Aile Oturma (İkamet) İzni Nasıl Alınır?

Aile oturma izni diğer adıyla aile ikamet izni, 04.04.2013 tarihinde kabul edilen 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 34 ve 37. Maddesinde düzenlenmiştir. Aile birliğinin korunmasını amaçlayan ikamet izni ile yabancı kişilere kısa dönemli ikamet izni tanınmaktadır. Aile ikamet izni yabancı uyruklu kişilere kısa süreli olarak tanınmaktadır. Bunun yanı sıra Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 30-34. Madde hükümlerinde de aile oturma ikamet izni düzenlenmiştir.

Aile ikamet izni, Türk vatandaşlarının, yabancıların, mültecilerin ya da ikincil koruma statüsü sahip kişilerin eşine, çocuğuna, eşinin çocuğuna, bağımlı çocuğuna, eşinin bağımlı çocuğuna verilebilir. Ancak yabancının birden çok eşi olması halinde aile ikamet izni eşlerden yalnızca birine verilecektir. Buna rağmen yabancının tüm çocuklarına aile ikamet izni verilebilir. Nitekim çocuklara verilen aile ikamet izni ile 18 yaşına kadar Türk eğitim öğretim kurumlarında eğitim alma hakları sağlanır. Kadim Hukuk ve Danışmanlık olarak bu yazımızda aile (oturma) ikamet izninin ne olduğundan bahsedeceğiz.

İkamet İzni Türleri

İkamet izni türleri çeşitli şekillerdedir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile düzenlenen ikamet izinlerinden birisi olan kısa dönem ikamet izninde, belirli şartları taşıyan yabancılar öngörülmüştür. Bu şartlardan bazıları yabancıların niteliklerine hitap etmektedir. Örneğin bilimsel araştırma yapan yabancılar, Türkiye’de taşınmazı olan yabancılar ya da ticari bağlantısı, eğitim faaliyeti olan yabancılar bu yabancılardandır.  Kısa dönem ikamet izninin ayrıntısı 6458 sayılı Kanun’un 31-33. Maddelerinde bulunmaktadır.

Bunun dışında öğrenci ikamet izni ayrıntısı ile 6458 sayılı Kanun’un 38-41. Maddelerinde düzenlenmiştir. Uzun dönem ikamet izni aynı yasanın 40-43. Maddelerinde düzenlenmiştir. İnsanı ikamet izni 46-47. Maddelerde düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 44. Maddesinde de insanı ikamet izni düzenlenmiştir. Bunun dışında yasanın 48-49. Maddelerinde insan ticareti mağdurları ikamet izni düzenlenmiştir. Yazımızın konusu olan Aile İkamet İzni ise 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 34-37. Maddelerinde düzenlenmiştir. Özetle ikamet izni türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Aile (Oturma) İkamet İzni
• Kısa Dönem İkamet İzni
• Uzun Dönem İkamet İzni
• Öğrenci İkamet İzni
• İnsani İkamet İzni
• İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

Aile Oturma (İkamet) İzni Şartları

Aile oturma izninin verilmesi için bazı şartlar gerekmektedir. Bu şartlar 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 35. Maddesinde düzenlenmiştir. Yasaya göre aile oturma izni şartları iki şekilde belirlenmiştir. Bunlardan birincisi destekleyici için gereken şartlar iken ikincisi başvuran için gereken şartlardır. Destekleyici kişi, kendisine dayanılarak aile ikamet (oturma) izni başvurusu yapılan kişilerdir. Bu kişi Türk vatandaşı olabileceği gibi Türkiye’de ikamet izni ile yaşayan yabancı uyruklu kişi ya da mavi kart sahibi kişi de olabilir. Destekleyici kişilerin sağlaması gereken şartlar belirli olarak şu şekilde sıralanmıştır:

• Destekleyicinin geliri asgari ücretin altında olmamalıdır.
• Destekleyicinin geliri ailedeki her bir fert için asgari ücretin 1/3’ünden fazla olmalıdır.
• Destekleyicinin barınma imkanı her bir fert için uygun olmalıdır.
• Destekleyici her bir fert için sağlık sigortası yaptırmış olmalıdır.
• Destekleyicinin yabancı uyruklu olması halinde en az 1 yıldır Türkiye’de ikamet ediyor olması gerekmektedir. (Türk vatandaşının yabancı eşi ve bilimsel amaçla Türkiye’de kalan kişiler için 1 yıllık süre şartı bulunmamaktadır.)
• Destekleyici kişinin adres kayıt sisteminde kaydı olmalıdır.
• Destekleyicinin adli sicil kaydı temiz olmalıdır.

Aile ikamet iznine başvuracak kişinin destekleyici olarak belirlediği kişi yukarıdaki şartların tamamını sağlamalıdır. Bu şartların yanı sıra kanunda yabancı kişinin de sağlaması gereken şartlar belirlenmiştir. Aile ikamet iznine başvuran yabancı uyruklu kişi, destekleyicinin yabancı uyruklu eşi ya da yabancı uyruklu çocuğu olmalıdır. Bu kişiler için eşin 18 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Nitekim kişinin 18 yaşından küçük olması halinde kendi hukukuna göre reşit olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Bu nedenle kendi hukukuna göre reşit olsa dahi 18 yaşını doldurmamış kişiye eş olarak aile ikamet izni verilmez. Başvuru yapacak kişilerin sağlaması gereken şartlar şu şekilde sıralanmaktadır:

• Yabancı uyruklu kişi; destekleyicinin eşi ise evlilik cüzdanı vb. bir belge ile bunu ispatlamalıdır.
• Yabancı uyruklu kişi, destekleyicinin çocuğu ise ya ergin olmamalıdır ya da bağımlı ergin çocuğu olmalıdır. Ve buna ilişkin belgelerle bu durum ispat edilmelidir.
• Yabancı uyruklu kişi, destekleyici ile birlikte yaşayacağını kanıtlamalıdır.
• Yabancı uyruklu kişi destekleyicinin eşi ise gerçek bir evlilik birliği yapılmalıdır.
• Yabancı uyruklu kişi destekleyicinin eşi ise 18 yaşını doldurmuş olmalıdır.
• Destekleyici için gereken diğer şartlar da (İkamet süresi hariç) sağlanmalıdır.

