Gri Sigorta A.Ş.’nin 28.11.2023 tarihinde 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 20’nci maddesi ve Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Mali Bünyelerine İlişkin Yönetmelik’in 13’üncü maddesi kapsamında Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından mali bünye zafiyeti nedeniyle tüm branşlarda yeni sigorta sözleşmesi akdetme ve uzatma yetkisi kaldırılmıştır. Bu karar sonucunda şirketin sigorta portföyünün idaresi Güvence Hesabı’na bırakılmıştır. Yapılan inceleme neticesinde şirketin mevcut varlıklarıyla yükümlülüklerini karşılayacak düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Gri Sigorta A.Ş.’nin mali yapısındaki bozukluktan kaynaklı şirket bünyesinde sigortalı bulunanların, acentelerin ve iş ortaklarının meydana gelecek hasarlarda yaşayacağı mağduriyeti asgari düzeye indirmek amacıyla sigorta sözleşmelerinin iptal edilmesi yoluna gidilmiştir. İptal işlemleri sebebiyle Türkiye Sigorta Birliği nezdinde yürütülen çalışmalar ve sigorta şirketlerinin de katkılarıyla, Gri Sigorta A.Ş. bünyesinde sigortalı bulunanların teminatsız kalmaması amacıyla diğer sigorta şirketlerinden yeni poliçe satın almaları sürecinde iptal edilen sigorta poliçelerine ilişkin iptal priminin yarısı tutarında Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi bünyesinde “indirim kuponu” tanımlanmıştır. Ancak yine de Gri Sigorta A. Ş bünyesinde sigortalı olan ve devir tarihi öncesine ilişkin hem araç hem de bedeni maddi manevi zarar talepleri için nereye başvurulacağı sorunu ortaya çıkmıştır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık  olarak bu makalemizde Gri Sigorta mağdurlarının hukuki hakları üzerinde durmaya çalışacağız.

Gri Sigorta Mağdurları Ne Yapacak?

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) Gri Sigorta Anonim Şirketine El koymuş ve mevcut şirketin tüm varlıklarının güvence hesabına devredilmiştir. Devir öncesinde kaza yapan araçların sigorta veya kaskolarının başvuruları için Gri Sigorta A.Ş nin sorumluluğu Güvence Hesabına devredilmiş olup artık bu kapsamda mağduriyet yaşayan kişilerin başvurularını Güvence Hesabına yapması gerekmektedir.  Örneğin yapılan bir kazadan kaynaklı hem araç hem de bedeni maddi manevi zarar talepleri Güvence Hesabından talep edilecektir.

Gri Sigorta A.Ş.’nin devredilmesi sebebi ile iptal edilen Gri Sigorta Mağdurları kasko ve sigorta poliçelerinin iadesi talepleri de Güvence hesabına yapılmalıdır. Güvence hesabı tarafından sigortalıların mağduriyetleri giderilmezse dava yolu ile zararın giderilmesini talep hakkı doğacaktır.

Gri Sigorta A.Ş Neden Battı?

Gri Sigorta Anonim Şirketi’nin (https://grisigorta.com.tr/) mali gücü bir süredir sigortalıların hak ve menfaatlerini tehlikeye düşürecek derecede zayıflamış olup, bakanlıkça alınan mali bünyenin güçlendirilmesine ilişkin birinci aşama tedbirlerinin şirketçe etkili bir şekilde uygulanamamış olması sebebiyle şirketin mali gücü giderek zayıflamıştır. Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Mali Bünyelerine İlişkin Yönetmeliğin 13. Maddesi hükmüne göre daha önce şirkete uyarı yapılmasına veya birinci aşama tedbir talep edilmiş olmasına bakılmaksızın;

• Şirketçe bu Yönetmeliğin 12 nci maddesi kapsamında talep edilen hususların yerine getirilmemesi veya bu tedbirlerin uygulanmasına rağmen mali bünyedeki zayıflamanın devam etmesi,
• Şirketin mali bünyesindeki zayıflamanın herhangi bir suretle düzeltilmesine imkan bulunmadığının tespit edilmesi,
• Şirketin ödemelerini tatil etmesi,
• Ödenmemiş sermaye hariç şirket özsermayesinin şirket için gerekli özsermayenin üçte birinin altına düşmesi, hallerinde Bakan ikinci aşama tedbirler olarak ayrıca;

