Kripto Para Dolandırıcılığı ve Cezası

Kripto para dolandırıcılığı, kripto para birimleri veya kripto para piyasalarıyla ilgili sahtekarlık veya aldatma amaçlı faaliyetlerdir. Bu tür dolandırıcılık vakaları, kripto para birimlerinin hızla popüler hale gelmesiyle birlikte artmıştır. Kripto para dolandırıcılığı son zamanlarda çok fazla artmıştır. Kripto para dolandırıcılığı TCK bakımından nitelikli dolandırıcılık olup, cezası üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıdır. Kripto para hırsızlığı veya dolandırıcılığında en sık kullanılan yöntemlere baktığımızda ise internet bankacılığı ve kredi kartı dolandırıcılığına benzer bir yapı olduğu gözlenmekle birlikte kripto paraların doğası gereği farklı dolandırıcılık tipleri de karşımıza çıkmaktadır.

Takibinin zor olması ve illegal faaliyetlerinde çok fazla kullanılması sebebiyle dolandırıcıların çok fazla başvurduğu bir yöntemdir. Kripto para “sanal para birimi olarak kullanılan ve fiziksel bir yapıda olmayan dijital varlıktır” merkeziyetsiz yapıda olmaları kripto paraları diğer para birimlerinden ayırmakta olup, bu yönleri kripto paraların merkezi bir otoritenin kontrolünde olmamasını da sağlamıştır. Kripto paraların ilk ve en popüler olanı Bitcoin (BTC) adlı kripto paradır. Bitcoin ilk olarak 2009 yılında satoshi Nakamoto lakaplı anonim bir programcı tarafından açık kaynak kodlu yazılım olarak tanıtılmış olup, tek bir kurum veya şahıs tarafından kontrol edilemeyen, merkezi olmayan, anonim, şeffaf, hızlı ve sayısı sınırlı bir kripto paradır. Kripto para dolandırıcılığı yöntemleri arasında önemli görülenler şunlardır;

• Sosyal mühendislik
• Zararlı yazılım
• Sahte uygulamalar
• Çekiliş dolandırıcılığı
• Phishing (Oltalama) saldırıları
• Bilgisayardaki verilerin hacklenmesi ile veriler karşılığında kripto para talep edilmesi
• ICO’lar yoluyla yapılan dolandırıcılık eylemleri

Pek tabi yeni gelişen bu varlık sisteminde dolandırıcılık suçu da günden güne artmaktadır. Son 20 yıla ilişkin sadece kripto varlıklara ilişkin hırsızlık ve dolandırıcılık fiilleri nedeniyle 1.9 milyar dolar değerinde zarar meydana gelmiştir. Bu miktarın yaklaşık 1.1 milyarı çin kaynaklı “Wotoken” adlı bir saadet zincirinden kaynaklanmakta olup, kripto para dolandırıcılığına ciddi bir örnek teşkil etmektedir. günümüzde özellikle kripto paraların en popüleri olan bitcoin ile saadet zincirleri kurularak dolandırıcılık yapıldığına rastlanmaktadır. Dolandırıcılık suçlarının faillerinin, mağdurların kripto parayı “hızlı para kazanma aracı” olarak görmesinden faydalandıkları görülmektedir.

Kripto Para Dolandırıcılığı Nedir?

Gelişen teknoloji ile birlikte dolandırıcılık yöntemleri de evrilmekte ve değişmekte, dolandırıcılık suçlarının failleri mağdurları aldatma taktiklerini ve senaryolarını çeşitlendirmektedirler. Teknolojik gelişmeler ile ortaya çıkan en kapsamlı dolandırıcılık yöntemlerinden biri ise kripto para dolandırıcılığıdır. Mevcut kripto paraların en popüleri olan bitcoin ve kripto para piyasasında bulunan diğer coinler kullanılarak yapılan dolandırıcılık yöntemleri son zamanlarda ciddi artış göstermiştir. Kripto para dolandırıcılığı suçlarına konu her senaryoda, işlenen her bir suçta mağdurların fazlalığı cumhuriyet savcılarının iş yüklerini ve soruşturmayı tamamlama süreçlerini ağırlaştırmaktadır, buna rağmen devletimizin soruşturma makamları kripto para mağduriyetleri üzerine failleri yakalamak ve yargı önüne çıkarmak için hızlı şekilde aksiyon almaktadırlar. Faka ülkemizdeki mağduriyetlerin azaltılması açısından kripto para piyasasına yönelik denetimlerin artırılması ve mağduriyetlerin oluşmasını engelleyen düzenlemeler yapılmalıdır.

