Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları ve İptal Davası

Çarşı ve mahalle bekçisi sağlık şartları kanunda tek tek düzenlenmiştir. Çarşı ve mahalle bekçisi olmak isteyen adayları sağlık şartlarını taşıması gerekir. Çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edilmek üzere yapılan Çarşı ve Mahalle Bekçiliği yazılı ve sözlü sınavlarında başarılı olan kişilerin; bekçilik sağlık şartlarını taşımadığı gerekçesiyle çarşı ve mahalle bekçisi olamayacağına dair olumsuz rapor verilmesi durumunda 60 gün içinde idare mahkemesine, yürütme durdurma istemli iptal davası açması gerekir. Bekçiliği kazanıp sağlıktan elenen ve daha sonra dava ile mesleğe dönüşü sağlanan bekçinin özlük ve parasal hakları iade edilir.

Bekçilik sağlık şartları kriterlerini sağladığını düşünüp başvuru yapan adaylar, gerekli belgeleri toplayıp Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından açılmış olan komisyona gittikten sonra doktor ve amirlerden oluşan görevlilerce ön sağlık kontrolüne tabi tutuluyor. Yönetmelikte belirtilen şartları sağlayıp sağlamadığı kontrol edilen adaylar sağlık raporları incelendikten sonra bekçi olmaya hak kazanarak mülakat aşamasına devam edebilirler.

Bekçilerin sağlık raporu nedeniyle atanmaması hali ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Nitekim Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği bekçilere Emniyet Hizmetleri Sınıfı personelin okullara girişlerinde olduğu gibi A dilimi sağlık şartlarına uygun olmak zorunluluğu getirmektedir. Bu doğrultuda bekçi adaylarının giriş raporlarında A dilimi sağlık şartlarına uygunluk yoksa, bekçilerin sağlık raporu nedeniyle atanmaması durumu ile karşı karşıya kalınabilir. Bu makalemizde Kadim Hukuk olarak “Çarşı ve mahalle bekçisi sağlık şartları” hakkında bilgi vereceğiz.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Nedir?

 Çarşı veya mahalle bekçisi, bir bölgede ya da mahallede güvenliği sağlama görevini üstlenen güvenlik görevlisidir. Türkiye Çarşı ve Mahalle Bekçileri, 1966 yılında çıkarılan 772 sayılı “Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu” ile genel zabıta ve kolluk görevlilerine yardımda bulunmak, onların bulunmadığı notalarda gereken acil önlemleri almak için oluşturulmuş teşkilattır. En büyük mülkiye amirinin emrinde çalışırlar. Emniyet teşkilatının bulunduğu yerlerde bekçi kuruşlarının mesleki amiri, polisin ilçedeki en büyük amiridir. Jandarmanın görev alanında buluna belediye sınırları içindeki bekçi kuruluşlarının mesleki amiri ise ilçe Jandarma birlik komutanıdır. Genel zabıtaya yardımcı olan silahlı bir kuruluştur.

Yerel yönetimler tarafından istihdam edilir. Bekçilerin görevleri arasında;  suçları önlemek, halkın güvenliği sağlamak ve görevli olduğu bölgede huzuru sağlamak gibi görevler bulunmaktadır. Gece saatlerinde görev yapan bekçiler; sokaklarda devriye gezer, görevli bulunduğu bölgede huzuru sağlar, gerektiğinde yetkili makamlara yardımcı olur ve karşılaşılan acil durumları yönetirler. Bekçilerin güvenlik ve huzuru sağlama görevlerinin yanı sıra trafik düzeninin sağlanması, kayıp kişilerin bulunması gibi görevleri de üstlenirler. Sorumluluklarını başarıyla yerine getiren bekçiler belirli bölgelerde devriye gezerek çalışır ve sorumlusu oldukları bölgelerin güvenliğini sağlarlar. Potansiyel suçları önceden tespit ederek suçu önlemek adına gerekli işlemleri yaparlar ve halkın güvenliğini sağlarlar.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Nasıl Olunur?