• Sigorta ve  emeklilik şirketlerinin faaliyette bulunduğu sigorta branşlarından, reasürans şirketlerinde ise sigorta gruplarından birine veya tamamına ait sigorta portföyünü teminat ve karşılıkları ile birlikte başka şirket veya şirketlere devretmeye, devralacak şirket bulunamadığı takdirde ise devredilecek portföyün tasfiyesine yönelik her türlü tedbiri almaya,
• Branşlar itibarıyla sigorta portföyünü sınırlandırmaya,
• Mali bünyeyi zayıflatan karar ve işlemlerin yönetime ait olması halinde ilgili yönetim veya denetim kurulu üyelerinden bir kısmını veya tamamını görevden alarak veya  bu kurullardaki üye sayısını artırarak bu kurullara üye atamaya,
• Şirket yönetiminin kayyuma devredilmesini talep etmeye,
• ğ)  Şirketin tasfiyeye gitmesini istemeye,
• Şirketin tüm branşlarda veya ilgili branşlarda yeni sigorta sözleşme akdetme ve temdit yetkisini kaldırmaya,
• ı)  Şirketin ruhsatlarını iptal ve varlıklarını bloke etmeye,
• Mali bünyenin güçlendirilmesine yönelik benzeri diğer tedbirleri almaya,

Gri Sigorta Şirketinin mevzuata aykırı eylemleri, kötü yönetimi ve mali bünyedeki zayıflık Sigorta Kanunu 20’nci maddesi ile Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Mali Bünyelerine İlişkin Yönetmelik’in 13’üncü maddesinin uygulanmasını gerekli kılmıştır. Gri Sigorta’ya Yönetmelik’in 13. Maddesi kapsamında uygulanan tedbirler Şirketin tüm branşlarda veya ilgili branşlarda yeni sigorta sözleşme akdetme ve temdit yetkisini kaldırmak, şirketin yönetim kurulunu görevden almak ve yeni kurul üyeleri atamak ve sigorta portföyünün idaresini Güvence Hesabına bırakmak olmuştur.

Gri Sigorta Mağdurları Nerelere Başvurabilir?

Hukuk sisteminin amaçlarından biri hak kaybının yaşandığı durumlarda hukuk kuralları çerçevesinde yaşanan hak kaybını gidermektir. Bu bağlamda Gri Sigorta Şirketi mağdurlarının hakları da hukuk düzenimiz tarafından korunması için gerekli çalışmalar yapılmış ve kişilerin mağduriyetinin giderilmesi için önlemler alınmıştır. Bu önlemlerin en büyüğü Gri sigorta mağdurlarının zararlarının Güvence Hesabı kapsamında ödenecek olması ve kişilerin muhatap olarak Güvence Hesabını alabilecek olmasıdır.

Gri Sigorta şirketi sebebi ile mağdur olan kişilerin yaptırdıkları zorunlu sigortalar kapsamında sigorta şirketinin kendilerine ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlar için vakit kaybetmeksizin Güvence Hesabına başvurması gerekmektedir.  Sigorta Kanununun 14. Maddesi hükmünce mali bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi halinde sigortalılar maddi ve bedensel zarar alacakları için sigorta poliçelerinin yönetiminin bırakıldığı Güvence Hesabına başvurabilirler. Gri Sigorta mağdurlarının da Güvence Hesabına başvurmaları bu kanun gereğidir. .

Güvence Hesabı Nedir?

14.06.2007 gün 26552 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe konulan 03.06.2007 gün 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun “Zorunlu sigortalar” başlıklı 13. maddesi 1.fıkrasında “Bakanlar Kurulu, kamu yararı açısından gerekli gördüğü hallerde zorunlu sigortalar ihdas edebilir” denildikten sonra “Güvence Hesabı” başlıklı 14. maddesi ile zorunlu sigortalara ilişkin olarak koşulların oluşması halinde ortaya çıkan zararların bu sigortalarla saptanan geçerli teminat miktarlarına kadar karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde oluşturulmuştur.

Sigortacılık Kanunu’nun 14. maddesinden anlayabildiğimiz kadarıyla tüm zorunlu sigortalar güvence kapsamındadır. Buna göre, aşağıda açıklanacak koşulların oluşması durumunda, (trafik ve taşıma kazalarıyla ilgili) şu sigorta türleri için Güvence Hesabına başvurulabilecektir:

• Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası
• Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası
• Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası (Yeni düzenlemede Trafik Sigortasının yolcular için olan dilimi)
• Yeşil Kart Sigortasıyla ilgili Motorlu Taşıt Bürosu ödemeleri

Gri Sigorta Mağdurları Güvence Hesabına Başvurabilir Mi?

Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası’ndan yararlanma olanağının ortadan kalkmış olması durumunda, Güvence Hesabına başvurma koşullarına bakacak olursak;

• Kazaya neden olan motorlu aracın kimliği belirsiz ise,
• Kaza sırasında geçerli poliçesi yoksa veya eksikse,
• Poliçeyi düzenleyen sigorta şirketi iflas etmişse veya ruhsatı iptal edilmişse,
• Çalınan veya gaspedilen araçlardan dolayı işleten sorumlu tutulamıyorsa,

Bu durumlarda (daha önce Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabında olduğu gibi) yeni Güvence Hesabına başvurularak olay tarihindeki güvence tutarlarıyla sınırlı olarak tazminat istenebilecektir. Gri Sigorta şirketine devletin el koyması sebebiyle Gri sigorta mağdurlarının Güvence Hesabından faydalanabilmesi mümkündür.