Gündemde “ kripto para vurgunu” olarak gelen birçok haberde mağdurların sayısının fazlalığına ek olarak dolandırılan paraların miktarı da oldukça dikkat çekmektedir. Hem ülkemizde hem de diğer ülkelerde haberlere göre mağdurlardan tek bir kalemde toplanan paralar 500 milyon TL’yi bulabilmektedir. Kripto para dolandırıcılığının belki de en tehlikeli yöntemlerinden birisi failler tarafından internet ortamındaki merkeziyetsiz dijital ağlar vasıtası ile çok fazla sayıda kişiye, çok kısa sürede ulaşılması ve mağdurların iradelerinin sakatlanarak paralarının kısa süre içinde faillerin eline geçirilmesidir. Sahte uygulamalar ve çekiliş dolandırıcılığı gibi dijital platformlar üzerinden yapılan dolandırıcılıkların birçok çeşidi kripto para vaadi verme ve kazanma şeklinde kripto para dolandırıcılığına dönüşebilmektedir. Kısaca bu yöntemler şöyle sayılabilir;

• Kripto para satma vaadi ile dolandırıcılık faaliyeti
• Uygulamalar ile kullanıcıların Kripto para hesaplarına erişmek suretiyle dolandırıcılık
• Kripto para ticareti uygulama sahiplerinin kendi tekelinde bulunan kripto paralar üzerinde manipülatif faaliyetler yürütmesi

Kripto Para Dolandırıcılığı Yöntemleri

Kripto para dolandırıcılığında kullanılan en sık yöntemlerin başında; “Sosyal Mühendislik, Zararlı Yazılım, Phishing(Oltalama) Saldırıları, Bilgisayardaki Verilerin Hacklenmesi ile Veriler Karşılığında Kripto Para Talep Edilmesi, ICO (ilk kripto para arzı) Yoluyla Yapılan Dolandırıcılık Eylemleri ve Dolandırıcılık Amacıyla Kurulan Kripto Para Alım Satım Platformları” gelmektedir. Merkezi Birleşik Krallıkta bulunan Uluslararası Siber Güvenlik Şirketi Kaspersky’nin belirttiği üzere, kripto para dolandırıcılığı yaygın olarak mağdurları aldatmak maksadı ise sahte web siteleri yaparak, sahte kripto para ticaret platformları açarak veya resmi kripto cüzdanlarının sahte versiyonlarını üreterek yapılabilmektedir. Sahte kripto sitelerinin iki genel amacı mevcuttur, bunlardan biri kişilerin kimliklerini, kripto cüzdanlarının parolalarını ve finansal bilgilerini ele geçirmek, diğeri ise hırsızlıktır. Hırsızlık amacında faillerin kurduğu sahte web sitesi mağdurların düşük meblağlı para çekmenize izin vermekte, mağdurlar para kazandıkça siteye daha fazla para yatırdığında ise para çekmek istendiğinde sitenin kapanması yahut talebin reddedilmesidir.

• Sahte Web Siteleri (Phishing, Oltalama): Dolandırıcılar, kendilerini güvenilir kripto para şirketi olarak tanıtabilecek veya başka bir şirketin web sitesi taklidi yapabilecek web siteleri oluşturarak, kişilerin güven duygusundan yararlanmaktadırlar. Bu siteler aracılığıyla da sizin gerçek kripto para cüzdan şifrelerinizi (özel anahtar) ele geçirebilmekte veya kendi cüzdanlarına aktarım yapmanızı sağlayabilmektedirler. “Honeyspot” yöntemlerinden birisi olan bu kripto para dolandırıcılık yöntemine karşı yatırımcıların da dikkatli olması gerekmektedir. Geçtiğimiz günlerde “Coinbase” kripto para borsası taklit edilerek oluşturulan sahte web sitesi üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılık buna bir örnektir.

