Aday memur; ilk defa Devlet memurluğuna atanacaklar için uygulanacak merkezi sınavı kazanarak temel, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi tutulmak üzere herhangi bir kurum veya kuruluşa atananlara denir. Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğin 3. Maddesinde tanımlanmıştır. Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmelik” 21.02.1983 tarihli ve 83/6061 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuş olup, 27.06.1983 tarihli ve 18090 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Aday memurluk tüm devlet memurları için geçerlidir. Yani üstte sayılan eğitimler tüm devlet memurları tarafından yerine getirilir. Adaylık eğitimi süreci üç aşamalıdır. Bunlar;
- Temel eğitim,
- Hazırlayıcı eğitim
- Stajdır.
Aday memur bu eğitimlerin tümünden başarılı olmak gereklidir. Bu eğitimlerin her hangi birinden başarısız olan aday memurların memuriyetle ilişikleri kesilir.
Aday memur nedir? sorusuna bu makalemizde cevap arayacağız. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 54. Maddesinden de görüleceği üzere, Devlet memurluğu kadrosuna ilk defa atanacak kişiler, uygulanan merkezi sınavı kazandıktan sonra temel, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi tutulmaktadırlar. Bu süreç için her hangi bir kurum veya kuruluşa atanan kişilere de aday memur denilmektedir. Belirtmek gerekir ki aday memurluk süreci bütün devlet memurları için uygulanan bir süreçtir. Söz konusu süreçte, 657 Sayılı Kanun’un 158 ve 159’uncu maddeleri uyarınca, aday memurlara, asaletleri onaylanıncaya kadar kademe ilerlemesi uygulanmamaktadır. Asli memurluğa atandıkları zaman, adaylıkta geçirdikleri süreler, kademe ilerlemesinde ve derece yükselmesinde değerlendirilmektedir.
Aday Memur Nedir?
Aday memur; ilk defa Devlet memurluğuna atanacaklar için uygulanacak merkezi sınavı kazanarak temel, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi tutulmak üzere herhangi bir kurum veya kuruluşa atananlara denir. Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğin 3. Maddesinde tanımlanmıştır. Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmelik” 21.02.1983 tarihli ve 83/6061 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuş olup, 27.06.1983 tarihli ve 18090 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Yukarıda da bahsedildiği üzere, Devlet Memurları Kanunu’nun 54. Maddesi, memuriyet sınavını kazananların aday memurluğa kabul edilmesi, aday memurluk sürecinin süresi ve ilgili kişiler hakkında naklen atama yapılıp yapılamayacağına ilişkin bir düzenlemedir. Söz konusu maddenin birinci fıkrasında, sınavda başarılı olan kişilerden kurumlarca ilan edilen kadro sayısı kadar, aday memur ataması yapılacağı belirtilmektedir. İkinci fıkrada ise, aday memurluk süreci süresinin 1 yıldan az ve 2 yıldan çok olamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca, maddenin devamında aday memurların nakil hususu hakkında, aday memurun kurumundan başka kurumlara naklinin yapılamayacağı belirtilerek hükme bağlanmıştır.
Farklı bir duruma değinmek gerekirse, aday memurken istifa ederek memurluktan ayrılan birinin yeniden memur olarak atanması mümkündür. Bir kurumda çalışırken asaleti onaylanmadan ayrılan bir aday memurun 657 sayılı Kanunu’n 92. Maddesine göre bir başka kurumda istihdamı mümkün değildir. Bu kişi ancak, aday memurluğu devam ederken ayrıldığı mezkur hüküm çerçevesinde dönebilir. İlgili hususa dair Maliye Bakanlığı’nın 25.02.1983 gün ve 81 seri nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği yayınlanmıştır. Bahsedilen tebliğe göre, sınavla devlet memuru olma adaylığına girenler, asaleti onaylanmadan istifa ederlerse, ayrı kaldıkları süre içerisinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48 inci maddesindeki şartlara aykırı bir hali olmamışsa, yeniden atanabilirler.
Aday Memurluk Süresi
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 54. maddesinin 2 ikinci fıkrasında yer alan “Aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz.” hüküm uyarınca aday devlet memurluk süresi 1 yıldan az 2 yıldan çok olamaz. Bu süre kurum amirinin takdirine bağlıdır.
Mahalli idareler (Belediyeler) dahil olmak üzere sözleşmelilerin kadroya geçişinde 3 yıl bu statüde çalışmış olma şartı aranacaktır. Ayrıca en az 1 yıl en fazla 2 yıl aday memurluk suresi olacaktır. Dolayısıyla sözleşmeliden kadroya geçiş 3 artı 1 veya 2 yıllık bir süre sonunda gerçekleşecektir. Halihazırda 3 yılı dolmuş olan sözleşmeliler hemen aday memurluğa geçiş yapabilecektir. Henüz bu süreyi doldurmamış olanlar ise 3 yılın sonunda aynı hakkı elde edeceklerdir.