Güvence Hesabına Hangi Durumlarda Başvurulabilir?

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 14. maddesi 2. fıkrasında Güvence Hesabı’na başvurma koşulları açıklanmıştır. Kanun’a göre Güvence Hesabı’na şu durumlarda başvurulabilecektir:

• Sigortalının tespit edilememesi durumunda kişiye gelen bedensel zararlar için,
• Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar için,
• Sigorta şirketinin mali bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlar için,
• Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde, kişiye gelen bedensel zararlar için,
• Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunca yapılacak ödemeler için,

Güvence Hesabı’na başvurulabilecektir. Bakanlar Kurulu, gerekli gördüğü hallerde, eşyaya gelecek zararların kısmen veya tamamen Hesaptan karşılanmasına karar vermeye yetkilidir.

Güvence Hesabına Başvuru İçin Gereken Belgeler Nelerdir?

Güvence hesabına başvuru, Güvence Yönetmeliğinde istenen belgelerle birlikte Güvence Hesabına hitaben yazılan dilekçelerle veya Güvence Hesabının resmi internet sitesi üzerinden yapılabilir. Güvence hesabına başvuru sırasında istenilen belgeler ise şunlardır:

• Vekil ile başvuru yapılacaksa Vekaletname
• Kişisel verilerin işlenmesine yönelik rıza beyanı
• Kaza tespit tutanağı, ifade tutanakları, varsa bilirkişi raporu, keşif zaptı veya mahkeme kararı
• Kaza tarihindeki sağlık kurulu raporu
• Epikriz raporu
• Genel adli muayene raporu
• Tüm tetkik ve tedavilere ilişkin raporlar
• Mağdura ait güncel SGK hizmet dökümü belgesi ile varsa hesap tarihi itibarıyla son gelir durum belgesi
• Veraset İlamı (Destekten yoksun kalma tazminatı için)
• Ölüm belgesi ve ölü muayene otopsi raporu (Destekten yoksun kalma tazminatı için)
• Güncel vukuatlı nüfus kayıt örneği (Destekten yoksun kalma tazminatı için)
• Ölen kişiye ait kaza tarihi itibarıyla son gelir durum belgesi (Destekten yoksun kalma tazminatı için)
• Sigortacılık Kanunu’nun 14’üncü Maddesi gereği Sigorta Şirketinin mali zafiyeti durumunda bedensel zararlar dışındaki maddi zararlar için istenen belgeler ise şunlardır:
• Poliçe sureti
• Kaza tespit tutanağının resmi tasdikli sureti
• Eksper raporu
• Varsa mahkeme kararı sureti
• Hasar bedeli sigortalı tarafından ödenmiş ise ödeme ile ilgili belgelerin suretleri
• Kaza ile illiyetti gösteren diğer belgeler

Bu belgelerin temin edilmesiyle Güvence Hesabına başvurulur. Güvence hesabı başvuru incelemeye aldıktan sonra belgelerde herhangi bir eksiklik bulunmaması ve hak sahipliğinde tereddüt yoksa ödemeler yapılır.

Güvence Hesabına Kimler Başvurabilir?

Motorlu araçların neden olduğu kazalardan zarar gören kişiler, başvuru koşulları oluştuğunda Güvence Hesabına başvurabileceklerdir. Bunlar:

• Üçüncü kişiler,
• Sürücü ve yardımcıları, (mal zararları dışındaki can zararları için)
• İşletenin eşi, çocukları ve yakınları, (mal zararları dışındaki can zararları için)
• Hatır için taşınanlar

Batan, iflas eden ya da mali zafiyet nedeniyle el konulan sigorta şirketlerinin yönetimi ve mevcut mal varlığı Güvence Hesabına aktarılır. Sigorta şirketi mağdurlarının zorunlu sigortalar kapsamı ile ortaya çıkan zararları Güvence Hesabı tarafından karşılanır. Sigorta şirketi mağdurlarının zorunlu sigorta kapsamı dışındaki sigorta alacakları ise sigorta şirketinin mevcut varlıklarından karşılanır ve bu işlem de Güvence Hesabı tarafından yapılır.

Gri Sigorta Şirketi Mağdurları Dava Açabilir Mi?

