Sözleşmeler hukuku temel prensibi tarafların edimlerini karşılıklı olarak yerine getirmesine dayanmaktadır. Bu bağlamda eğitim ücretini yatırarak karşı taraftan öğrenim alma konusunda haklı bir beklenti içine giren tarafın birtakım hakları gündeme gelecektir. Kapatılan eğitim kurumlarından eğitim ücretlerinin geri alınması bu kapsamda borçlar hukuku anlamında bir borç niteliğindedir ve iade edilmelidir. Güncel olarak kapatılan eğitim kurumlarından yatırmış oldukları eğitim ücretlerini alamayanlar farklı durumlardaki kişiler olarak ayrılmakta ve bu kişilerin yatırdıkları eğitim ücretlerini geri almak için izlemeleri gereken hukuki prosedür de değişmektedir. Gündemde olan kapatılan eğitim kurumlarını ve eğitim ücretlerini şu şekilde kategoriye edebiliriz:
- Olağanüstü Hal Döneminde KHK ile kapatılan üniversiteler nedeniyle kaydı başka üniversitelere alınanların yatırdıkları eğitim ücretleri
- Olağanüstü Hal Döneminde KHK ile kapatılan ilköğretim ve liselere önceden yatırılan eğitim ücretleri
- Bazı özel eğitim kurumlarına yatırılan eğitim ücretlerinin özel eğitim kurumunun başka bir kuruma devri sonucunda eğitim ücretinin akıbeti
Kapatılan okullara ödenen paraların iadesi 2020 yılında aşağıdaki açıklamalar doğrultusunda tahsil edilebilir. Kapatılan kurumlardan alacağı olanlar 2020 yılı için bu makalemizi okumaları önerilir. Konuyu detaylı incelemekte fayda var.
Olağanüstü Hal Döneminde KHK İle Kapatılan Üniversiteler Nedeniyle Kaydı Başka Üniversitelere Alınanların Yatırdıkları Eğitim Ücretleri
Olağanüstü hal döneminde FETÖ/PDY terör örgütü ile irtibat ve iltisakı bulunan eğitim kurumları KHK ile kapatılmıştır. Bu durumda ortaya üniversitede okumakta olan öğrencilerin eğitim-öğrenimlerin nerede devam edeceği sorunu çıkmıştır. O dönemde çıkarılan 667 sayılı OHAL KHK’sının “Kapatılan eğitim kurum ve kuruluşlarına ilişkin tedbirler” başlıklı 2. maddesinin 4. fıkrasında; “Kapatılan yükseköğretim kurumlarında kayıtlı öğrenciler, Yükseköğretim Kurulu tarafından Devlet üniversitelerine veya vakıf üniversitelerine yerleştirilir.” şeklinde hüküm ile öğrenimi devam eden öğrenciler için çözüm yolu getirilmiştir. Ancak hükmün devamında “Bu şekilde yerleştirilen öğrenciler, mezun oluncaya kadar vakıf yükseköğretim kurumlarına ödemeleri gereken ücretleri ilgili üniversiteye ödemeye devam ederler.” hükmüne yer verilmiştir.
KHK ile düzenlenen bu konu 6749 sayılı Olağanüstü Hal Kapsaminda Alinan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’nun 2. maddesinde kabul edilmiştir. Dolayısıyla KHK ile kapatılan üniversite öğrencileri Devlet veya vakıf üniversitelerine yerleştirilmiştir.
OHAL döneminin ardından bu konudaki hukuka aykırılıklar dillendirilmeye başlanmış ve bu hükmün Anayasa ile koruma altına alınan kamu yararı, hukuki güvenilirlik, kanun önünde eşitlik, eğitim ve öğrenim hakkına aykırılık teşkil ettiğinden bahisle Anayasa Mahkemesine norm denetimi yolu ile iptal talebinde bulunulmuştur.
Anayasa Mahkemesi’nin 24.07.2019 tarihli 2016/205 Esas ve 2019/63 Karar sayılı değerlendirmede “Anayasa’da yer alan eğitim ve öğrenim hakkının kamu otoritelerine kişilerin eğitim ve öğrenim almasını engellememe ödevini yüklediğini, eğitim ve öğrenim hakkının belli bir zamanda mevcut olan eğitim kurumlarına erişim sağlanmasını ve bu eğitim kurumlarına devam edebilmeyi de teminat altına aldığını, eğitim ve öğrenim hakkının kamu yararı gözetilerek sınırlandırılabileceğini, ancak bu sınırlandırmanın Anayasa’nın 13. Maddesi gereğince yalnızca kanunla ve demokratik toplumda gerekli olduğu ölçüde yapılabileceğini, kanun önünde eşitlik ilkesi gereğince aynı durumda bulunan kişilerin kanunlar önünde aynı işleme bağlı tutulmaları gerektiğini, kapatılan vakıf yükseköğretim kurumlarında kayıtlı öğrencilerin yerleştirildikleri yükseköğretim kurumuna ücret ödemeye devam etmelerinin eğitim ve öğrenim hakkını sınırlandırdığını”
belirterek kayıt yaptırdıkları yılda yapılan sınavda aldıkları puana eşit ya da daha düşük puanla öğrenci kabul eden devlet üniversitelerine yerleştirilen öğrencilerin o devlet üniversitesini tercih etme şansı varken tercih etmediği ve kapatılan vakıf üniversitesini tercih ettiği ve fakat buna rağmen ücret ödemeye devam etmesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna kanaat getirmiştir. Bu itibarla puanı eşit veya daha düşük Devlet üniversitelerine yerleşenler yönünden ilgili maddenin iptaline karar vermiştir.