Aile İkamet İzni Nasıl Alınır? Gerekli Evraklar Nelerdir?

Aile ikamet izni başvurusu; e-ikamet adı verilen portal aracılığı ile doldurulan başvuru formunun, İl Göç İdaresi’ne verilmesi ile yapılır. Bunun yanı sıra gerekli diğer evrakların da ek olarak eklenmesi gerekmektedir. Başvuru yaptıktan sonra kişinin formun çıktısını imzalaması ve kendisine bildirilen randevu saatinde İl Göç İdaresi’ne gitmesi gerekir. İdarenin bu süreçte en geç 90 gün içerisinde olumlu ya da olumsuz dönüş yapması gerekir. Ancak herhangi bir belgenin eksik olması halinde başvuru reddedilmektedir. Bu nedenle aşağıda yer alan belgelerin eksiksiz tamamlanmış olması gerekmektedir.

Eşi Türk vatandaşı olan yabancılar için:

• Evlilik cüzdanı,
• Pasaport fotokopisi ve aslı
• Eşin kimlik fotokopisi ve aslı
• 4 adet fotoğraf
• Sağlık sigortasını gösteren evrak
• Eşin gelir düzeyini gösteren belge
• İki tarafın da adli sicil kaydı
• İkametgah belgesi

Eşi yabancı olup ikamet izni ile Türkiye’de olan yabancılar için:

• Başvuru formu
• Pasaport fotokopisi ve aslı
• Eşin pasaportunun fotokopisi ve aslı
• Evlilik cüzdanı
• 4 adet fotoğraf
• Eşin gelir düzeyini gösteren belge
• Eşin ikametgah belgesi
• Eşin çalışma izninin aslı ve fotokopisi
• Sağlık sigortasını gösteren evrak
• İki tarafın da adli sicil kaydı
• İkametgah belgesi (Yerleşim yerini gösterir)

Bu evraklar tamamlandığı takdirde taraflar bulundukları ildeki Göç İdaresine giderek ya da bulundukları ilçedeki ilçe Çalışma Grup Başkanlığı’na giderek randevu almaktadır. Randevunun verilme tarihi kişilerin bulundukları illerin nüfus oranına göre değişiklik göstermektedir. Ancak önemli olan husus evrakların eksik olmaması ve doğru teyit edilebilir olmasıdır.

Aile Oturma İznini Alabilecek Kişiler

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 34. Maddesinde aile oturma iznini alabilecek kişilerin kimler olduğu düzenlenmiştir. Yasa maddesine göre aile oturma izni yabancı kişinin destek aldığı bir kişi olduğu müddetçe alınabilir. Bu kişi Türk vatandaşı, çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler, ikamet iznine sahip olan yabancı, mülteci ya da ikincil koruma statüsü sahibi olabilir. Bu sayılan kişilerin aşağıda yer alan yakınlarına da aile oturma izni verilebilir:

• Yabancı eşine,
• Ergin olmayan yabancı çocuğuna,
• Bağımlı yabancı çocuğuna,
• Eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna,
• Eşinin bağımlı yabancı çocuğuna,

Aile oturma izni en fazla 3 yıllık olacak şekilde verilir. Ve tekrar alınabilir. Ancak kişinin aile ikamet izni alırken yararlandığı destekleyicisinin ikamet izni varsa, aile ikamet izni destekleyicinin ikamet izninin süresinden fazla olamaz. Bir kişinin vatandaşlığının olduğu ülkede birden çok evliliğe izin veriliyor olabilir. Ancak Türk hukukunda böyle bir sistem bulunmadığı için yalnızca eşlerden biri aile ikamet izninden yararlanacaktır. Ancak kişinin çocukları için böyle bir sınırlama bulunmamaktadır.

Aile Oturma İzninin Reddi Kararına Karşı İptal Davası

Aile oturma izni başvuru yapılırken, gereken şartların karşılanmaması halinde başvuru reddedilir. Hatta başvuru iptal edilebilir ya da uzatılmasının önüne geçilir. Kişilerin aile oturma izni başvuruları idare tarafından incelenerek karara bağlanır. Çeşitli durumlarda da idare tarafından başvurular usule aykırı olarak reddedilebilir. Başvurunun reddedilmesi halinde, gerekçe yazmıyorsa, eksik yanlış evrak varsa ya da sair şartlar sağlanmamışsa başvurunun reddine karar verilir.

İşlemin reddedilmesi ya da kabul edilmesi bir idari işlem niteliğindedir. Bu nedenle idari işlemin iptaline konu olabilir. Aile oturma izni reddedilen bir kişinin, ret kararının usulüne uygun olmadığını düşünmesi halinde işlemin iptali için idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Görevli mahkeme idare mahkemesi olup yetkili mahkeme bu süreçte işlemi yapan idarenin bulunduğu yer mahkemesidir. Başvuru ilgili kişiye tebliğ edildikten sonra 60 gün içerisinde dava açılmalıdır aksi takdirde dava açma süresi kaçırılmış demektir. Bu süreçte alanında uzman bir idare hukuku avukatının desteğinden yararlanabilirsiniz.