• Kimlik Avı Kripto Para Dolandırıcılığı: Sahte web sitesine benzer şekilde web sitesi, e-posta, SMS gibi yöntemlerle doğrudan kişinin cüzdan şifresinin hedeflenerek şifrelerinin ele geçirilmesi yöntemidir.

• Pumb – Dump Dolandırıcılılığı: Bu yöntem en sık gerçekleştirilen kripto para dolandırıcılığı yöntemidir. Özellikle kripto para telegram grupları üzerinden kişilerin bir projeye ön satış veya coin’e yatırım yapmaya yönlendirme ve bu şekilde yalanlarla / vaadlerle / güven duygusuyla kişilerin paralarını alarak dolandırma yöntemidir.  “Rug-pull” yöntemi olarak da adlandırılabilecek bu yönteme karşı da yatırımcılar oldukça dikkatli olmalıdırlar. Scam projelerde karşılaşılan bu yöntem, kişilerin güven duygusundan yararlanır. “Bitrola kripto para dolandırıcılığı, Latinum dolandırıcılığı, OneCoin kripto para dolandırıcılığı da bu yöntemler arasındadır. Yine “Addex Coin” projesi ile yüzlerce kişi bu yöntem ile dolandırılmıştır.

• Zararlı Yazılım (Trojan, Virüs) Kripto Para Dolandırıcılığı: Yine sık karşılaşılan bu dolandırıcılık yönteminde, kişilerin doğrudan kripto cüzdan şifrelerinin ele geçirilmesi hedefi vardır. Şifreler blokzincir sisteminde uzaktan hacklenemese de, şifrelerin bir yere kaydedilmesi ve bu kayıtlara uzaktan zararlı yazılımlar ile ulaşılması mümkündür. Birçok NFT ve kripto paralar bu şekilde geçmişte ele geçirilmiştir.

• Kâr / Yatırım Vaadi İle Dolandırıcılık: Forex yatırım vaadi kripto para dolandırıcılığı gibi bu yöntemde, kişilerin 1X yatırım ile 10X, 50X kâr kazanacakları sisteme eklemek gibi vaadlerle kripto paralarını bir uygulamaya / cüzdana yatırmalarını sağlanması ile gerçekleştirilen dolandırıcılıktır.

• Kripto Para Borsası Dolandırıcıları: Yine son yıllarda haberlerde sıklıkla karşılaştığımız dolandırıcılık yöntemidir. Güvenli bir kripto para borsası izlenimi oluşturarak kişilerin bu borsaya yatırım yapmasının sağlanması ve sonrasında borsadaki likiditenin haksız olarak borsa yöneticileri tarafından çekilmesi kripto para dolandırıcılık yöntemidir. Thodex dosyası, FTX kripto para davası bu dolandırıcılık örneklerindendir.

• Sahte Kripto Para Yöntemi ile Dolandırıcılık: Yine olmayan ve listelenmemiş bir kripto para birimi / projesi görünümü ve ileride bu kripto paraların çok değerleneceği izlenimi ile gerçekleştirilen bu dolandırıcılık yöntemi, “S-Coin , First-Coin” gibi dolandırıcılık haberleri ile piyasada görülmüştür.

• Coin Yazılım Açığından Faydalanma Yöntemi: Coin proje yazılımının açıklarının kullanılarak kişilerin dolandırılması yöntemidir. Bu yöntemde kişilerin cüzdan adresleri elde edilerek, bilinen bir projedeki açıklardan faydalanılmaktadır. Örneğin “Tronlink” coini üzerinden kişilerin “Tronlink Pro” isimli bir uygulamaya yönlendirilmesi ve bu uygulama üzerinden TRX coini başka Coin’e dönüştürme aşamasında, yatırımcının açık anahtarını bilen dolandırıcıların da yazılım hatasından faydalanarak dönüştürme sonucu Coinlerin kendi cüzdanlarına yönlendirilmesi, son günlerde karşılaşılan bir dolandırıcılık yöntemidir.

