Satın Alınan Gayrimenkuller 5 Yıl İçerisinde Satılırsa Ne Olur?

Satın alınan gayrimenkuller 5 yıl içerisinde satılırsa ne olur? Sorusu son yapılan değişiklikle gündeme geldi. Yakın tarihte yapılan düzenleme ile kişilerin satın almış oldukları gayrimenkulleri 5 yıl içerisinde satmaları durumunda Değer Artış Vergisi ödemeleri gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’na göre değer artışı kazançları şöyledir;

• İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
• Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanunî mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
• Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
• Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
• İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar

Yukarıdaki madde metninden de görüleceği üzere bazı gayrimenkullerin 5 yıl içerisinde elden çıkarılması durumunda değer artış vergisi ödenmesi gerekmektedir. Son dönemlerde vergi dairelerince de sıkı bir şekilde denetlenen satış konu gayrimenkullerin değer artış vergilerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda vatandaşlar vergi cezaları ile karşı karşıya kalabilmektedir. Kadim Hukuk olarak bu yazımızda “satın alınan gayrimenkuller 5 yıl içerisinde satılırsa ne olur?” sorusunun cevabını sizlere vereceğiz.

Vergi Hukukunda Satın Alınan Gayrimenkuller 5 Yıl İçerisinde Satılırsa Ne Olur?

Vatandaşların, edindikleri gayrimenkulleri 5 yıl içerisinde satmaları durumunda, kar ettikleri miktar üzerinden değer artış kazancı vergisi adı altında her mart ayında gelir beyannamesi açıklamalı ve bu beyannameye binaen çıkan vergi miktarını mart ve temmuz aylarında toplamda iki taksit olmak üzere ödemeleri gerekmektedir. Gayrimenkullerin ivazsız yani herhangi bir karşılığı olmadan edinilmesi durumunda (bağışlama ve miras gibi) kişi hakkında değer artış vergisi ödemesini gerektiren bir durum ortaya çıkmayacaktır. Bu tür edinimler dışında kalan işyeri, arsa ve konut benzeri gayrimenkuller için kişinin elde ettiği kazanç hakkında bu vergilendirme yapılacaktır. Bu 5 yıllık süre hesaplanırken takvim gün hesabı dikkate alınacaktır. Gayrimenkuller hakkında değer artış vergisi gerektiren işlemler şöyledir;

• Gayrimenkul niteliğindeki mal ve hakların satılması,
• Bir bedel karşılığında devir ve temliki,
• Trampa edilmesi,
• Takası,
• Kamulaştırılması,
• Devletleştirilmesi,
• Ticaret şirketlerine sermaye olarak konulması.

Gayrimenkullerin 5 Yıl İçerisinde Satılması Durumunda Değer Artış Kazancı Vergisi Ödemenin İstisnaları

Gayrimenkulden elde edilen kazançların vergiye tabi olup olmadığı konusunda elden çıkarma iktisap miktarı hesaplanırken; Türkiye İstatistik Kurumu tarafından her yıl açıklanan Yurt İçi-Üretici Fiyat Endeksi (YI-UFE) artış oranı dikkate alınmaktadır. Değer artış kazancı vergilendirilmesi yapılabilmesi için bu oranın %10 veya üzerinde olması gerekmektedir. bununla birlikte 2024 yılı için vergiden muaf olan istisna miktar 55.000 TL olup bir gayrimenkulün alış ve satış bedeli arasında 55.000 TL ve daha az miktarda bir kazanç mevcut olması durumunda yine vergiden muaf tutulacaktır.

Bu istisna dışında sıkça karşılaştığımız bir diğer husus evlilik birliği içerisinde eşlerin birbirlerine satış göstererek devretmiş olduğu gayrimenkullerin Değer Artış Kazancı Vergisine tabi olup olmadığı konusudur. Burada bakılması gereken bir konu eşlerin evlilik birliğini kurarken seçmiş oldukları mal rejimidir. Eşlerin mal ayrılığı rejimini seçmeleri durumunda yapılan satışlar vergiye tabi olacaktır. Edinilmiş mallara katılım rejiminde ise  eş ya da çocuklara devredilmişse ”Veraset ve İntikal Vergisi”  alındığından Değer Artış Kazancı Vergisi alınmayacaktır.

Hangi Gayrimenkuller 5 Yıl İçerisinde Satılır İse Değer Artış Kazancı Vergisine Tabi Olur?

Gelir İdaresi Başkanlığı(GİB) tarafından Değer Artış Kazancı Vergisi’ne tabi olarak açıklanan gayrimenkuller şöyledir;

• Arazi,
• Bina,
• Maden Suları,
• Memba Suları,
• Madenler,
• Taş Ocakları,
• Kum ve Çakıl Çıkarma Yerleri,
• Tuğla ve Kiremit Harmanları,
• Tuzlalar,
• Voli Mahalleri ve Dalyanlar,
• Gayrimenkul Olarak Tescil Edilen Haklar,
• Gemi ve Gemi Payları,
• Motorlu Tahmil ve Tahliye Vasıtaları Vergiye tabidirler.