Aday Memur Maaşı
Aday memur olarak göreve başlayanlar, girecekleri derecenin kazanılmış hak aylığını görev aylığı olarak alırlar. Yani aday memur normal memur ile aynı maaşı alır. Herhangi bir görevde aday olarak işe başlayanlar, girecekleri derecenin kazanılmış hak aylığını görev aylığı olarak alırlar.
Asaleti tasdik olan memurlar asli memurluğa atandıklarında, adaylıkta geçirdikleri süreler, kademe ilerlemesinde ve derece yükselmesinde değerlendirilir. Yani aday memurların asaletleri tasdik edilinceye kadar, bunlara kademe ilerlemesi uygulanmaz. Kanun’un öngördüğü şartları yerine getiren memur için aylık bakımından ilerleme bir haktır. Kademe ilerlemesi yapılmadığı için maaşları normal asalet tasdik olmuş memura göre bir miktar azdır.
Aday Memur Tayin İsteyebilir Mi?
Aday memurun, asalet tasdik süresince başka kuruma nakli yapılamaz. Bu kural 657 sayılı Kanun’un 54.maddesinde çok net şekilde ifade edilmiş olsa da bunun bir istisnası vardır. Mülga Devlet Personel Başkanlığı’nın 2011/2555 sayılı görüşüne göre; buradaki naklen atama kısıtlaması sınavsız atamalar için geçerlidir. Eğer aday memur merkezi sınav sonucu örneğin KPSS ile B grubu kadroya yerleşmişse ya da A grubu kadroya atanmışsa, artık bu aday memurun atandığı kadrolara naklen gönderilmesi mümkündür. Fakat Ankara’dan İstanbul’a tayin durumu ise mümkün değildir.
Aday memurlar, adaylık süresinde askere giderebilirler. Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmeliğin 23.maddesinde “Aday memurların askerlik hizmeti ile ilgili hususlar,1111 sayılı Askerlik Kanununun 35. maddesi (E) ve (F) fıkraları gözönünde bulundurularak kurumlarınca belirlenir. Aday memurların adaylık süresi içinde silah altına alınmaları durumunda tamamlanamayan eğitimleri terhislerinden sonra müracaatlarını takip eden durumlarına uygun ilk eğitim grubuna dahil edilerek tamamlattırılır.” hükmü ile askerlik haline ilişkin düzenleme yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen Anayasa, Kanun ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde; bir hak ve görev olarak düzenlenen askerlik hizmetinin ifası için muvazzaf askerlik hizmetine alınan aday memurlarda kadroları saklı kalmak suretiyle aylıksız izinli sayılmaktadır. Aday memur iken askere alınanların adaylıkları askerlik dönüşü kaldığı yerden devam etmektedir.
Aday Memurluk Sınavı
Devlet memurluğuna ilk kez atanan kişilerin meslekte geçirecekleri ilk döneme aday memurluk dönemi denir. Aday memurluk bir anlamda devlet memurluğuna bir hazırlanma sürecini ifade etmektedir. Bu süreçte aday memurlar gerek atandıkları görevin gereklerini öğrenmek anlamında pratik yetiştirilme sürecine tabi olurlar gerekse aday memurluk eğitimine tabi tutularak temel memuriyet ilişkin hususları öğrenirler.
657 sayılı Kanun ve Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmelik hüküm uyarınca aday memurun:
- Temel Eğitim,
- Hazırlayıcı Eğitim,
- Staj Eğitimine tabi tutulmaları gerekmektedir.
Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Genel Yönetmelikte söz konusu adaylık eğitimlerinin, minimum ve maksimum (azami) minimum sürelerini şu şekilde belirlenmiştir.
- Temel Eğitim: En az 10 gün en çok 2 ay olabilir.
- Hazırlayıcı eğitim: En az 1 ay en çok 3 ay olabilir.
- Staj: en az 2 ay olmalı ve ad en fazla süre ise adaylık süresi ile sınırlanmış bulunmaktadır.
Aday Memurluk Sürecinde Memurluktan Çıkarılanlar Tekrar Memur Olabilir Mi?
Aday memurluk sürecinde belli disiplin cezalarını almaları veya başarısızlık sebebiyle memuriyetten atılmasına karar verilmiş olanlar üç yıl boyunca devlet memurluğu görevlerine tekrar alınmazlar. Üç yıllık süreçten sonra memurluğa atanmalarında ise herhangi bir sorun yoktur. Fakat aynı görevlerine dönemezler. Yeniden sınavlara katılarak başarı elde etmeleri devlet memuru olabilmeleri için şarttır. Yani öncesinde göstermiş oldukları başarı, memuriyetten çıkarıldıkları için kazanılmış hak doğurmamaktadır ve adayların yeniden memurluğa hak kazanmak için başarı göstermesi gerekmektedir.