Kripto para konulu dolandırıcılık yöntemlerinden bir diğeri de belirli bir coinin bir e-posta zinciriyle ya da Twitter, Facebook veya instagram gibi sosyal medya platformu aracılığıyla dolandırıcılar tarafından reklamının yapılması, ardından bu coinin fiyatının çok kısa bir süre içinde aşırı yükseltilmesi, coinin fiyatının aşırı yükseldiğini gören ve yüksek gelir beklentisi olan mağdurlar coini aldıktan sonra da coinin fiyatının dibe çakılmasının sağlanmasıdır. Böylece mağdurların ciddi miktarda parası dolandırıcıların eline geçmektedir.

Kripto Para Dolandırıcılığı Suçu Cezası Nedir?

Kripto para dolandırıcılığı TCK bakımından nitelikli dolandırıcılık olup, cezası üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıdır. Kripto para dolandırıcılığı cezası TCK 158. madde kapsamında verilir. Ülkemizde yakın zamana kadar kripto para ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmayıp, son zamanlarda yapılan düzenleme ise yalnızca ödemelerde kripto paraların kullanılmasının yasaklanmasına ilişkindir. Kripto para dolandırıcıları yukarıdaki başlıca yöntemleri kullanmak suretiyle dolandırıcılık suçunun ana unsuru olan hile ile yani nitelikli yalanlar. la mağdurları aldatmakta, böylece dolandırarak paralarını almaktadırlar Elbette kripto para dolandırıcılarının işledikleri bu suçların karşılığı TCK’nın 158/1-f maddesinde yer alan Bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle nitelikli dolandırıcılıktır. Madde metninde yer alan nitelikli dolandırıcılık suçunun karşılığı üç yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır ancak söz konusu cezaların ağırlığı bizce dolandırıcıları caydırmaktan uzaktır. Üstelik birçok dolandırıcılık eyleminden farklı olarak kripto para dolandırıcılığı suçunun mağdurlarının sayısı tek bir eylemle dahi binler ve hatta onbinleri bulabilmektedir.

16 Nisan 2021 tarihli ve 31456 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” yayınlanmış ve bu yönetmelikte kripto varlıkların, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamayacağı, kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamayacağı, ödeme hizmeti sağlayıcılarının, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı bir şekilde iş modelleri geliştiremeyeceği ve bu tür iş modellerine ilişkin herhangi bir hizmet sunamayacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı yönetmelikte ödeme ve elektronik para kuruluşlarının, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemeyeceği de belirtilmiştir. Kripto para piyasasına yönelik denetimlerin artırılmasına yönelik düzenlemelerin yapılacağı ve bu hususları karşılayan kanunların çıkarılacağı bir süredir gündemdedir. Temennimiz bu hususta çıkarılacak geniş kapsamlı yasalar ışığında kripto para dolandırıcılığının önünün kesilmesi, yahut hiç olmazsa mağduriyetlerin azaltılmasıdır.

Kripto Para Dolandırıcılığında Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması (TCK 158/1-F)

TCK’nın 158/1-f maddesinde dolandırıcılık suçunun cezasını arttıran birinci hal, dolandırıcılık suçunun bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesidir. Bilişim Ağı Hizmetlerinin Düzenlenmesi ve Bilişim Suçları Hakkında Kanun Tasarısı’nın ikinci maddesinde belirtildiği üzere, bilişim sistemi, bilgisayar, çevre birimleri, iletişim altyapısı ve programlardan oluşan veri işleme, saklama ve iletmeye yönelik sistemdir. “Bilişim” sözcüğü ise Fransızca “informatige” sözcüğünün Türkçe karşılığı olup, “verileri toplayıp yerleştirdikten sonra bunları otomatik işlemlere tabi tutma imkanı veren manyetik sistemler” olarak tanımlanmak tadır.