Sigorta alacakları davalarında sigortalılar öncelikle sigorta şirketine başvurması gerekir. Sigortaya yapılan başvuru sonrasında sigorta şirketince cevap verilmeyen veya olumsuz cevap verilen kişiler dava yoluna başvurabilir. Başvurusu sonuçsuz kalan sigortalılar doğrudan sigorta şirketlerine karşı Asliye Ticaret Mahkemelerinde dava açma hakkına sahiptir. Yetkili Asliye Ticaret Mahkemesine dava açılmak suretiyle mağdur kişilerin zararlarını talep etmesi mümkündür.

Gri Sigorta Sigorta Kanunu m. 20’ye dayanılarak devlet tarafından el konulmuş bir sigorta şirketidir. Gri Sigortanın tüm sigorta poliçeleri ile mevcut varlıkları Güvence Hesabına devredilmiştir. Dolayısıyla Gri Sigorta sebebiyle mağdur olan kişiler sigorta şirketine karşı ileri sürebilecekleri taleplerini Güvence Hesabından talep etme hakkına sahipler.

Gri Sigorta mağdurlarının Güvence Hesabı aleyhine açacakları davalar, Türk Ticaret Kanunu madde 4 gereği ticari nitelikte davalar olarak kabul edilirler ve Asliye Ticaret Mahkemelerinde görülürler. Mağdur kişiler Güvence Hesabına karşı ileri sürdükleri taleplerinin karşılanmaması durumunda da arık Gri Sigortayı muhatap alarak değil Güvence Hesabını muhatap alarak dava açacaklardır.

Gri Sigorta Mağdurları Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvurabilir Mi?

Sigorta alacakları için sigortalıların dava açma hakkı bulunduğu gibi sigorta tahkimine başvurma hakları da bulunur. Sigorta Kanunu 30. Maddesi hükmü gereğince Güvence Hesabından faydalanacak kişiler ile Güvence Hesabı arasında doğan uyuşmazlıkların çözümü için sigorta tahkim kurumuna başvurabilirler. Sigorta tahkimine başvurabilmek için, aleyhine başvuru yapılacak sigorta şirketinin sigorta tahkim sistemine üye olması koşulu aransa da zorunlu tutulan sigortalardan kaynaklanan uyuşmazlıklar için ilgili sigorta şirketinin sigorta tahkim sistemine üye olması şartı aranmamaktadır. Sigorta tahkimine başvurabilmek için öncesinde mutlaka ilgili sigorta kuruluşuna başvuru yapılmış olması gerekir. Sigortaya başvuru yapılmaması durumunda Sigorta Tahkim Kurumuna yapılan başvurunun reddi söz konusu olmaktadır.

Gri Sigorta Mağdurları, Güvence Hesabına yapmış oldukları başvurunun reddedilmesi ya da hiç cevap verilmemesi üzerinden 15 iş günü geçmesi üzerine Güvence Hesabı aleyhine sigorta tahkim yoluna başvurabilirler. Güvence Hesabına karşı ileri sürülen talepler Sigorta Tahkim komisyonu raportörleri tarafından 15 gün içinde incelenir ve uygun görülürse hakem heyetine havale edip edilmeyeceği bildirilir. Hakem heyetine havale edilen dosyalar 4 ay içinde karara bağlanır.

Gri Sigortaya Ödediğim Primleri İade Alabilir Miyim?

Türk Ticaret Kanunu madde 1418 gereği “Sigortacının iflası hâlinde sigorta sözleşmesi sona erer. Sigortacının iflasından önce ödenmeyen tazminatlar, özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, önce 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu gereğince sigortacı tarafından ayrılması gereken teminatlardan, sonra iflas masasından karşılanır.”. Kısaca ödenen primlerle alakalı önce mağdur kişilerin güvence hesabına başvurması gerekmektedir. Yapılan arabuluculuk anlaşmasının olumsuz sonuçlanması neticesinde mağdurların Asliye Ticaret Mahkemesine dava açma hakkı bulunmaktadır.

Sigortalının sigorta sözleşmesini feshetme hakkı sigorta şirketinin ruhsatının iptal edilmesi, sigorta şirketinin iflas etmesi ve sözleşme yapma yetkisinin kaldırılması durumunda doğmaktadır. Türk Ticaret Kanunu m. 1413 gereği sigortalı iflas hariç bu olguları öğrendiği tarihten itibaren 1 ay içinde sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir. İflas durumunda ise sözleşme derhal sona ermektedir. Türk Ticaret Kanunu m. 1413 gereğince “sigorta sözleşmesi sona erdiği takdirde, Kanunda aksi öngörülmemişse, işlemeyen günlere ait ödenmiş primler sigorta ettirene geri verilir.” Bu kanun kapsamında Güvence hesabı kapsamında sigortası iptal edilen kişilerin ödemeleri Güvence hesabından talep edilebilir.