Aday Memurların Yetiştirilmesi
Adayların yetiştirilmesi başlıklı kanun maddesi Devlet Memurları Kanunu madde 55’te yer almaktadır. İlgili madde, devlet memurluğuna aday olarak atanan memurların, önce bütün memurların ortak nitelikleriyle olmak üzere, bir temel eğitime, daha sonra, sınıfları ile ilgili hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulmalarını belirterek, bunların memurluğa asaleten atanabilmesi için başarılı olmasını şart koşmaktadır. Maddenin devamında ise, temel eğitim ve hazırlayıcı eğitimin aynı kurumda yapılacağı belirtilmiştir.
55. maddenin son fıkrasında bahsi geçen, aday memurların yetiştirilmesi için uygulanacak eğitim programları, eğitim süreleri, eğitimlerde uygulanacak sınavlar, sınav değerlendirme esasları ve diğer hususlar, 21.02.1983 tarih ve 83/6061 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan ve 27.06.1983 tarih ve 18090 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan “Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelikte” düzenlenmiştir Söz edilen yönetmelikte, aday memurlara uygulanacak temel eğitim programlarının kapsayacağı konular tespit edilmiş, staj dönemi konularının ise ilgili kurum ve kuruluşlarca belirleneceği belirtilmiştir.
Aday memurlara, uygulanacak temel eğitim programlarının kapsayacağı temel eğitimin konuları, Atatürk İlkeleri, T.C. Anayasası, Genel Olarak Devlet Teşkilatı, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, Yazışma-Dosyalama Usulleri, Devlet Mallarını Koruma ve Tasarruf Tedbirleri, Gizlilik ve Gizliliğin Önemi, İnsan Hakları, Milli Güvenlik gibi konular ve bu temel konuların alt başlıkları şeklindedir. İlgili konularda da görüleceği üzere aday memurlara verilecek bu temel eğitim, Devlet Memurlarının sahip olması gereken ortak vasıflarına ilişkin konular olması nedeniyle asil memur olabilmek için bütün aday memurların tabi tutulduğu bir eğitimdir.
En az 10 gün en çok ise 2 ay kadar süren bu eğitimde devlet memurlarının asgari olarak bilmesi gereken hususlara ilişkin bilgilendirmelerde bulunulur. Temel eğitim konuları dışında, aday memurlara verilecek hazırlayıcı eğitim ise en az 1 ay en çok 3 ay süreyle verilebilecek bir eğitim iken, bu eğitimin amacı da aday memurun asil memur olarak çalışacağı görev ve kuruma ilişkin bilgi vermektir.
Adaylık Süresi İçerisinde Göreve Son Verme
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu,56. Madde de adaylık süresinde göreve son verilmesi nedenlerini düzenlemiştir. İlgili maddede de belirtildiği üzere, aday memurun adaylık süresi içerisinde;
- Temel, hazırlayıcı eğitim ve staj dönemlerinin herhangi birinde başarısız olması,
- Hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumların tespit edilmesi,
- Göreve devamsızlıklarının tespit edilmesi,
hallerinde disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. Bu şekilde ilişikleri kesilenlerin durumu, kurumlarınca derhal Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilecektir.
Aday Memurluk Süresi Sonunda Başarısızlık
Memurların adaylık süreci tıpkı bir çıraklık gibi, deneme ve yetiştirme sürecidir. Bu süreçte adaylar hakkında yapılacak değerlendirme de adayların;
- Hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları,
- Göreve devamsızlıkları,
- Bilgi ve iş yapma yeterliliği,
incelenecek ve değerlendirilecektir.
Yukarıda da belirtildiği üzere 1 yıldan az, 2 yıldan çok olamayacak deneme ve yetişme süreci sonunda aday memurlardan;
- Yapılacak sınavlarda veya değerlendirmelerde başarı gösteremeyenlerin,
- Bir sebebe dayanmaksızın yapılacak sınava girmeyenlerin,
- Aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alanların,
disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. Bu şekilde ilişikleri kesilenlerin durumu, kurumlarınca derhal Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilecektir. Aday memurlardan, temel, hazırlayıcı eğitim ve staj dönemlerinin herhangi birinde başarısız olması, hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumların tespit edilmesi, göreve devamsızlıklarının tespit edilmesi, aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alması, nedeniyle disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişiklerinin kesilenler, 3 yıl süre ile Devlet Memurluğuna alınmazlar. Asaleti tasdik olmayan memurlar 60 gün içinde idari dava açmalıdır. Bu süre tebliğden itibaren başlar ve hak düşürücü süredir. İdare hukuku avukatı tarafından davanız yürütülürse sizlerin menfaatine olacaktır.