Önceden belirtildiği üzere, dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için failin hileli davranışlarla mağdurun iradesini sakatlayarak ondan kendisi ne ya da başkasına yönelik bir menfaat elde etmesi gerekmektedir. Dolandırıcılık suçunda bilişim sistemlerinin araç olarak kullanıldığının kabulü için ise dolandırıcılık suçunun faillerinin gerçek kişilerin iradelerini sakatlamaya yönelik hileli davranışlarını bilişim sistemleri aracılığıyla gerçekleştirilmesi zorunludur. Örneğin Facebook sayfasının şifresini kırarak ilgili adresteki kişilerle sayfa sahibiymiş gibi yazışmak ve bu kişileri aldatarak onlardan parasal menfaat sağlamak dolandırıcılık suçunun bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılarak işlenmesi suçunu oluşturur.

“Bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması” suretiyle işlenmesi tabiri ile, yalnızca bilgisayar aracılığıyla işlenen suçlar anlaşılmamalıdır; zira bu terim üst ve kapsayıcı bir alanı ve yeni teknolojik ilerlemeleri de içermektedir. TCK’nın 158/1-f maddesinin oluşabilmesi için tüm dolandırıcılık suçlarında olduğu gibi gerçek kişiye yöneltilmiş hileli bir davranışın varlığı zorunludur. Bu sebeple örneğin birinin kendisini fazla mesai yapmış gibi göstererek bilgisayar üzerindeki verilerde değişiklik yapıp haksız kazanç elde etmesinde hileli davranış gerçek kişiye yöneltilmiş olmadığı için söz konusu eylem dolandırıcılık suçu kapsamında sayılmayacaktır.

Yaşadığımız modern çağda bilişim sistemleri ve veri iletiminin gün geç. tikte daha yoğun şekilde kullanılması bilişim suçlarının da işlenme oranını arttırmakta, ayrıca yeni bilişim suçu işlenme şekillerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bilişim Sistemlerini Kullanarak Yapılan Dolandırıcılık “Oltalama (yemleme), Satın Alma Dolandırıcılığı, Arkadaş Dolandırıcılığı, Banka Hesap Detaylarının Değiştirilmesi, Güncellenmesi Dolandırıcılığı, Truva Yazılımlar (trojan), Tuş Ve Ekran Kaydediciler (Keylogger ve Screenlogger), Wi-fi Dolandırıcılığı ve Pop-up Ekranlar” Kullanılarak Yapılabilmektedir.

Kripto Para Dolandırıcılığı Avukat

Kripto paranın son yıllarda artan bilinirliği sebebi ile çoğu mahkeme bu hususta bilgi sahibi değildir. bu sebeple kişiler mahkemelere başvurduklarında çoğu zaman olumlu dönütler alamamakta davalar lehe sonuçlanmamaktadır. Bu sebeple kişilerin olayların doğru bir şekilde aydınlatılabilmesi için durumu bütün delillerle net bir şekilde ortaya koyabilmesi ve gerektiğinde alanında uzman bir avukat ile süreci ilerletmesi gerekmektedir.

Kripto para dolandırıcılığı, kripto para birimleri veya kripto para piyasalarıyla ilgili sahtekarlık veya aldatma amaçlı faaliyetlerdir. Bu tür dolandırıcılık vakaları, kripto para birimlerinin hızla popüler hale gelmesiyle birlikte artmıştır. Dolandırılan yatırımcılar, dolandırıldıklarını anladıkları anda Savcılıklara suç duyurusunda bulunmalı ve dosyayı takip etmelidirler. Ayrıca bu durumlarda maddi ve manevi tazminat davası da açılmalıdır. Burada özellikle kripto para mağdurlarının yatırım sürecinde ve sonrasında, dolandırıcıların kimliğinden, yatırım vaadlerine kadar tüm delilleri ellerinde tutmaları önem arz etmektedir.