya da görüntülü görüşme yapmasına belirli bir serbestlik tanınmıştır. Özellikle çocuk hükümlülerin telefon görüşmeleri hiçbir suretle kısıtlanamamaktadır. Yalnızca bazı durumlarda telefon görüşmeleri yaptırılmaz. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Genel aramalar,
• Kısmi aramalar,
• Yemek dağıtma esnasında,
• Kurumun asayiş ve güvenliğinin bozulduğu bireysel olaylar sırasında,
• Kurumun asayiş ve güvenliğinin bozulduğu toplu olaylar sırasında,

Son olarak telefon görüşmelerinin ücretlendirilmesine değinilecek olursa; telefonlarla yapılan görüşmeler belirli bir ücret dahilinde yapılmaktadır. Bu görüşmelerin ücreti esasen görüşmeyi yapan hükümlü tarafından ödenir. Ki görüşmeleri gerçekleştirebilecekleri telefon kartları da cezaevlerinin kantinlerinde satılmaktadır. Kantin olmayan yerlerde ise görevli memurlardan satın alınabilir.

Cezaevi Telefon Görüşmeleri Ne Kadar Sürebilir ve Ne Sıklıkta Yapılabilir?

Cezaevinde telefon görüşü gününü cezaevi belirler. Süresi ise 30+30 olmak üzere 60 dakikadır. Hükümlüler görüşebilecekleri yakınlarından bir veya birden fazla kişi ile haftada bir kez ve bir telefon numarasıyla bağlantı kurarak kesintisiz görüşme yapabilir. Herhangi bir nedenle görüşme gerçekleşememişse daha önceden bildirilen numaralardan bir diğeriyle görüşebilir. Konuşma süresi görüşme başladığı andan itibaren on dakikayı geçemez. Deprem, salgın hastalık, doğal afet gibi zaruri hâllerde Bakanlık kararı ile telefon ile görüşme süresi ve sayısı artırılabilir.

Görüntülü telefon görüşmesi yapılmasına imkan sağlayan teknik alt yapının kurulu bulunduğu Bakanlıkça belirlenen kurumlarda, haftalık görüşme süresi otuz dakika olarak uygulanır. Bu sistem oda veya koğuş içine ya da idarece uygun görülen diğer yerlere kurulabilir. Haftalık ziyaret hakkını kullanmayan hükümlülerin bir sonraki haftalık telefon görüşme süresine ayrıca otuz dakika ilave edilir ve bu süre devredilemez. Bu kapsamdaki görüşmeler aynı hafta içerisinde toplam üç görüşmeyi aşmamak koşuluyla bölünmek suretiyle de yapılabilir. İlave edilen otuz dakika için üç görüşme hakkı daha verilir. Bu görüşmeler görüntülü ve sesli olarak yapılabileceği gibi sadece sesli olarak da yapılabilir. (Ek cümleler:RG-12/11/2021-31657-CK-4773/28 md.) Çocuk hükümlüler ile sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan kadın hükümlüler hakkında bu bentte düzenlenen telefonla görüşme süresi iki kat olarak uygulanır. Hükümlülere mensubu bulundukları dinin bayramlarında kullanılmak üzere otuz dakika ilave görüşme hakkı verilir.

• Tehlikeli hükümlü oldukları idare ve gözlem kurulu tarafından belirlenen hükümlüler on beş günde bir kez olmak ve on dakikayı geçmemek üzere sadece eşi, çocukları, annesi ve babası ile sadece sesli olarak görüşebilir.
• (Değişik:RG-12/11/2021-31657-CK-4773/28 md.) Hükümlünün, kurumun güvenliğini tehlikeye düşüren, suç oluşturan veya bir suça azmettirme ya da yardım etme sonucunu doğurabilecek konuşmalarda bulunduğu veya kurum idaresine bildirilen telefon numarası aracılığıyla ya da teknik müdahale ile başka bir hatta yönlendirme yapmak suretiyle görüşme hakkı olmayan kişilerle görüşme yaptığı dinleme sırasında belirlendiğinde, görüşme derhal kesilir. Bu hâlde hükümlü hakkında adli veya idari soruşturmaya esas olacak işlemler kurum en üst amiri tarafından yapılır.
• Terör örgütü yöneticiliği ve suç işlemek amacıyla kurulan silahlı örgüt yöneticiliği suçundan mahkûm olanlar, konuşma süresi haftada on dakikayı geçmemek üzere sadece sesli görüşme yapabilir. Suç işlemek amacıyla kurulan silahlı örgütün yöneticiliğini yapmaya devam eden, bu konuda herhangi bir yöntemle, kurum içi veya dışındaki kişilere talimat veya mesaj veren hükümlülere idare ve gözlem kurulu kararıyla telefon görüşmesi hiçbir şekilde yaptırılmaz.
• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan hükümlüler, idare ve gözlem kurulunun uygun gördüğü hâllerde ve on beş günde bir olmak üzere eşi, altsoy ve üstsoyu, kardeşleri ve vasisi ile on dakikayı geçmemek üzere sadece sesli görüşebilir.

Cezaevinde Telefon Hakkı Nasıl Kullanılır Hakkında Sık Sorulan Sorular

• Cezaevi Telefon Görüşmeleri Hangi Kişilerle Yapılabilir?

Hükümlü ve tutuklular, eşi, dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ve vasisi, gerekli evrakların kuruma ulaştırılması koşuluyla telefon görüşmesi yapabilir.

• Hükümlü Telefonla Görüşme Günü ve Saatini Kendisi Belirleyebilir Mi?

Hükümlülerin telefonla görüşme gün ve saatleri, kurumda bulunan telefon adedi, başvuru sırası, kurumun asayiş ve güvenliği dikkate alınarak idare tarafından belirlenir.

• Hükümlü Telefonla Görüşme Günü  ve Saatini Kendisi Belirleyebilir Mi?

Hükümlülerin telefonla görüşme gün ve saatleri, kurumda bulunan telefon adedi, başvuru sırası, kurumun asayiş ve güvenliği dikkate alınarak idare tarafından belirlenir.

• Cezaevinde Telefon Hakkı Kaç Dakikadır?

Haftalık telefonla görüşme süresi otuz dakika olarak uygulanır. Bu sistem oda veya koğuş içine ya da idarece uygun görülen diğer yerlere kurulabilir. Haftalık ziyaret hakkını kullanmayan hükümlülerin bir sonraki haftalık telefon görüşme süresine ayrıca otuz dakika ilave edilir ve bu süre devredilemez. Bu kapsamdaki görüşmeler aynı hafta içerisinde toplam üç görüşmeyi aşmamak koşuluyla bölünmek suretiyle de yapılabilir. İlave edilen otuz dakika için üç görüşme hakkı daha verilir. Bu görüşmeler görüntülü ve sesli olarak yapılabileceği gibi sadece sesli olarak da yapılabilir. Hükümlü ve tutuklular Cumartesi veya Pazar günlerinde odalara göre programlanan saatler arasında haftada bir kez olmak üzere 10 dakika süreyle telefon görüşmesi yapar.