Aday Memur Staj Değerlendirme Belgesi
|
|
FOTOĞRAF
| |||
| 1. | ADAY MEMURUN KİMLİĞİ | |||
| a) | Adı ve Soyadı | : | ||
| b) | Kurumu | : | ||
| c) | Birimi | : | ||
| d) | Kadro – Unvan ve Görevi | : | ||
| e) | Doğum Yeri ve Yılı | : | ||
| f) | Baba Adı | : | ||
| g) | Sicil No | : | ||
| 2. | ADAYLIK SÜRESİ İÇİNDE DİĞER EĞİTİMLER | |||
| EĞİTİM | ALDIĞI PUAN | |||
| TEMEL | : | |||
| HAZIRLAYICI | : | |||
| 3. MERKEZİ SINAVDA ALDIĞI PUAN | ||||
| a) | Yazıyla | : | ||
| b) | Rakamla | |||
| 4. | DOLDURMA TALİMATI | |||
| a) | Bu belge iki nüsha tanzim edilir. Bir nüsha memurun özlük dosyasına konulur. Diğer nüsha ise aday memura verilir. | |||
| b) | Nitelikler kısmı, adayın staj yaptığı birimdeki ilk amiri ve ikinci amiri tarafından doldurulur. Eğer aday memur başka bir kurumda staj yapıyorsa bu taktirde staj belgesinin doldurulmasına esas olarak bilgiler aday memurun görevli olduğu kurum ve kuruluşa gönderilecek belge ve bilgilere dayanılarak aday memurun 1. ve 2. amiri tarafından tanzim edilecektir. | |||
| c) | Her niteliğin toplam puanı karşısına yazılmıştır. Niteliği verilecek puan amirlerce o niteliğin kriterlerine göre takdir edilerek kendilerine ait sütuna yazılmak suretiyle nitelik puanı bulunacaktır. | |||
| d) | Mesleki bilgiye ait niteliklerin hangi kriterlerden oluşacağı ilgili kurum ve kuruluşca belirlenecektir.
| |||
| Nitelikler | Puan Ağırlığı ve Dağılımı | 1.Amir | 2.Amir |
| 1) GENEL NİTELİKLER
| 10 | ||
| a-Kılık-kıyafetine özen | 2 | ||
| b-Terbiyesi, nezaketi ve tevazu sahibi olması | 2 | ||
| c-Ağır başlılığı ve vakarı | 1 | ||
| d-Ciddiyeti | 1 | ||
| e-Kişisel çıkarlarına düşkünlüğü | 2 | ||
| f-Uygulamadaki tarafsızlığı ve hakkaniyeti | 1 | ||
| g-Malzeme ve zamanı yerinde kullanımı | 1 | ||
| 2) DİSİPLİN KURALLARINA UYARLIĞI | 15 | ||
| a-Kanun, yönetmelik ve emirlere uyması | 4 | ||
| b-Görevlerini tam ve zamanında yapması | 5 | ||
| c-Üstlerine karşı tavır ve hareketi | 3 | ||
| d-Masa arkadaşlarına karşı tavır ve hareketi | 1 | ||
| e-İtaati | 2 | ||
| 3) ÇALIŞKANLIĞI | 15 | ||
| a-Görev yapmada heves ve gayreti | 5 | ||
| b-Araştırma ve inceleme kabiliyeti | 5 | ||
| c-Fiziki yorgunluğa dayanıklılığı | 2 | ||
| d-Fikri yorgunluğa dayanıklılığı | 3 | ||
| 4) İŞBİRLİĞİNE UYUMU
| 5 | ||
| a-Grup çalışmasına yatkınlığı | 3 | ||
| b-Geçimliliği | 2 | ||
| 5)GÜVENİRLİLİĞİ VE SADAKATI
| 5 | ||
| a-Dürüstlüğü | 2 | ||
| b-Dedikodu yapma alışkanlığı | 1 | ||
| c-Gizliliğe fiayeti ve sır saklaması | 1 | ||
| d-Güveni kötüye kullanması | 1 | ||
| 6) MESLEKİ BİLGİSİ (Bu niteliğin kriterleri ilgili kurum ve kuruluşlarına belirlenir.) | 50 | ||
| TOPLAM PUAN : |
1.AMİR 2.AMİR
ADI VE SOYADI :…………………………….. ……………………………….
ÜNVANI :…………………………….. ……………………………….
KURUMU :…………………………….. ……………………………….
DOLDURULUŞ TARİHİ: …/…/2011 …/…/2011
İMZA VE MÜHÜR :
1.AMİRİN TOPLAM NOTU :…………….
2.AMİRİN TOPLAM NOTU :…………….
1.ve 2.Amir Toplam Notlarının Aritmetik Ortalaması :…………….
STAJ NOTU :
TASDİK OLUNUR
Tasdik Eden Yetkili Amirin Kimliği
Bizi Arayın 
WhatsApp