Bekçi olmak için Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı Polis Akademisi tarafından duyurulan bekçi alımına başvuru yapılması gerekmektedir. Bekçi alım ilanı resmi gazetede yayınlanması sonrasında adaylar e-Devlet veya Emniyet Genel Müdürlüğü sitesi üzerinden başvuru yapabilirler. Bekçilik ilanına başvuran kişiler, üç aşamalı sınav sürecini başarıyla tamamlamaları gerekir. Tüm süreçlerden başarılı olunması durumunda bekçi olunur. Bekçi olma şartları şu şekildedir:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
• Lise veya dengi bir okul mezunu olmak.
• Bekçilik başvurusunun yapıldığı tarihte 18 yaşını doldurmuş olmak.
• Askerlik hizmetini tamamlamış ya da tecil ettirmiş olmak.
• Başvuru yapılan il sınırları içinde 1 yıl veya daha fazla süreden beri ikamet ediyor olmak.
• Herhangi bir siyasi partiye ya da bir siyasi partinin yan kuruluşuna üye olmamak.
• Sağlık sebebi dışında herhangi bir sebebe bağlı olarak polislik mesleğinden çıkarılmamış olmak.
• Silah taşıma ve silahlı görev yapmaya hukuken bir engele sahip olmamak.
• Kamu haklarından mahrum olmamak.
• Yüz kızartıcı herhangi bir suçtan mahkum olmamak.
• Güvenlik ve arşiv araştırması sonuçlarının olumlu çıkması.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları Nelerdir?

Çarşı ve mahalle bekçisi sağlık şartları Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinde düzenlenmiştir. Bekçi alımında adayların basit nitelikteki belli kriterlerin arandığı ön sağlık aşamasının geçmesi gerekmektedir. Okulu kazanan bekçi adayları genel sağlık taraması için giriş raporları alır. Bu raporlar emniyet müdürlüklerin denetiminde yönlendirecekleri tam teşekküllü hastanelerden aldırılır. Bu hastaneler raporları hazırlarken 3 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe giren yönetmeliği esas alırlar ve bu yönetmeliğe uygun şekilde raporlarını hazırlarlar. Okula girmek için özel hastane veya sağlık ocaklarından alınan raporlar kullanılamaz.

Öncelikle bekçi olmak isteyen adaylar 2 sağlık kontrolünden geçmek zorundadır. Bunlardan ilki ön sağlık, ikincisi genel sağlık raporudur. İkisinin birbirinden farklı olduğunu belirtmekte fayda vardır. Sağlık raporunuzda öğrenci olur / olamaz şeklinde ibarelere yer verilmektedir. İlki çok detaylı yapılan bir denetim iken sonuncusu daha farklı bir uygulamaya tabidir. Genel sağlık intibak eğitiminde yapılan ve çok ayrıntıya girilen muayenedir. Hastaneye sevkiniz yapılır ve Emniyet Sağlık Şartları Yönetmeliğine göre öğrenci olup olamayacağınız raporla belirlenir.

Adayın yönetmelik şartlarına uymayan bir hastalığı varsa teşhis hanesine, hastalığı yazılır. Adayın herhangi bir hastalığı yoksa yine teşhis hanesine “Sağlam” yazılır. Sonucu itibariyle de karar hanesine “Öğrenci olur” ya da “Öğrenci olamaz” yazılmalıdır. Bekçi adaylarının ilgili yönetmelikte belirtilen A dilimi sağlık şartlarına uygun olmaları beklenir. Gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra adayın B-C-D-E dilimlerine uyduğuna, A dilimine uymadığına karar verilenler öğrenci olamayacaktır.

Bekçilik sağlık muayenesinde Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinde yer alan hususlara bakılır. Buna göre;

• Boy ve kilo: boy en az 167 cm, boy ve kilo endeksi ise 18-27 arası olmalıdır.
• Sağlık durumu: bekçi adaylarının genel sağlık durumu, fiziki ve ruhsal yeteneklerine bakılır. Bekçinin silah taşımaya engel sağlık sorunu olmamalıdır.
• Göz sağlığı: görme keskinliğinin en az 10/10 olması aranır. Ayrıca renk körlüğü veya şaşılık bulunmamalıdır.
• Kulak ve burun sağlığı: kişinin kulaklarında herhangi bir işitme kaybı bulunmamalıdır. Ek olarak burunda septum deviasyonu gibi sorunlar yaşamamalıdır.
• Ağız ve diş sağlığı
• Diğer sağlık sorunları:

1. Akciğer, kalp, damar, karaciğer, böbrek, mide, bağırsak, sinir sistemi gibi organlarda herhangi bir hastalık veya rahatsızlık
2. Mantar, parazit veya bulaşıcı hastalıklar
3. Uyuşturucu ya da alkol bağımlılığı

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları İçin İptal Davası

Adaylarda basit nitelikteki belli kriterlerin arandığı ön sağlık aşamasının geçilmesinden sonra, bekçi adayları için düzenlenecek genel sağlık taraması için, giriş raporları emniyet müdürlüklerinin denetim ve gözetiminde yönlendirecekleri tam teşekküllü hastanelerden aldırılır. Tam teşekküllü hastaneler, giriş raporlarını  3 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe giren ve 29 Eylül 2019’daki son değişiklikler uyarınca son halini alan yönetmeliğe uygun olarak düzenlerler. Özel hastane veya sağlık ocağından alınan raporlar okula girmek için kullanılamaz. Yönetmelik şartlarına uymayan bir hastalık tespit edilmesi halinde, teşhis hanesine, hastalıkla tanımı yazılır, hastalığı olmayanlar için teşhis hanesine “Sağlam” yazılır.

Bekçi sağlık rapor aşamasında sıkıntı yaşanması ve okulla ya da bekçilik adaylığından ilişiğinizin kesilmesi halinde 60 gün içinde, idare mahkemesinde yürütme durdurma istemli idari dava açılması gerekir.  Sağlık şartları nedeniyle de olsa öğrenci olamaz kararı ile ilişik kesme işlemi idari bir işlem olup idari yargı denetimine tabidir. 60 günlük süre hak düşürücüdür. Eğer bu süre içerisinde dava açılmadığı takdirde dava açma hakkı son bulur. Eğer açılan idari dava sonucunda yürütmenin durdurulması veya iptal kararı verilirse 30 gün içerisinde okul kaydı gerçekleşir.

Sağlık şartlarının tespiti ve değerlendirilmesi farklı bir uzmanlık alanıdır. Bu nedenle dava sürecinde Mahkemeler genellikle kişiyi, daha doğrusu davacıyı farklı bir devlet hastanesine sevk ederek buradan gelen rapora göre karar vermektedirler. Bununla birlikte sağlık şartlarının tespiti ve değerlendirilmesinde hastaneler de hata yapabilmektedir. Yanlış ya da hatalı teşhis ve tanılar konulabilmekte ya da Yönetmelik ekinde yer alan dilimlerde hatalar yapılabilmektedir. Farklı devlet hastanelerinden alınan raporlarda çelişkiler olabilmektedir. Bu nedenle rapor süreçleri ve işlemlerin mevzuata uygun bir şekilde yapılıp yapılmadığı konuları titizlikle takip edilip Mahkemeye uygun bir şekilde izah edilmelidir.

Çarşı ve Mahalle Bekçisi Sağlık Şartları ve İptal Davası Emsal Karar

• Danıştay 12. Dairesi bekçilerin sağlık raporu nedeniyle atanmaması ile ilgili olarak verdiği emsal kararında;

“Her ne kadar Yönetmelikte gözlerin görme gücü ile ilgili düzeltmelere cevaz verildiği anlaşılmakta ise de, bu düzeltmenin davalı idarece davacının sevk edildiği hastanede sağlık durumunun tespiti amacıyla muayenesi ve sonucunda düzenlenecek sağlık raporu öncesi yapılması gerektiği sonucuna varıldığından İdarenin davacının görme gücünün düzeltilmesi öncesi halinin Yönetmeliğe uygun olmadığından bahisle çarşı ve mahalle bekçisi olamayacağı yönünde tesis edilen dava konusu işleminde hukuka aykırılık, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarelerin istinaf başvurusunun kabulüne, istinaf başvurusuna konu Mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir. Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, Kanunda yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen kararın usul ve hukuka uygun olduğuna karar verilmiştir.”  diyerek, bekçilerin görme kusuru ile ilgili sağlık raporu nedeniyle atanmaması konusunda yeni bir karar vermiştir.