Anayasa Mahkemesinin vermiş olduğu yukarıda bahsedilen iptal kararı 31.10.2019 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kapatılan vakıf üniversitelerinde öğrenim görüyorken kurumun kapanması nedeniyle kendi puanına eşit veya daha düşük bir puanlı Devlet üniversitesine yerleşmiş olanlar bu tarihten itibaren ödemiş oldukları eğitim ücretlerinin iadesini ödeme yaptıkları Devlet üniversitesine başvuruda bulunarak isteyebilirler. Devlet üniversitesi bu başvuruya 60 gün içinde cevap vermezse ya da 60 gün içinde olumsuz cevap verirse bu cevabın tarafınıza tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde İdare Mahkemelerinde dava açma hakkınız bulunmaktadır. KHK ile kapatılan üniversiteler ücret iadesi idari dava yoluyla tahsil edilecektir.
Olağanüstü Hal Döneminde KHK ile Kapatılan İlköğretim ve Liselere Önceden Yatırılan Eğitim Ücretleri
15 Temmuz sonrası FETÖ/PDY terör örgütü ile irtibat ve iltisakı tespit edilen okullar 670 sayılı KHK ile kapatılmıştır. Bu KHK ile kapatılan kurumların devir işlemlerine ilişkin düzenlemeler 5. maddede düzenlenmiştir. Bu madde hükmüne göre kapatılan eğitim kurumlarının borçlarının ödenmesinde takip edilecek sıra şu şekildedir:
- Malvarlığının aynından doğan vergi borçları,
- Rehinli alacaklar,
- Çalışanların sigorta primleri,
- Kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçlar,
- Enerji, iletişim ve su kullanım borçları,
- Çeşidine bakılmaksızın beş yüz Türk Lirasını geçmeyen borçlar ve
- Diğerleri
şeklinde sıralama esas alınır. Bu sıralama esasına göre eğitim kurumlarına eğitim ücreti yatırıp söz konusu eğitim ücretlerinin iadesinin istemi talebi en son sırada değerlendirilecektir.
Söz konusu eğitim kurumlarının kapatılmasına karar verilen 670 sayılı KHK 17 Ağustos 2016 tarihinde yürürlüğü girmiştir. İlgili KHK’nın 5. maddesinin 4. fıkrasına göre; “Birinci fıkra kapsamında tespite konu edilebilecek borç ve yükümlülüklere ilişkin olarak hak iddiasında bulunanlarca bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış günlük hak düşürücü süre içerisinde ilgili idaresine kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle müracaat edilir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak kapatma işlemlerinde ise altmış günlük süre kapatma tarihinden itibaren başlar.” Bu hüküm uyarınca kapatılan eğitim kurumlarından eğitim ücretlerini talep edecek olanlar 17 Ağustos 2016 tarihinden itibaren 60 gün içinde yani 16 Ekim 2016 tarihine kadar Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Maliye Bakanlığına başvuruda bulunmalı idi.
Ancak kapatma işlemi bu maddenin yürürlük tarihinden sonraki bir tarih ise yine kapama tarihinden itibaren idareye 60 gün içinde başvuru yapmak suretiyle eğitim ücretinin iadesi talep edilebilmektedir. İdare bu başvuruya 60 gün içinde cevap vermezse ya da 60 gün içinde olumsuz cevap verirse bu cevabın tarafınıza tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde İdare Mahkemelerinde dava açma hakkınız bulunmaktadır.
Kapatılan okullar para iadesi 2020 yılı için bu prosedür takip edilmelidir. Bu prosedür takip edilmeden paranın tahsil edilmesi mümkün değildir. Şayet kapatılan okul ödemeleri devam ediyorsanız hizmet almadığınız için ödeme yapmayınız.
Bazı Özel Eğitim Kurumlarına Yatırılan Eğitim Ücretlerinin Özel Eğitim Kurumunun Başka Bir Kuruma Devri Sonucunda Eğitim Ücretinin Akıbeti
Gündemde sıklıkla yer alan bazı eğitim kurumlarının borçları nedeniyle kapanma seviyesine geldiğine ilişkin haber ve bilgiler, bu kurumlara sonraki dönemlere ait eğitim ücretlerini yatırmış olan velilerin eğitim ücretlerinin iadesini ne şekilde alacakları konusunda endişeye düşürmüş durumdadır. Ancak gündemde adı geçen eğitim kurumları tamamen kapatılmış olmayıp başka kurumlara devredilmek suretiyle eğitim ve öğrenim vermeye devam etmektedir.
Kurumun adının değişmesi, bünyesinde yapılan bir takıp fiziki değişiklikler durumu değiştirmez. Bu nedenle söz konusu kurumlar eğitim ve öğrenim vermeye devam ettiklerinden dolayı söz konusu kurumda öğrenim gören öğrencinin eğitim ücretinin iadesi mümkün olmadığı gibi öğrencinin kaydını almak suretiyle eğitim ücretinin iadesi talebi ise devralan yeni kuruma karşı başvuru yoluyla yapılabilmektedir. Kapatılan eğitim kurumlarından eğitim ücretlerinin geri alınması hususunda avukatlık hizmeti almak istiyorsanız iletişim bölümünden irtibat kurabilirsiniz.
